Paulin Moszczyński
Paulin Moszczyński (ur. 1 stycznia 1936 r. w Janowie Lubelskim) – polski lekarz, hematolog, naukowiec, propagator zdrowego stylu życia, wieloletni ordynator oddziału chorób wewnętrznych Szpitala Powiatowego w Brzesku[1]. Tematyka działalności naukowej to głównie immuno-hematologia przemysłowa, wpływ środowiska na zdrowie człowieka oraz profilaktyka chorób cywilizacyjnych[2].
Życie i działalność naukowa
Urodził się w Janowie Lubelskim jako syn prawnika i nauczycielki. Żona Maria z domu Otto, geofizyk. Dwoje dzieci – syn Paulin, kardiolog, córka Anna Katarzyna, farmaceuta. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. B. Nowodworskiego w Krakowie, w roku 1960 ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Krakowie[3]. W roku 1959 rozpoczął pracę w Zakładzie Fizyki Lekarskiej AM w Krakowie. W latach 1965 – 2007 pracował w Oddziale Chorób Wewnętrznych Szpitala Powiatowego im. L. Rydygiera w Brzesku, od 1972 jako ordynator[4]. W okresie 1966 - 2002 był wolontariuszem, członkiem zespołu naukowo-badawczego III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kliniki Hematologicznej IMW A.M. w Krakowie[5][6]. Od 1999 roku przez sześć lat był dyrektorem Międzynarodowego Instytutu Medycyny Uniwersalistycznej W Warszawie, filia w Tanowie[7]. W latach 1978 – 2007 pełnił funkcję kierownika Wojewódzkiej Pracowni Immunologicznej. Od 2007 r. jest wykładowcą w Małopolskiej Szkole Wyższej w Tarnowie i prowadzi prywatną praktykę lekarską. Jest biegłym sądowym z hematologii. Pod kierunkiem prof. dr hab. med. Juliana Aleksandrowicza uzyskał II° specjalizacji z chorób wewnętrznych i hematologii. Promotorem pracy doktorskiej (1968 r.) i recenzentem pracy habilitacyjnej (1981 r.) prof. P. Moszczyńskiego był prof. dr hab. med. Julian Aleksandrowicz. W 1991 roku otrzymał tytuł profesora nauk medycznych[8][9][10][11]. Brał udział w pracach Zespołu „Środowisko - Zdrowie” Komisji ds. Ekorozwoju, Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz w opracowaniu dokumentu pt. „Priorytetowe działania w ochronie środowiska w aspekcie ochrony zdrowia w Polsce”[12].
Wiodąca tematyka badań to:
- ocena wpływu rozpuszczalników organicznych, par rtęci metalicznej, par chloru, tlenków azotu i dwutlenku siarki, promieniowania mikrofalowego, hałasu przemysłowego, na zdrowie populacji ze szczególnym uwzględnieniem szkód zdrowotnych w obrębie układu immunologicznego i krwiotwórczego;
- ocena funkcjonowania mechanizmów odpornościowych komórkowych i humoralnych u chorych z nowotworami i białaczkami, cukrzycą oraz zawałem serca i łuszczycą;
- badania nad wpływem wieku oraz leków na strukturę lizosomów i wyposażenie enzymatyczne limfocytów u ludzi i zwierząt laboratoryjnych[13][14].
Wyniki badań typu follow-up, dotyczących wpływu organicznych rozpuszczalników na układ immunohematologiczny człowieka publikował na łamach informatora „Directory of on going research in cancer epidemiology”, wydawanego przez International Agency for Research on Cancer, Lyon[15]. Opisał pierwszy w Polsce przypadek angiosarcoma wątroby u mężczyzny narażonego na chlorek winylu J. Occup. Health 1998, 40, 158-160.
Paulin Moszczyński jest autorem i współautorem ok. 500 prac naukowych, publikowanych w czasopismach międzynarodowych i krajowych oraz monografii „Hematologia Przemysłowa”[16][17] i rozdziałów w książkach m.in. Mercury compounds and the immune system. A review. - Heavy Metal Pollution Toxication and Chelation (ed. P.P.Sood) M D Publications PVT LTD New Delhi 1998, 1-20; Recommended Diet for Diabetics. Hydrocarbons, Glycemic Impact, Glycemic Load, Glycemic Index, and Mediterranean Diet (in) Edited by Debasis Bagchi, Harry G. Preuss, Anand Swaroop; Nutraceuticals and Functional Foods in Human Health and Disease Prevention. First edition 2016, Taylor & Francis Group. Chapter VIII, 125 – 153; Meal Plans for Diabetics: Caloric Intake, Calorie Counting and Glycemic Index. (in) Debasis Bagchi and Nair Sreeejayan (ed): Nutritional and Therapeutic Interventions for Diabetes and Metabolic Syndrome. Second edition 2018, Elsevier, Academic Press USA, chapter 32, 403- 427.
Liczba cytowań – 835[18].
Współorganizował lub czynnie uczestniczył w licznych konferencjach naukowych i zjazdach np. 11th International Symposium Epidemiology in Occupational Health September 5-8, 1995 Noordwijkerhout the Netherlands; The 8th Annual Conference of the International Society for Environmental Epidemiology Edmonton, Alberta, Canada, August 17-21, 1996; International Symposium on Biological Monitoring in Occupational and Environmental Health 11-13 September 1996 Espoo, Finland, Finnish Institute of Occupational Health Helsinki; International Symposium on Health Effects of Particulate Matter in Ambient air Prague, 23-25 April 1997; 6Th Nordic Symposium on Trace Elements in Human Health and Disease, June 29 - July 3, 1997 Roskilde University Denmark; NATO advanced research workshop human monitoring for genetic effects - Institute of Nuclears Physics Kraków, Poland, June 23-27, 2002.
Grono bliskich współpracowników: prof.: J. Aleksandrowicz, J. Blicharski, A. Cebulska-Wasilewska, Z. Dąbrowski, J.W. Dobrowolski, K. Imieliński, J.A. Indulski, E. Kieć, J. Lisiewicz, A. Szczeklik, A.B. Skotnicki, A. Starek, W. Sułowicz; dr med.: J. Henzel, C. Legieć, W. Łuszczyna, J. Rutowski, S. Słowiński, Z. Starzycki, A. Wiernikowski, Z. Żabiński, Z. Tabarowski.
Działalność dydaktyczna i społeczna
Był członkiem Rady Programowej Studiów Podyplomowych A.M., zastępcą Rzecznika Dobra Służby Zdrowia, członkiem komitetów redakcyjnych „Medycyna Pracy”, „Polish Journal of Occupational Medicine and Environmental Health”[19][20]. Wykształcił 12 lekarzy - II° specjalizacji z chorób wewnętrznych oraz 31 lekarzy - I° specjalizacji z chorób wewnętrznych. Był promotorem przewodu doktorskiego[21].
Działalność popularno-oświatowa
Autor ponad 900 artykułów, felietonów i wywiadów prasowych oraz telewizyjnych[22][23][24]. Felietony internetowe publikowane są regularnie na stronie Centrum Zdrowia Tuchów[25][26]. Programy telewizyjne z prof. Moszyńskim pt. „Nie wycofuj się rakiem” były emitowane w TVP Kraków dwukrotnie jesienią 2017 i wiosną 2018. Aktywny propagator na rzecz zdrowego stylu życia i zapobiegania chorobom cywilizacyjnym, zwłaszcza na promowaniu zdrowej diety. Był wieloletnim działaczem Polskiego Towarzystwa Promocji Zdrowego Życia i Żywności w Tarnowie, stałym członkiem lub przewodniczącym Sądu Konkursowego Targów Zdrowego Życia i Żywności organizowanych przez 15 lat w Tarnowie oraz kolegium redakcyjnego kwartalnika „Zdrowa Żywność-Zdrowy Styl Życia”[27]. Przez wiele lat był wykładowcą Technicznego Uniwersytetu Otwartego powołanego w 1989 r. przez Senat AGH dla uczczenia 70-lecia Uczelni[28][29][30].
Organizacje
Bezpartyjny. Członek organizacji: Polskie Towarzystwo Lekarskie, Polskie Towarzystwo Promocji Zdrowego Życia i Żywności, Polska Akademia Medycyny, New York Academy of Sciences, Albert Schweitzer World Academy of Medicine, PTID Societe, (Essen), Council of IBC (Cambridge), Polish Lipid Association (PoLA) Hlth. The American Biographical Institute[31][32][33][34].
Odznaczenia, nagrody, wyróżnienia
Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia RP; „Za wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”; Indywidualna Nagroda II stopnia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej; Nagroda Ministra Zdrowia za Upór, Odwagę, Entuzjazm; medal „Za zasługi dla m. Tarnowa”; odznaka „Za zasługi dla Województwa Tarnowskiego”, dwukrotnie; Honorowy Obywatel Miasta Brzeska; złoty medal „Gloria Medicinae”; odznaka „Bene Meritus”; Złoty Medal Alberta Schweitzera, dwukrotnie[35] Człowiek Roku 1995 w plebiscycie Gazety Krakowskiej[36]. Prof. Honoris Causa - Państwowy Uniwersytet Medyczny w Odessie, Ukraina[37]. Człowiek Roku 2006 plebiscyt International Biographical Center, Cambridge[38].
Hobby
Turystyka w Pieninach i Beskidzie Sądeckim, pływanie, teatr, beletrystyka skandynawska.
Przypisy
- ↑ Kto jest Kim w Polskiej Medycynie, Interpress, Warszawa, 1987, 451-2.
- ↑ 2000 Outstending Scientists of the 20th Century, IBC Cambridge, 2001, sec. ed., 298-299.
- ↑ Kto jest Kim w Polskiej Medycynie, Interpress, Warszawa, 1987, 451-2.
- ↑ Who’s Who in Science and Engineering 2000-2001, Marguis Who’s Who Publications, USA, 5th ed., 925.
- ↑ Who is Who w Polsce, Hübners Blaues Who i s Who, Schweiz, 2004, 2828.
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ European Directory of Environment and Health Organisations, 1999, UNED-UK, 60.
- ↑ Profesor o profesorze - TarnowskieInfo.pl [online], www.tarnowskieinfo.pl [dostęp 2018-12-09] .
- ↑ Biuletyn OIL w Tarnowie: Profesorskie mianowania, 1992, 12.7.
- ↑ TEMI-Galicyjski Tygodnik Informacyjny , Profesor o profesorze [online], www.temi.pl [dostęp 2018-12-09] (pol.).
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ 2000 Outstending Scientists of the 20th Century, IBC Cambridge, 2001, sec. ed., 298-299.
- ↑ Directory of on going research in cancer epidemiology”. International Agency for Research on Cancer, Lyon,1988, 217 i 1996, 280.
- ↑ Who is Who w Polsce, Hübners Blaues Who i s Who, Schweiz, 2004, 2828.
- ↑ Who is Who w Polsce, Hübners Blaues Who i s Who, Schweiz, 2006, 2507 - 8.
- ↑ Paulin Moszczyński - Cytowania w Google Scholar [online], scholar.google.pl [dostęp 2018-12-09] .
- ↑ Who is Who w Polsce, Hübners Blaues Who i s Who, Schweiz, 2004, 2828.
- ↑ Who is Who w Polsce, Hübners Blaues Who i s Who, Schweiz, 2006, 2507 - 8.
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ Dziennik Polsk: AIDS – choroba XX wieku, 22. 02.1986.
- ↑ Dziennik Polski: Nadzieje i rozczarowania hematologii, 05-06. 09. 1987.
- ↑ Gazeta Wyborcza: Sposób na miażdżycę, 11. 09. 1997.
- ↑ Akademia Zdrowia dla zdrowia - TarnowskieInfo.pl [online], www.tarnowskieinfo.pl [dostęp 2018-12-09] .
- ↑ Centrum Zdrowia Tuchów: wirtualna Akademia Zdrowia [online], Medycyna Prywatna, 30 stycznia 2013 [dostęp 2018-12-09] (pol.).
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ Prezentacje z wykładów (styczeń 2014 - styczeń 2016) [online], www.tuo.agh.edu.pl [dostęp 2018-12-09] .
- ↑ Who’s Who in the World 1999, Marguis Who’s Who Publications, USA, 16th ed., 1125.
- ↑ Who’s Who in the World 2000, Marguis Who’s Who Publications, USA,17th ed.,1503.
- ↑ Who is Who w Polsce, Hübners Blaues Who i s Who, Schweiz, 2006, 2507 - 8.
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych, Mastermedia, 2010, 201-202.
- ↑ 2000 Outstending Scientists of the 20th Century, IBC Cambridge, 2001, sec. ed., 298-299.
- ↑ Who’s Who in Science and Engineering 2000-2001, Marguis Who’s Who Publications, USA, 5th ed., 925.
- ↑ Connectmedica Sp , Paulin Moszczyński, Lekarz, Hematologia | Medpass One [online], medpass.pl [dostęp 2018-12-09] (ang.).
- ↑ Gazeta Krakowska: Ludzie 1995 roku. 16. 02. 1996.
- ↑ Dziennik Polski: Honoris causa dla prof. Moszczyńskiego, 03. 11. 1997.
- ↑ Złota Księga Nauk Medycznych,Polska, Mastermedia, 2010, 201-202.