Wielkie Księstwo Litewskie

Wielkie Księstwo Litewskie to nazwa państwa litewskiego od XIII wieku do 1795.

W XIII wieku książę Mendog zjednoczył Litwę i utworzył wprawdzie małe, ale rozwijające się szybko państwo. Na początku XIV wieku panował wielki książę Giedymin, który znacznie powiększył państwo. Litwa wchłaniała różne małe księstewka ruskie. Lokalni książęta(kniaziowie)zachowali swoją władzę, ale podlegali wielkiemu księciu. Giedymin miał dwóch synów, którzy rywalizowali ze sobą o władzę: Kiejstuta i Olgierda. Kiejstut był ojcem Witolda, a Olgierd Jagiełły. W XIV wieku Litwa była już jedynym niechrześcijańskim państwem w Europie. Fakt ten wykorzystywali sąsiadujące z W.KS. Krzyżacy jako pretekst do napaści na państwo. Litwini wchodzili w konflikty także z Polską(Koroną), ale nie przybierały one tak dużych rozmiarów. Napaści Krzyżaków stały się na tyle uciążliwe, że władający Litwą Jagiełło postanowił przyjąć chrzest z Polski. Królem w Polsce była młodziutka Jadwiga Andegawenka. Oba państwa miały podobne interesy: były wrogami Krzyżaków. Na zjeździe w Krewie(na Litwie, niedaleko Wilna) podjęto decyzję o chrzcie Litwy i małżeństwie Jadwigi z Jagiełłą(na chrzcie przyjął chrześcijańskie imię - Władysław). Doszło do tego, że Jagiełło władał oboma państwami. Korona i Litwa zawarły unię personalną(unia krewska 1385r.). Państwa były połączone pod panowaniem jednego władcy, ale zachowały odrębność. Zastrzeżenie było takie, że państwa nie mogą znaleźć się pod panowaniem różnych władców. Brat stryjeczny Jagiełły, Witold, starał się o to, żeby zyskać tytuł wielkiego księcia dla siebie, ale Władysław go ułagodził. W rezultacie oba państwa walczyły pod jednym władcą w bitwie pod Grunwaldem(1410r.) i pokonały armię Krzyżaków. W 1569 r., za panowania Zygmunta Augusta, na sejmie w Lublinie doszło do zawarcia unii realnej między dwoma państwami. Sprzeciwiali się temu litewscy magnaci, bojąc się o utratę dominującej pozycji na Litwie, ale nie udało im się zapobiec zawarciu unii. Postanowienia unii lubelskiej były takie: - Jeden władca, jeden sejm dla Korony i Litwy - Wspólna polityka zagraniczna - Odrębne wojska, prawo, skarby i urzędy. - Do Korony przyłączono południowe województwa litewskie Oba państwa utworzyły Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ale wciąż zachowano pewną odrębność. Dopiero na Sejmie Czteroletnim podjęto uchwałę o całkowitym połączeniu Korony i Litwy (także wojsk i skarbów). Chciano w ten sposób zapobiec rozbiorom. Nie udał się to jednak i w czasie trzeciego rozbioru ziemie litewskie weszły w skład Rosji.

Szablon:Stub