Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2013-11

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2013-11-01[edytuj | edytuj kod]

Czarne obrazy – seria czternastu obrazów namalowanych przez Francisca Goyę w latach 1819–1823 na ścianach jego rezydencji nazywanej Domem Głuchego. Obrazy te nie były przeznaczone dla publiczności, ich wyjątkowo prywatny charakter związany jest najprawdopodobniej z osobistymi przeżyciami i lękami malarza. Stanowią przejmującą wizję upadku dawnego świata, obraz nędzy i rozpadu tradycyjnych wartości, zniszczenia i samozagłady. Są to dzieła bardzo bezpośrednie, namalowane ze swobodą środków wyrazu i obdarzone niezwykłą siłą ekspresji. Goya nie nadał im tytułów, co dodatkowo utrudnia interpretację. Malowidła wykonane bezpośrednio na ścianach domu niszczały w szybkim tempie. W latach 1874–1878 przy użyciu nowatorskiej techniki zostały przeniesione na płótna przez malarza Salvadora Martíneza Cubellsa i obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Prado. Dom, w którym powstały został wyburzony. Czytaj więcej…

2013-11-02[edytuj | edytuj kod]

Nimesulid – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy sulfonamidów, zbudowany ze szkieletu eteru difenylowego podstawionego grupą metanosulfonamidową i nitrową. Jest preferencyjnym inhibitorem cyklooksygenazy–2 (COX–2). Stosowany jako ogólnoustrojowy niesterydowy lek przeciwzapalny o dodatkowym działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Przy podaniu doustnym nimesulid wchłania się dobrze i szybko, jego działanie rozpoczyna się po około 15 minutach, maksymalny poziom we krwi osiąga po czasie 1–3 godzin. Lek metabolizowany jest w 99% w wątrobie, w której powstaje kilkanaście jego pochodnych, wydalanych głównie z moczem. W porównaniu do klasycznych niesterydowych leków przeciwzapalnych wykazuje mniejszą liczbę działań ubocznych w zakresie górnego odcinka przewodu pokarmowego, natomiast możliwe są rzadkie przypadki ciężkich powikłań ze strony wątroby. Czytaj więcej…

2013-11-03[edytuj | edytuj kod]

Rosja uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 1994 roku. Reprezentant wybierany jest wewnętrznie przez nadawcę publicznego lub w trakcie selekcji narodowych Jewrowidienie. Konkurs jest nadawany przez dwie rosyjskie stacje telewizyjne: w 1994, 1996, 2008, 2010 i 2012 transmisją zajęła się Rossija 1, a w 1995, 1997, od 1999 do 2007, 2009 i 2011 – Pierwyj kanał. Rosja sześciokrotnie znalazła się na podium Konkursu Piosenki Eurowizji: duet t.A.T.u. z utworem „Nie wier', nie bojsia” w 2003 oraz grupa Serebro z „Song #1” w 2007 roku zajęły trzecie miejsca, Alsou z piosenką „Solo” (2000), Dima Biłan z „Never Let You Go” (2006) i Buranowskije Babuszki z „Party for Everybody” (2012) zajęły drugie miejsca. Dima Biłan z utworem „Believe” wygrał 53. Konkurs Piosenki Eurowizji w 2008 roku. Dzięki temu Rosja była organizatorem Konkursu Piosenki Eurowizji w 2009 roku, który odbył się w Sportowym Kompleksie „Olimpijskij” w Moskwie. Czytaj więcej…

2013-11-04[edytuj | edytuj kod]

Aga, kururu, ropucha olbrzymia – gatunek płaza z rodziny ropuchowatych pochodzący z Ameryki Środkowej i Południowej, introdukowany na licznych wyspach Oceanii i Karaibów. Jest to lądowa ropucha. Zalicza się do rodzaju Rhinella uznawanego niekiedy za podrodzaj rodzaju Bufo, obejmującego wiele różnorodnych ropuchowatych Ameryki Środkowej i Południowej. Jest bardzo płodna – samice składają skrzek w pojedynczym kłębie zawierającym tysiące jaj. Sukces reprodukcyjny wynika po części z oportunizmu w odżywianiu się: aga cechuje się nietypową wśród bezogonowych dietą, spożywając zarówno żywy, jak i martwy pokarm. Osobniki dorosłe osiągają 10-15 cm długości. Masa ciała najcięższego odnotowanego osobnika osiągnęła 2,65 kilograma, przy długości 38 cm (od czubka pyska do kloaki). Czytaj więcej…

2013-11-05[edytuj | edytuj kod]

HMS Courageous – brytyjski krążownik liniowy z okresu I wojny światowej, przebudowany po jej zakończeniu na lotniskowiec, wiodący okręt typu Courageous. Zaprojektowany według wymagań ustalonych przez pierwszego lorda morskiego Admiralicji, admirała Johna Fishera, prawdopodobnie miał zostać wykorzystany do wsparcia forsowanego przezeń desantu na niemieckim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Był lekko opancerzony i uzbrojony w zaledwie cztery działa dużego kalibru. Do służby w Royal Navy wszedł pod koniec 1916 roku i do zakończenia I wojny światowej operował na Morzu Północnym, biorąc między innymi udział w II bitwie koło Helgolandu w listopadzie 1917 roku, oraz przyjmowaniu floty niemieckiej płynącej na internowanie w Scapa Flow rok później. Wycofany ze służby po zakończeniu działań wojennych, w połowie lat 20. XX wieku został, podobnie jak bliźniaczy „Glorious” i półsiostrzany „Furious”, przebudowany na lotniskowiec. Czytaj więcej…

2013-11-06[edytuj | edytuj kod]

Kur (Kur Biały, Kokot) – polski herb szlachecki, z okresu panowania Jagiellonów. Wymieniony z nazwy i zilustrowany przez Bartosza Paprockiego w 1584 roku w dziele Herby Rycerstwa Polskiego, a następnie przez Szymona Okolskiego w 1641 roku. Herb ten używany był również i wcześniej na ziemiach polskich pod alternatywną nazwą "Kokoty", świadczą o tym pieczęcie na dokumentach sądowych Szymbana Tadera, datowanych na rok 1300. Najsłynniejszym przedstawicielem rodu, który posługiwał się herbem Kur był Mikołaj Kiczka archidiakon gnieźnieński – doktor dekretów i zaufany pełnomocnik króla Władysława Jagiełły w procesie o ustalenie granicy pomiędzy Polską a państwem zakonu krzyżackiego, który to proces odbywał się w Rzymie w latach 1421–1422, w obecności papieża Marcina V. Kogut będący godłem herbowym utożsamia następujące wartości: męskość, odwagę i czujność, a czerwona barwa tarczy: energię, zapał, gniew, odwagę oraz krew. W herbie Kur występuje też złota barwa (dziób, grzebień i szpony), oznaczająca: bogactwo i wewnętrzne skarby duszy. W antycznej Grecji kogut był obok sowy uznawany za symbolicznego ptaka bogini Ateny i niejednokrotnie umieszczany na tarczach hoplitów. Czytaj więcej…

2013-11-07[edytuj | edytuj kod]

Węgry zadebiutowały na Konkursie Piosenki Eurowizji w 1994 roku podczas 39. edycji festiwalu. Reprezentanci kraju wybierani są wewnętrznie lub podczas krajowych eliminacji. Od czasu debiutu konkursem zajmuje się publiczny nadawca telewizyjny – Magyar Televízió (MTV). Od 1994 roku Węgry kilka razy rezygnowały z udziału na konkursie: w 1996 nie przeszły rundy eliminacyjnej, a w 1998 ogłosiły przerwę, która trwała do 2005 roku. Kraj nigdy nie trafił na eurowizyjne podium. Najwyższym wynikiem w historii udziału jest 4. miejsce, które zdobyła Friderika Bayer z utworem „Kinek mondjam el vétkeimet?” w 1994 roku. W 2008 roku węgierska propozycja „Candlelight” Csézy osiągnęła najsłabszy rezultat – ostatnie miejsce w półfinale. Czytaj więcej…

2013-11-08[edytuj | edytuj kod]

Czarne obrazy – seria czternastu obrazów namalowanych przez Francisca Goyę w latach 1819–1823 na ścianach jego rezydencji nazywanej Domem Głuchego. Obrazy te nie były przeznaczone dla publiczności, ich wyjątkowo prywatny charakter związany jest najprawdopodobniej z osobistymi przeżyciami i lękami malarza. Stanowią przejmującą wizję upadku dawnego świata, obraz nędzy i rozpadu tradycyjnych wartości, zniszczenia i samozagłady. Są to dzieła bardzo bezpośrednie, namalowane ze swobodą środków wyrazu i obdarzone niezwykłą siłą ekspresji. Goya nie nadał im tytułów, co dodatkowo utrudnia interpretację. Malowidła wykonane bezpośrednio na ścianach domu niszczały w szybkim tempie. W latach 1874–1878 przy użyciu nowatorskiej techniki zostały przeniesione na płótna przez malarza Salvadora Martíneza Cubellsa i obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Prado. Dom, w którym powstały został wyburzony. Czytaj więcej…

2013-11-09[edytuj | edytuj kod]

Nimesulid – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy sulfonamidów, zbudowany ze szkieletu eteru difenylowego podstawionego grupą metanosulfonamidową i nitrową. Jest preferencyjnym inhibitorem cyklooksygenazy–2 (COX–2). Stosowany jako ogólnoustrojowy niesterydowy lek przeciwzapalny o dodatkowym działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Przy podaniu doustnym nimesulid wchłania się dobrze i szybko, jego działanie rozpoczyna się po około 15 minutach, maksymalny poziom we krwi osiąga po czasie 1–3 godzin. Lek metabolizowany jest w 99% w wątrobie, w której powstaje kilkanaście jego pochodnych, wydalanych głównie z moczem. W porównaniu do klasycznych niesterydowych leków przeciwzapalnych wykazuje mniejszą liczbę działań ubocznych w zakresie górnego odcinka przewodu pokarmowego, natomiast możliwe są rzadkie przypadki ciężkich powikłań ze strony wątroby. Czytaj więcej…

2013-11-10[edytuj | edytuj kod]

Rosja uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 1994 roku. Reprezentant wybierany jest wewnętrznie przez nadawcę publicznego lub w trakcie selekcji narodowych Jewrowidienie. Konkurs jest nadawany przez dwie rosyjskie stacje telewizyjne: w 1994, 1996, 2008, 2010 i 2012 transmisją zajęła się Rossija 1, a w 1995, 1997, od 1999 do 2007, 2009 i 2011 – Pierwyj kanał. Rosja sześciokrotnie znalazła się na podium Konkursu Piosenki Eurowizji: duet t.A.T.u. z utworem „Nie wier', nie bojsia” w 2003 oraz grupa Serebro z „Song #1” w 2007 roku zajęły trzecie miejsca, Alsou z piosenką „Solo” (2000), Dima Biłan z „Never Let You Go” (2006) i Buranowskije Babuszki z „Party for Everybody” (2012) zajęły drugie miejsca. Dima Biłan z utworem „Believe” wygrał 53. Konkurs Piosenki Eurowizji w 2008 roku. Dzięki temu Rosja była organizatorem Konkursu Piosenki Eurowizji w 2009 roku, który odbył się w Sportowym Kompleksie „Olimpijskij” w Moskwie. Czytaj więcej…

2013-11-11[edytuj | edytuj kod]

Amaterasu (jap. 天照 Świecąca na niebie), Amaterasu Ōmikami (jap. 天照大神, 天照大御神 Wielki i Święty Duch Świecący na Niebie) – japońska bogini słońca, narodzona z lewego oka boga Izanagiego i wyznaczona przez niego do panowania na Wysokiej Równinie Niebios - główne bóstwo shintō. Siostra władcy oceanu i boga burz Susanoo oraz boga księżyca Tsukuyomi. Amaterasu zesłała na ziemię swojego wnuka Ninigiego, który dał początek japońskiemu rodowi cesarskiemu. Głównym powodem uznawania bogini za protoplastę rodu cesarskiego może być fakt, że według niektórych mitów od Takamimusubiego wywodziły się pozostałe rody na archipelagu. Badacze zwracają uwagę na to, iż kult bogini słońca jest stosunkowo późny i najprawdopodobniej pochodzi od istniejących wcześniej mitów solarnych. Oprócz rodu cesarskiego żaden inny ród nie pochodził od Amaterasu, co uzasadnia jego wyjątkową pozycję. Uważana jest za dawczynię zdobyczy cywilizacji, takich jak rolnictwo, tkactwo czy budownictwo. Czytaj więcej…

2013-11-12[edytuj | edytuj kod]

HMS Courageous – brytyjski krążownik liniowy z okresu I wojny światowej, przebudowany po jej zakończeniu na lotniskowiec, wiodący okręt typu Courageous. Zaprojektowany według wymagań ustalonych przez pierwszego lorda morskiego Admiralicji, admirała Johna Fishera, prawdopodobnie miał zostać wykorzystany do wsparcia forsowanego przezeń desantu na niemieckim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Był lekko opancerzony i uzbrojony w zaledwie cztery działa dużego kalibru. Do służby w Royal Navy wszedł pod koniec 1916 roku i do zakończenia I wojny światowej operował na Morzu Północnym, biorąc między innymi udział w II bitwie koło Helgolandu w listopadzie 1917 roku, oraz przyjmowaniu floty niemieckiej płynącej na internowanie w Scapa Flow rok później. Wycofany ze służby po zakończeniu działań wojennych, w połowie lat 20. XX wieku został, podobnie jak bliźniaczy „Glorious” i półsiostrzany „Furious”, przebudowany na lotniskowiec. Czytaj więcej…

2013-11-13[edytuj | edytuj kod]

Niemieckie represje wobec ludności Bydgoszczy (1939) − masowe zbrodnie wojenne popełnione przez okupanta niemieckiego na cywilnej ludności Bydgoszczy pochodzenia polskiego i żydowskiego, w okresie między wrześniem a grudniem 1939 roku. Masowe aresztowania i egzekucje mieszkańców Bydgoszczy, dokonywane w pierwszym rzędzie przez żołnierzy Wehrmachtu i członków Einsatzgruppen, odbywały się początkowo w atmosferze chaosu. Przeprowadzane doraźnie represje przekształciły się później w zorganizowaną akcję eksterminacyjną, której celem była likwidacja polskiej elity politycznej i intelektualnej w Bydgoszczy, a której głównym wykonawcą stał się paramilitarny Selbstschutz. W ciągu pierwszych czterech miesięcy okupacji Niemcy zamordowali w tajnych lub publicznych egzekucjach około 5 tysięcy mieszkańców Bydgoszczy i powiatu bydgoskiego. Czytaj więcej...

2013-11-14[edytuj | edytuj kod]

Węgry zadebiutowały na Konkursie Piosenki Eurowizji w 1994 roku podczas 39. edycji festiwalu. Reprezentanci kraju wybierani są wewnętrznie lub podczas krajowych eliminacji. Od czasu debiutu konkursem zajmuje się publiczny nadawca telewizyjny – Magyar Televízió (MTV). Od 1994 roku Węgry kilka razy rezygnowały z udziału na konkursie: w 1996 nie przeszły rundy eliminacyjnej, a w 1998 ogłosiły przerwę, która trwała do 2005 roku. Kraj nigdy nie trafił na eurowizyjne podium. Najwyższym wynikiem w historii udziału jest 4. miejsce, które zdobyła Friderika Bayer z utworem „Kinek mondjam el vétkeimet?” w 1994 roku. W 2008 roku węgierska propozycja „Candlelight” Csézy osiągnęła najsłabszy rezultat – ostatnie miejsce w półfinale. Czytaj więcej…

2013-11-15[edytuj | edytuj kod]

Czarne obrazy – seria czternastu obrazów namalowanych przez Francisca Goyę w latach 1819–1823 na ścianach jego rezydencji nazywanej Domem Głuchego. Obrazy te nie były przeznaczone dla publiczności, ich wyjątkowo prywatny charakter związany jest najprawdopodobniej z osobistymi przeżyciami i lękami malarza. Stanowią przejmującą wizję upadku dawnego świata, obraz nędzy i rozpadu tradycyjnych wartości, zniszczenia i samozagłady. Są to dzieła bardzo bezpośrednie, namalowane ze swobodą środków wyrazu i obdarzone niezwykłą siłą ekspresji. Goya nie nadał im tytułów, co dodatkowo utrudnia interpretację. Malowidła wykonane bezpośrednio na ścianach domu niszczały w szybkim tempie. W latach 1874–1878 przy użyciu nowatorskiej techniki zostały przeniesione na płótna przez malarza Salvadora Martíneza Cubellsa i obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Prado. Dom, w którym powstały został wyburzony. Czytaj więcej…

2013-11-16[edytuj | edytuj kod]

Nimesulid – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy sulfonamidów, zbudowany ze szkieletu eteru difenylowego podstawionego grupą metanosulfonamidową i nitrową. Jest preferencyjnym inhibitorem cyklooksygenazy–2 (COX–2). Stosowany jako ogólnoustrojowy niesterydowy lek przeciwzapalny o dodatkowym działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Przy podaniu doustnym nimesulid wchłania się dobrze i szybko, jego działanie rozpoczyna się po około 15 minutach, maksymalny poziom we krwi osiąga po czasie 1–3 godzin. Lek metabolizowany jest w 99% w wątrobie, w której powstaje kilkanaście jego pochodnych, wydalanych głównie z moczem. W porównaniu do klasycznych niesterydowych leków przeciwzapalnych wykazuje mniejszą liczbę działań ubocznych w zakresie górnego odcinka przewodu pokarmowego, natomiast możliwe są rzadkie przypadki ciężkich powikłań ze strony wątroby. Czytaj więcej…

2013-11-17[edytuj | edytuj kod]

Białoruś uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 2004 roku. Od czasu debiutu konkursem na Białorusi zajmuje się publiczny nadawca Narodowa Państwowa Kompania Radiowo-Telewizyjna Republiki Białorusi. Reprezentanci wybierani są wewnętrznie przez białoruską telewizję lub podczas krajowego festiwalu EuroFest. Na dziesięć startów Białorusi w konkursie, jedynie trzem krajowym reprezentantom udało się awansować do finału festiwalu: Dzmitryjowi Kałdunowi w 2007, zespołowi 3+2 w 2010 i Alonie Łanskiej w 2013 roku. Najwyższy wynik osiągnął przedstawiciel Białorusi w 2007 roku. Był nim Kałdun, który z utworem „Work Your Magic” zajął 6. miejsce. Czytaj więcej…

2013-11-18[edytuj | edytuj kod]

Amaterasu (jap. 天照 Świecąca na niebie), Amaterasu Ōmikami (jap. 天照大神, 天照大御神 Wielki i Święty Duch Świecący na Niebie) – japońska bogini słońca, narodzona z lewego oka boga Izanagiego i wyznaczona przez niego do panowania na Wysokiej Równinie Niebios - główne bóstwo shintō. Siostra władcy oceanu i boga burz Susanoo oraz boga księżyca Tsukuyomi. Amaterasu zesłała na ziemię swojego wnuka Ninigiego, który dał początek japońskiemu rodowi cesarskiemu. Głównym powodem uznawania bogini za protoplastę rodu cesarskiego może być fakt, że według niektórych mitów od Takamimusubiego wywodziły się pozostałe rody na archipelagu. Badacze zwracają uwagę na to, iż kult bogini słońca jest stosunkowo późny i najprawdopodobniej pochodzi od istniejących wcześniej mitów solarnych. Oprócz rodu cesarskiego żaden inny ród nie pochodził od Amaterasu, co uzasadnia jego wyjątkową pozycję. Uważana jest za dawczynię zdobyczy cywilizacji, takich jak rolnictwo, tkactwo czy budownictwo. Czytaj więcej…

2013-11-19[edytuj | edytuj kod]

Linia kolejowa nr 158 Rybnik Towarowy – Chałupki – linia kolejowa w południowo-zachodniej części województwa śląskiego. Linia na całej długości jest zelektryfikowana, odcinek Rybnik Towarowy – Wodzisław Śląski jest dwutorowy, a odcinek Wodzisław Śląski – Chałupki jednotorowy. Pociągi osobowe na linii kolejowej nr 158 są uruchamiane tylko na odcinku Wodzisław Śląski – Rybnik Towarowy, będącym częścią linii S74 Kolei Śląskich. Ruch towarowy odbywa się na całej długości linii. Czytaj więcej…

2013-11-20[edytuj | edytuj kod]

Merkury – najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako planeta wewnętrzna znajduje się zawsze bardzo blisko Słońca, dlatego jest trudna do obserwacji. Mimo to należy do planet widocznych gołym okiem (można ją dojrzeć tuż przed wschodem lub tuż po zachodzie Słońca) i była znana już w starożytności. Ukształtowaniem powierzchni Merkury przypomina Księżyc: są na nim liczne kratery uderzeniowe i praktycznie pozbawiony jest atmosfery. Temperatura powierzchni waha się od −183 °C do 427 °C. W przeciwieństwie do Księżyca, planeta ma jednak duże żelazne jądro, generujące pole magnetyczne o natężeniu stokrotnie mniejszym od natężenia ziemskiego pola magnetycznego. Nie ma naturalnych satelitów. W marcu 2011 roku sonda MESSENGER weszła na orbitę Merkurego stając się jego pierwszym sztucznym satelitą. Czytaj więcej...

2013-11-21[edytuj | edytuj kod]

Węgry zadebiutowały na Konkursie Piosenki Eurowizji w 1994 roku podczas 39. edycji festiwalu. Reprezentanci kraju wybierani są wewnętrznie lub podczas krajowych eliminacji. Od czasu debiutu konkursem zajmuje się publiczny nadawca telewizyjny – Magyar Televízió (MTV). Od 1994 roku Węgry kilka razy rezygnowały z udziału na konkursie: w 1996 nie przeszły rundy eliminacyjnej, a w 1998 ogłosiły przerwę, która trwała do 2005 roku. Kraj nigdy nie trafił na eurowizyjne podium. Najwyższym wynikiem w historii udziału jest 4. miejsce, które zdobyła Friderika Bayer z utworem „Kinek mondjam el vétkeimet?” w 1994 roku. W 2008 roku węgierska propozycja „Candlelight” Csézy osiągnęła najsłabszy rezultat – ostatnie miejsce w półfinale. Czytaj więcej…

2013-11-22[edytuj | edytuj kod]

Skoki narciarskie na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 2013 – zawody w skokach narciarskich, które zostały rozegrane między 21 lutego a 2 marca 2013 w Predazzo w ramach mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Val di Fiemme. Wszystkie konkursy zostały przeprowadzone na skoczniach znajdujących się w kompleksie Trampolino Dal Ben. Po raz drugi w historii, po 2011 roku, podczas jednej edycji mistrzostw odbyło się pięć konkursów w skokach narciarskich. Rozegrano trzy konkursy indywidualne (zawody kobiet i mężczyzn na obiekcie HS 106 oraz mężczyzn na HS 134) oraz dwa drużynowe (zawody mężczyzn na skoczni HS 134 i konkurs mieszany na HS 106). Konkurs mieszany, w którym w każdej z drużyn wystartowało po dwóch mężczyzn i dwie kobiety, był pierwszymi tego typu zawodami o mistrzostwo świata w skokach narciarskich. Czytaj więcej…

2013-11-23[edytuj | edytuj kod]

Bitwa pod Gettysburgiem – najkrwawsza bitwa wojny secesyjnej, stoczona w dniach 1−3 lipca 1863 roku pod miastem Gettysburg w stanie Pensylwania. Armia Północnej Wirginii generała Roberta E. Lee została pokonana przez Armię Potomaku, ponosząc przy tym ogromne straty w ludziach; straty, które − przy ograniczonych możliwościach naboru rekruta − okazały się nie do odrobienia. Trzeciego, decydującego dnia, Lee popełnił błąd, nakazując atak na dobrze przygotowane centrum wojsk Unii. Ten manewr odebrał mu zwycięstwo i kosztował tysiące ofiar. Konfederacka armia, nieatakowana przez wojska Unii, wycofała się wprawdzie w dobrym porządku, ale nigdy już nie miała podjąć większej ofensywy. Wraz z upadkiem 4 lipca oblężonego Vicksburga, bitwa ta − choć nie decydująca sama w sobie − wyznaczyła punkt zwrotny, od którego Konfederacja systematycznie chyliła się ku upadkowi, a wojna secesyjna zbliżała się do końca, mimo że miała trwać jeszcze prawie dwa lata. Czytaj więcej…

2013-11-24[edytuj | edytuj kod]

Polskie Towarzystwo „Oświata” w Mińsku (znane także pod nazwą: Towarzystwo „Oświata” i „Oświata”) – polska organizacja społeczna założona w 1905 roku, działająca w Mińsku i na terenie guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego. Do 1907 roku jej działalność odbywała się w konspiracji, w latach 1907–1909 legalnie, następnie ponownie w konspiracji. Towarzystwo miało za cel edukowanie mieszkańców Mińszczyzny, zwłaszcza dzieci, w duchu polskości, a także rozpowszechnianie na tych ziemiach polskiej kultury, języka i umacnianie świadomości narodowej. Organizacja była prześladowana, a w okresie legalnej działalności traktowana z niechęcią przez władze rosyjskie, ponieważ umacnianie polskości na ziemiach zabranych było sprzeczne z realizowaną przez administrację państwową strategią rusyfikacji i asymilacji. Czytaj więcej…

2013-11-25[edytuj | edytuj kod]

Amaterasu (jap. 天照 Świecąca na niebie), Amaterasu Ōmikami (jap. 天照大神, 天照大御神 Wielki i Święty Duch Świecący na Niebie) – japońska bogini słońca, narodzona z lewego oka boga Izanagiego i wyznaczona przez niego do panowania na Wysokiej Równinie Niebios - główne bóstwo shintō. Siostra władcy oceanu i boga burz Susanoo oraz boga księżyca Tsukuyomi. Amaterasu zesłała na ziemię swojego wnuka Ninigiego, który dał początek japońskiemu rodowi cesarskiemu. Głównym powodem uznawania bogini za protoplastę rodu cesarskiego może być fakt, że według niektórych mitów od Takamimusubiego wywodziły się pozostałe rody na archipelagu. Badacze zwracają uwagę na to, iż kult bogini słońca jest stosunkowo późny i najprawdopodobniej pochodzi od istniejących wcześniej mitów solarnych. Oprócz rodu cesarskiego żaden inny ród nie pochodził od Amaterasu, co uzasadnia jego wyjątkową pozycję. Uważana jest za dawczynię zdobyczy cywilizacji, takich jak rolnictwo, tkactwo czy budownictwo. Czytaj więcej…

2013-11-26[edytuj | edytuj kod]

Linia kolejowa nr 158 Rybnik Towarowy – Chałupki – linia kolejowa w południowo-zachodniej części województwa śląskiego. Linia na całej długości jest zelektryfikowana, odcinek Rybnik Towarowy – Wodzisław Śląski jest dwutorowy, a odcinek Wodzisław Śląski – Chałupki jednotorowy. Pociągi osobowe na linii kolejowej nr 158 są uruchamiane tylko na odcinku Wodzisław Śląski – Rybnik Towarowy, będącym częścią linii S74 Kolei Śląskich. Ruch towarowy odbywa się na całej długości linii. Czytaj więcej…

2013-11-27[edytuj | edytuj kod]

Merkury – najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako planeta wewnętrzna znajduje się zawsze bardzo blisko Słońca, dlatego jest trudna do obserwacji. Mimo to należy do planet widocznych gołym okiem (można ją dojrzeć tuż przed wschodem lub tuż po zachodzie Słońca) i była znana już w starożytności. Ukształtowaniem powierzchni Merkury przypomina Księżyc: są na nim liczne kratery uderzeniowe i praktycznie pozbawiony jest atmosfery. Temperatura powierzchni waha się od −183 °C do 427 °C. W przeciwieństwie do Księżyca, planeta ma jednak duże żelazne jądro, generujące pole magnetyczne o natężeniu stokrotnie mniejszym od natężenia ziemskiego pola magnetycznego. Nie ma naturalnych satelitów. W marcu 2011 roku sonda MESSENGER weszła na orbitę Merkurego stając się jego pierwszym sztucznym satelitą. Czytaj więcej...

2013-11-28[edytuj | edytuj kod]

Akcja AB – potoczna nazwa tzw. Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej (niem. Ausserordentliche Befriedungsaktion – AB), którą okupanci niemieccy przeprowadzili na terytorium Generalnego Gubernatorstwa między majem a lipcem 1940. Ausserordentliche Befriedungsaktion miała charakter ludobójstwa i stanowiła kontynuację tzw. akcji „Inteligencja” (Intelligenzaktion) prowadzonej na okupowanych ziemiach polskich od września 1939. W ramach Akcji AB funkcjonariusze SS i policji niemieckiej zamordowali co najmniej 6500 Polaków – w tym ok. 3500 przedstawicieli polskich elit politycznych i intelektualnych oraz ok. 3000 przestępców kryminalnych. Najbardziej znaną zbrodnią popełnioną przez Niemców w ramach „Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej” były masowe egzekucje w Palmirach. Czytaj więcej…

2013-11-29[edytuj | edytuj kod]

Skoki narciarskie na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 2013 – zawody w skokach narciarskich, które zostały rozegrane między 21 lutego a 2 marca 2013 w Predazzo w ramach mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Val di Fiemme. Wszystkie konkursy zostały przeprowadzone na skoczniach znajdujących się w kompleksie Trampolino Dal Ben. Po raz drugi w historii, po 2011 roku, podczas jednej edycji mistrzostw odbyło się pięć konkursów w skokach narciarskich. Rozegrano trzy konkursy indywidualne (zawody kobiet i mężczyzn na obiekcie HS 106 oraz mężczyzn na HS 134) oraz dwa drużynowe (zawody mężczyzn na skoczni HS 134 i konkurs mieszany na HS 106). Konkurs mieszany, w którym w każdej z drużyn wystartowało po dwóch mężczyzn i dwie kobiety, był pierwszymi tego typu zawodami o mistrzostwo świata w skokach narciarskich. Czytaj więcej…

2013-11-30[edytuj | edytuj kod]

Bitwa pod Gettysburgiem – najkrwawsza bitwa wojny secesyjnej, stoczona w dniach 1−3 lipca 1863 roku pod miastem Gettysburg w stanie Pensylwania. Armia Północnej Wirginii generała Roberta E. Lee została pokonana przez Armię Potomaku, ponosząc przy tym ogromne straty w ludziach; straty, które − przy ograniczonych możliwościach naboru rekruta − okazały się nie do odrobienia. Trzeciego, decydującego dnia, Lee popełnił błąd, nakazując atak na dobrze przygotowane centrum wojsk Unii. Ten manewr odebrał mu zwycięstwo i kosztował tysiące ofiar. Konfederacka armia, nieatakowana przez wojska Unii, wycofała się wprawdzie w dobrym porządku, ale nigdy już nie miała podjąć większej ofensywy. Wraz z upadkiem 4 lipca oblężonego Vicksburga, bitwa ta − choć nie decydująca sama w sobie − wyznaczyła punkt zwrotny, od którego Konfederacja systematycznie chyliła się ku upadkowi, a wojna secesyjna zbliżała się do końca, mimo że miała trwać jeszcze prawie dwa lata. Czytaj więcej…