Wulst: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
linki zewnętrzne
grafika, źródła/przypisy
Linia 1: Linia 1:
[[plik:Brain of Barn Owl.png|Mózgowie [[płomykówka|płomykówki]], zaznaczono Wulst<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Martin | imię = GR. | nazwisko2 = Wilson | imię2 = KJ. | nazwisko3 = Martin Wild | imię3 = J. | nazwisko4 = Parsons | imię4 = S. | nazwisko5 = Fabiana Kubke | imię5 = M. | tytuł = Kiwi forego vision in the guidance of their nocturnal activities. | czasopismo = PLoS One | wolumin = 2 | numer = 2 | strony = e198 | miesiąc = | rok = 2007 | doi = 10.1371/journal.pone.0000198 | pmid = 17332846 }}
</ref>|thumb]]
[[plik:Journal.pone.0000937.g002.png|Schemat wzajemnych relacji struktur kresomózgowia u ptaka, zaznaczono m.in. "cluster N"<ref name=wulst/>|thumb]]
[[plik:Journal.pone.0000937.g002.png|Schemat wzajemnych relacji struktur kresomózgowia u ptaka, zaznaczono m.in. "cluster N"<ref name=wulst/>|thumb]]
'''Wulst''' (hyperpallium) – część [[mózgowie ptaków|mózgowia ptaków]] o szczególnym znaczeniu dla przetwarzania bodźców zmysłowych. Wulst jest wybrzuszeniem grzbietowej części [[kresomózgowie|kresomózgowia]], szczególnie dobrze rozwiniętym u drapieżnych ptaków o dużych oczach, takich jak [[sowy]].
'''Wulst''' (hyperpallium) – część [[mózgowie ptaków|mózgowia ptaków]] o szczególnym znaczeniu dla przetwarzania bodźców zmysłowych. Wulst jest wybrzuszeniem grzbietowej części [[kresomózgowie|kresomózgowia]], szczególnie dobrze rozwiniętym u drapieżnych ptaków o dużych oczach, takich jak [[sowy]].

Wersja z 21:04, 20 lut 2010

Mózgowie płomykówki, zaznaczono Wulst[1]
Schemat wzajemnych relacji struktur kresomózgowia u ptaka, zaznaczono m.in. "cluster N"[2]

Wulst (hyperpallium) – część mózgowia ptaków o szczególnym znaczeniu dla przetwarzania bodźców zmysłowych. Wulst jest wybrzuszeniem grzbietowej części kresomózgowia, szczególnie dobrze rozwiniętym u drapieżnych ptaków o dużych oczach, takich jak sowy.

Do Wulst dochodzi odwzgórzowa część drogi wzrokowej (droga siatkówkowo-wzgórzowo-kresomózgowiowa). Warstwy Wulst (określane jako "pseudowarstwy") przypominają warstwy kory mózgowej ssaków. Wyróżnia się większą, wzrokową część Wulst (visual Wulst) i mniejszą, o charakterze somatosensorycznym, określaną jako część dziobowa (rostral Wulst). Droga od pęczka smukłego do części somatosensorycznej Wulst przez grzbietową część wzgórza (dorsalis intermedius ventralis anterior, DIVA) określana bywa jako "pathway for predation", ze względu na proponowaną rolę w przewodzeniu bodźców czuciowych podczas polowania[3]. Wydaje się, że u ptaków w tej części mózgowia nie ma reprezentacji czuciowych dla całego ciała, ale przede wszystkim dla szponów[4].

Wzrokowa część Wulst jest odpowiednikiem pierwszorzędowej kory wzrokowej u ssaków. U ptaków dowiedziono obecności zwrotnych połączeń korowo-wzgórzowych: u gołębi nucleus ventrolateralis thalami (VLT) otrzymuje ipsilateralną impulsację z wzrokowej części Wulst (a także części arcopallium i TeO)[5].

Część Wulst, określana jako "cluster N", być może bierze udział w zmyśle orientacji ptaków względem pola magnetycznego[2].

W 2004 przyjęto nową nomenklaturę neuroanatomii ptasiego mózgowia. Zaproponowano użycie określenia hyperpallium zamiast Wulst, i podział tej struktury na[6]:

  • hyperpallium accessorium (HA, dawniej hyperstriatum accesorium)
  • hyperpallium intercalatum (HI, dawniej hyperstriatum intercalatum superior)
  • hyperpallium densocellularum (HD, dawniej hyperstriatum dorsale).

Wulst jest różnie wykształcony u różnych grup ptaków. Wykazano, że istnieje korelacja między wielkością pola widzenia i stereopsją a objętością Wulst i wzrokowej części pokrywy (TeO)[7]. Największy Wulst obserwuje się u sów, podobnej wielkości występuje u sowników i paszczaków. Nocoloty i lelki mają stosunkowo mniejsze kresomózgowia, a ich Wulst nie odróżnia się morfologią od Wulst innych ptaków.

U gołębi lezje Wulst mają niewielki wpływ na rozpoznawanie kolorów, ale powodują utrudnienie zdolności uczenia się (ang. reversal learning)[8]. Uszkodzenia te powodują niepamięć następczą i uniemożliwiają mechanizm wdrukowania (imprinting) wrażeń wzrokowych[9].

Rzeczownik Wulst pochodzi z języka niemieckiego (dlatego często zapisywany jest dużą literą) i oznacza "wybrzuszenie", "poduszeczkę". Termin został zaproponowany w 1905 roku przez Kalischera[10] i przyjęty przez późniejszych autorów (Crosby, Kappers)[11].

  1. ↑ GR. Martin, KJ. Wilson, J. Martin Wild, S. Parsons i inni. Kiwi forego vision in the guidance of their nocturnal activities.. „PLoS One”. 2 (2), s. e198, 2007. DOI: 10.1371/journal.pone.0000198. PMID: 17332846. 
  2. ↑ a b D. Heyers, M. Manns, H. Luksch, O. Güntürkün i inni. A visual pathway links brain structures active during magnetic compass orientation in migratory birds. „PLoS One”. 2 (9), s. e937, 2007. DOI: 10.1371/journal.pone.0000937. PMID: 17895978. 
  3. ↑ JM. Wild, MF. Kubke, JL. Peña. A pathway for predation in the brain of the barn owl (Tyto alba): projections of the gracile nucleus to the "claw area" of the rostral wulst via the dorsal thalamus. „Journal of Comparative Neurology”. 509 (2), s. 156-66, lipiec 2008. DOI: 10.1002/cne.21731. PMID: 18461603. 
  4. ↑ PR. Manger, GN. Elston, JD. Pettigrew. Multiple maps and activity-dependent representational plasticity in the anterior Wulst of the adult barn owl (Tyto alba). „European Journal of Neuroscience”. 16 (4), s. 743-50, sierpień 2002. PMID: 12270050. 
  5. ↑ M. Schulte, B. Diekamp, M. Manns, A. Schwarz i inni. Visual responses and afferent connections of the n. ventrolateralis thalami (VLT) in the pigeon (Columba livia). „Brain Research Bulletin”. 68 (4), s. 285-92, styczeń 2006. DOI: 10.1016/j.brainresbull.2005.08.019. PMID: 16377434. 
  6. ↑ A. Reiner, DJ. Perkel, LL. Bruce, AB. Butler i inni. Revised nomenclature for avian telencephalon and some related brainstem nuclei. „Journal of Comparative Neurology”. 473 (3), s. 377-414, maj 2004. DOI: 10.1002/cne.20118. PMID: 15116397. 
  7. ↑ AN. Iwaniuk, CP. Heesy, MI. Hall, DR. Wylie. Relative Wulst volume is correlated with orbit orientation and binocular visual field in birds. „Journal of Comparative Physiology A. Neuroethology, Sensory, Neural, and Behavioral Physiology”. 194 (3), s. 267-82, marzec 2008. DOI: 10.1007/s00359-007-0304-0. PMID: 18071712. 
  8. ↑ VP. Bingman, B. Gasser, M. Colombo. Responses of pigeon (Columba livia) Wulst neurons during acquisition and reversal of a visual discrimination task. „Behavioral Neuroscience”. 122 (5), s. 1139-47, październik 2008. DOI: 10.1037/a0012586. PMID: 18823169. 
  9. ↑ F. Maekawa, O. Komine, K. Sato, T. Kanamatsu i inni. Imprinting modulates processing of visual information in the visual wulst of chicks. „BMC Neuroscience”. 7, s. 75, 2006. DOI: 10.1186/1471-2202-7-75. PMID: 17101060. 
  10. ↑ Kalischer O. Das Grosshirn der Papageien in anatomischer und physiologischer Beziehung. Berlin: Verlag der Königl. Akademie der Wissenschaften, 1905
  11. ↑ Avian Brain Nomenclature History Table. [dostęp 2010-02-18].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wulst&oldid=20447768”