Sierakowo (powiat kościański)

Sierakowo

wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kościański
Gmina	Kościan
Liczba ludności (2005)	281
Strefa numeracyjna	65
Kod pocztowy	64-000
Tablice rejestracyjne	PKS
SIMC	0371802
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościan Sierakowo
Położenie na mapie Polski Sierakowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Sierakowo
Położenie na mapie powiatu kościańskiego Sierakowo
52°05′38″N 16°37′12″E

Sierakowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Kościan.

Historia

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XIV wieku. Wymieniona w dokumencie z 1307 jako „ Sirakowo”, 1400 „Sierakow”, 1402 „Syracowo”, 1405 „Siracowo”, 1410 „Sziracowo”, 1530 „Schirakovo”, 1546 „Syrakow” 1546 „Schircke”.

Miejscowość była początkowo wsią rycerską należącą do rodu Borków, a później stała się własnością miasta Kościan. W XIV wieku leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1563 należała do parafii Kościan.

Pierwszy zachowany zapis historyczny o wsi pochodzi z 1307 gdzie odnotowano dziedzica wsi Borka, żyjącego na przełomie XIII i XIV wieku. Miejscowość należała potem prawdopodobnie do jego syna Przybysława Borkowica. Potomkowie Borków, m. in. Wichna bratanica Przybysława Borkowica, w połowie XIV wieku przenieśli prawdopodobnie nazwę Sieraków na nowo lokowane miasto Sieraków nad Wartą.

Zachowany falsyfikat oblatowany w 1548 podaje błędną informację, że wieś w 1400 należała do miasta Kościan. Informacja oparta jest na dokumencie wystawionym przez kancelarię króla polskiego Władysława Jagiełły z 27 kwietnia 1400, który przeniósł miasto Kościan z prawa polskiego na prawo magdeburskie jakie stosowano w Ponaniu przyłączając jednocześnie do miasta wsie Nacław, Czarnkowo i Sierakowo oraz poddając je pod jurysdykcję wójta kościańskiego równocześnie wyjmując je spod jurysdykcji prawa ziemskiego. Błąd pojawił się prawdopodobnie w czasie późniejszym, kiedy oryginalny dokument się zdezaktualizował i w 1548 rada miejska Kościana postanowiła wystawić jego falsyfikat gdzie dopisano posiadanie Sierakowa w 1400, które jednak zostało kupione przez miasto dopiero10 lat później.

W roku 1400 Sierakowo było jeszcze wsią rycerską o czym świadczą inne zachowane dokumenty historyczne. Z roku 1402 zachował się wpis sądowy mówiący o tym, że kasztelanowa Wichna prawnuczka Borka pozwała stolnika poznańskiego oraz mieszczanina kościańskiego Mikołaja Lubiatowskiego o dokonanie zbrojnego napadu z 50 ludzi na jej posiadłość Sierakowo pod Kościanem i dokonanie tam różnych gwałtów. W 1410 jako dziedzic we wsi wspomniany został syn Wichny Borek z Grodziska, który dopiero w tym roku sprzedał wieś miastu Kościan, a w zamian otrzymał od nich Srocko Wielkie. W 1410 woźny sądu ziemskiego w imieniu mieszczan kościańskich zapowiedział wieś Sierakowo kupioną przez nich od Borka z Grodziska.

W 1425 mieszczanie kościańscy oraz rządca z Sierakowa toczyli proces z Dobiesławą oraz jej mężem Kuszem ze Szczodrowa. W 1440 wieś Sierakowo wymieniona została wśród wsi należących do miasta Kościana. Król polski Władysław II Jagiełło zapisał podczaszemu poznańskiemu oraz staroście kościańskiemu Łukaszowi Górce 1000 grzywien na tych dobrach. W 1512 Jan Gabriel z Sierakowa pozwany został o jedną grzywnę zaległego czynszu dla altarystów kościoła parafialnego w Kościanie. W 1526 pracownik Wojciech Marek z Sierakowa zawarł ugodę ze swoim ojczymem Marcinem Wonietz (Woniecz). Ojczym maiał mu wypłacić 12 grzywien, a on zobowiązał się, że nie będzie więcej występował o swą ojcowiznę. W 1544 Wojciech zrezygnował z dóbr po ojcu w Sierakowie, przyległych do dóbr Jana Gołąbka, na rzecz Marcina Wonietz.

W 1549 odnotowano ławników z Sierakowa: włodarza Tomasza Futzmana, Jana Gołąbka, Jana Glogera oraz Łukasza Czepela. W 1662 król polski Jan Kazimierz, odnawiając miastu Kościan przywileje miejskie z powodu spalenia się oryginalnych dokumentów, oświadczył na podstawie zeznań, że od dawna do miasta włączone były wsie Nacław, Sierakowo, Czarnkowo i część Kurzej Góry, przeniesione z prawa ziemskiego na niemieckie.

Miejscowość odnotowały także historyczne rejestry podatkowe. W latach 1530-1580 Sierakowo zapłaciło podatki: w 1530 od 6 łanów oraz 2 kwart roli, a sołtys od 2 łanów. W 1563 od 10 łanów, 2 komorników, młyna wodnego dorocznego o 5 kołach walnych oraz od wiatraka dorocznego. W 1566 pobrano podatki od 10 łanów, 9 zagrodników, jednego młyna wodnego dorocznego o 5 kołach oraz od wiatraka dorocznego. W 1581 miał miejsce pobór podatków od 10 i 1/4 łana, 3 zagrodników z rolami, 5 zagrodników „wymłockowych”, jednego komornika, jednego pługa ratajskiego, młyna wodnego dorocznego o 4 kołach oraz wiatraka dorocznego.

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Sierakowo należała do wsi większych w ówczesnym powiecie Kosten rejencji poznańskiej. Sierakowo należało do okręgu kościańskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Czarków (Czarkowo), który należał wówczas do miasta Kościan. Według spisu urzędowego z 1837 roku Sierakowo liczyło 232 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 27 dymów (domostw).

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zeszyt 2, hasło „Sierakowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 405-407.

Linki zewnętrzne

• Sierakowo, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .