Przejdź do zawartości

Nigerzaur: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne
Ark (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
54 696 edycji
popr. linki, red., przypis
Linia 19: Linia 19:
|Wikispecies=
|Wikispecies=
}}
}}
⚫
'''Nigerzaur''' (''Nigersaurus'') – rodzaj roślinożernego [[dinozaur]]a z rodziny [[rebbachizaury|rebbachizaurów]] (Rebbachisauridae); jego nazwa znaczy "jaszczur z Nigru". Opisano jeden gatunek nigerzaura, ''Nigersaurus taqueti''. Skamieniałości zwierzęcia zebrał już Philippe Taquet w [[1976]] roku, opis nigerzaura przedstawił Paul Sereno i wsp. w [[1999]].


⚫
'''Nigerzaur''' (''Nigersaurus taqueti'') – rodzaj roślinożernego [[dinozaur]]a z rodziny [[rebbachizaury|rebbachizaurów]] (Rebbachisauridae); jego nazwa znaczy "jaszczur z Nigru". Opisano jeden gatunek nigerzaura, ''Nigersaurus taqueti''. Skamieniałości zwierzęcia zebrał już Philippe Taquet w [[1976]] roku (od jego nazwiska wywodzi się nazwa gatunkowa ''taqueti''), opis nigerzaura przedstawił [[Paul Sereno]] i wsp. w [[1999]].
⚫
Żył w okresie [[kreda (okres)|kredy]] ([[apt]]-[[alb]], około 111-99 mln lat temu<ref>{{cytuj czasopismo|autor= Sereno PC, Wilson JA, Witmer LM, Whitlock JA, Maga A, et al|rok=2007|tytuł=Structural Extremes in a Cretaceous Dinosaur|czasopismo=PLoS ONE|oznaczenie=2|numer=11|strony=e1230}} {{doi|10.1371/journal.pone.0001230}}</ref>) na terenach dzisiejszej [[Afryka|Afryki]]. Jego szczątki znaleziono w Gadoufaoua w [[Niger|Nigrze]]. Długość ciała nigerzaura szacuje się na 15 m, wysokość na 3,5 m, ciężar wynosił przypuszczalnie około 5 t{{fakt}}.

=== Opis ===
⚫
Nigerzaur żył w okresie [[kreda (okres)|kredy]] ([[Apt (geologia)|apt]]-[[Alb (geologia)|alb]], około 111-99 mln lat temu<ref>{{cytuj czasopismo|autor= Sereno PC, Wilson JA, Witmer LM, Whitlock JA, Maga A, et al|rok=2007|tytuł=Structural Extremes in a Cretaceous Dinosaur|czasopismo=PLoS ONE|oznaczenie=2|numer=11|strony=e1230}} {{doi|10.1371/journal.pone.0001230}}</ref>) na terenach dzisiejszej [[Afryka|Afryki]]. Jego szczątki znaleziono w Gadoufaoua w [[Niger|Nigrze]]. Długość ciała nigerzaura szacuje się na 9 m, wysokość na 2,4 m, a ciężar porównywalny ze współczesnym słoniem<ref>{{cytuj stronę| url = http://news.nationalgeographic.com/news/2007/11/photogalleries/Nigersaurus-pictures/photo2.html| tytuł = Dino With "Vacuum Mouth" Revealed| data dostępu = 17 listopada 2007| autor = National Geographic| język = en}}</ref>.


Charakterystyczną cechą zwierzęcia była niezwykła anatomia czaszki, spłaszczonej grzbietowo-brzusznie i zawierającej bardzo liczne zęby (około 600).
Charakterystyczną cechą zwierzęcia była niezwykła anatomia czaszki, spłaszczonej grzbietowo-brzusznie i zawierającej bardzo liczne zęby (około 600).

⚫
[[Grafika:Nigga2.JPG|Rekonstrukcja czaszki nigerzaura i jej porównanie do czaszek innych zauropodów. '''A''' - boczny widok czaszki (MNN GAD512). '''B''' -przednio-grzbietowy widok czaszki. '''C''' - widok żuchwy z przodu. '''D''' - szeregi zębów w kości przedszczękowej i zębowej zrekonstruowane w [[tomografia komputerowa|KT]]. '''E''' - Rekonstrukcja czaszki w widoku przednio-grzbietowym przecięta w połowie odległości między końcem pyska a okolicą ciemieniową, ze zrekonstruowanym mięśniem przywodzicielem żuchwy z przyczepami na kości kwadratowej i ''os surangularis''. '''F'''-Odlew mózgoczaszki widziany od góry z widocznym móżdżkiem i opuszkami węchowymi. '''G'''- Porównanie czaszek i odlewów puszki mózgowej zauropodów: ''[[massospondyl|Massospondylus carinatus]]'' (BP 1/4779), ''[[kamarazaur|Camarasaurus lentus]]'' (CM 11338), ''[[diplodok|Diplodocus longus]]'' (CM 11161) i ''Nigersaurus taqueti'' (prototyp). Odlewy i czaszki ustawione są tak, że boczny [[kanał półkolisty]] ustawiony jest w płaszczyźnie poziomej. Na odlewach puszek mózgowych zaznaczono objętość mózgu i zatok opony twardej (niebieski) , ujścia nerwów (żółty), struktury ucha wewnętrznego (różowy) i tętnicę szyjną wewnętrzną (czerwony). Kladogram na dole ukazuje relacje filogenetyczne poszczególnych gatunków, widać zaznaczającą się tendencję do zwiększania kata między szczękami a osią szyi. Skala w F wynosi 2 cm. '''Skróty''': 1–5, okna czaszki 1–5; a, kość kątowa; amm, mięsień przywodziciel żuchwy; antfe, okno przedoczodołowe; ar, kość stawowa; ce, móżdżek; cp, wyrostek dziobiasty żuchwy; d, kość zębowa; d1, 34, zęby w kości zębowej 1, 34; ds, zatoki opony twardej; emf, otwór żuchwowy zewnętrzny; en, nozdrza zewnętrzne; f, kość czołowa; fo, otwór; j, kość policzkowa; m, kość szczękowa; nf, narial fossa; olb, opuszka węchowa; olt, pasmo węchowe; pm, kość przedszczękowa; po, kość zaoczodołowa; popr, paroccipital process.|thumb|left]]
=== Rekonstrukcja czaszki ===
[[Grafika:Nigga2.JPG|300px|left|thumb|Rekonstrukcja czaszki nigerzaura i jej porównanie do czaszek innych zauropodów. Opis w tekście]]
⚫
'''A''' - boczny widok czaszki (MNN GAD512). '''B''' - przednio-grzbietowy widok czaszki. '''C''' - widok żuchwy z przodu. '''D''' - szeregi zębów w kości przedszczękowej i zębowej zrekonstruowane w [[tomografia komputerowa|KT]]. '''E''' - rekonstrukcja czaszki w widoku przednio-grzbietowym przecięta w połowie odległości między końcem pyska a okolicą ciemieniową, ze zrekonstruowanym mięśniem przywodzicielem żuchwy z przyczepami na kości kwadratowej i ''os surangularis''. '''F'''- odlew mózgoczaszki widziany od góry z widocznym móżdżkiem i opuszkami węchowymi. '''G'''- porównanie czaszek i odlewów puszki mózgowej zauropodów: ''[[massospondyl|Massospondylus carinatus]]'' (BP 1/4779), ''[[kamarazaur|Camarasaurus lentus]]'' (CM 11338), ''[[diplodok|Diplodocus longus]]'' (CM 11161) i ''Nigersaurus taqueti'' (prototyp). Odlewy i czaszki ustawione są tak, że boczny [[kanał półkolisty]] ustawiony jest w płaszczyźnie poziomej. Na odlewach puszek mózgowych zaznaczono objętość mózgu i zatok opony twardej (niebieski) , ujścia nerwów (żółty), struktury ucha wewnętrznego (różowy) i tętnicę szyjną wewnętrzną (czerwony). Kladogram na dole ukazuje relacje filogenetyczne poszczególnych gatunków, widać zaznaczającą się tendencję do zwiększania kata między szczękami a osią szyi. Skala w F wynosi 2 cm. '''Skróty''': 1–5, okna czaszki 1–5; a, kość kątowa; amm, mięsień przywodziciel żuchwy; antfe, okno przedoczodołowe; ar, kość stawowa; ce, móżdżek; cp, wyrostek dziobiasty żuchwy; d, kość zębowa; d1, 34, zęby w kości zębowej 1, 34; ds, zatoki opony twardej; emf, otwór żuchwowy zewnętrzny; en, nozdrza zewnętrzne; f, kość czołowa; fo, otwór; j, kość policzkowa; m, kość szczękowa; nf, narial fossa; olb, opuszka węchowa; olt, pasmo węchowe; pm, kość przedszczękowa; po, kość zaoczodołowa; popr, paroccipital process.

{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


Wersja z 21:11, 17 lis 2007

{{{nazwa łacińska}}}[1]
{{{zoolog}}}
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|]]
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Nigerzaur (Nigersaurus taqueti) – rodzaj roślinożernego dinozaura z rodziny rebbachizaurów (Rebbachisauridae); jego nazwa znaczy "jaszczur z Nigru". Opisano jeden gatunek nigerzaura, Nigersaurus taqueti. Skamieniałości zwierzęcia zebrał już Philippe Taquet w 1976 roku (od jego nazwiska wywodzi się nazwa gatunkowa taqueti), opis nigerzaura przedstawił Paul Sereno i wsp. w 1999.

Opis

Nigerzaur żył w okresie kredy (apt-alb, około 111-99 mln lat temu[2]) na terenach dzisiejszej Afryki. Jego szczątki znaleziono w Gadoufaoua w Nigrze. Długość ciała nigerzaura szacuje się na 9 m, wysokość na 2,4 m, a ciężar porównywalny ze współczesnym słoniem[3].

Charakterystyczną cechą zwierzęcia była niezwykła anatomia czaszki, spłaszczonej grzbietowo-brzusznie i zawierającej bardzo liczne zęby (około 600).

Rekonstrukcja czaszki

Plik:Nigga2.JPG
Rekonstrukcja czaszki nigerzaura i jej porównanie do czaszek innych zauropodów. Opis w tekście

A - boczny widok czaszki (MNN GAD512). B - przednio-grzbietowy widok czaszki. C - widok żuchwy z przodu. D - szeregi zębów w kości przedszczękowej i zębowej zrekonstruowane w KT. E - rekonstrukcja czaszki w widoku przednio-grzbietowym przecięta w połowie odległości między końcem pyska a okolicą ciemieniową, ze zrekonstruowanym mięśniem przywodzicielem żuchwy z przyczepami na kości kwadratowej i os surangularis. F- odlew mózgoczaszki widziany od góry z widocznym móżdżkiem i opuszkami węchowymi. G- porównanie czaszek i odlewów puszki mózgowej zauropodów: Massospondylus carinatus (BP 1/4779), Camarasaurus lentus (CM 11338), Diplodocus longus (CM 11161) i Nigersaurus taqueti (prototyp). Odlewy i czaszki ustawione są tak, że boczny kanał półkolisty ustawiony jest w płaszczyźnie poziomej. Na odlewach puszek mózgowych zaznaczono objętość mózgu i zatok opony twardej (niebieski) , ujścia nerwów (żółty), struktury ucha wewnętrznego (różowy) i tętnicę szyjną wewnętrzną (czerwony). Kladogram na dole ukazuje relacje filogenetyczne poszczególnych gatunków, widać zaznaczającą się tendencję do zwiększania kata między szczękami a osią szyi. Skala w F wynosi 2 cm. Skróty: 1–5, okna czaszki 1–5; a, kość kątowa; amm, mięsień przywodziciel żuchwy; antfe, okno przedoczodołowe; ar, kość stawowa; ce, móżdżek; cp, wyrostek dziobiasty żuchwy; d, kość zębowa; d1, 34, zęby w kości zębowej 1, 34; ds, zatoki opony twardej; emf, otwór żuchwowy zewnętrzny; en, nozdrza zewnętrzne; f, kość czołowa; fo, otwór; j, kość policzkowa; m, kość szczękowa; nf, narial fossa; olb, opuszka węchowa; olt, pasmo węchowe; pm, kość przedszczękowa; po, kość zaoczodołowa; popr, paroccipital process.

  1. ↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Sereno PC, Wilson JA, Witmer LM, Whitlock JA, Maga A, et al. Structural Extremes in a Cretaceous Dinosaur. „PLoS ONE”. 2, s. e1230, 2007.  Szablon:Doi
  3. ↑ National Geographic: Dino With "Vacuum Mouth" Revealed. [dostęp 17 listopada 2007]. (ang.).

Bibliografia

  • Sereno PC, Beck AL, Dutheil DB, Larsson HCE, Lyon GH, Moussa B, Sadleir RW, Sidor CA, Varricchio DJ, Wilson GP, Wilson JA. Cretaceous Sauropods from the Sahara and the Uneven Rate of Skeletal Evolution Among Dinosaurs. „Science”. 286, s. 1342-1347, 1999. 
  • Sereno PC, Wilson JA, Witmer LM, Whitlock JA, Maga A, et al. Structural Extremes in a Cretaceous Dinosaur. „PLoS ONE”. 2, s. e1230, 2007.  Szablon:Doi
  • Structure and Evolution of a Sauropod Tooth Battery. W: Wilson JA, Sereno PC: The Sauropods: Evolution and Paleobiology. Curry Rogers K, Wilson JA (eds.). Berkeley: University of California Press, 2005. ISBN 0-520-24623-3.

Linki zewnętrzne

Dinozaury
Infrarzędy dinozaurów
Era dinozaurów
Dyscypliny powiązane

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nigerzaur&oldid=10280995”