Żandarmeria Wojskowa (Litwa)
| Širdyje – narsa, darbuose – teisingumas! | |
.svg) Odznaka rozpoznawcza | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1999 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr. Dainius Janėnas |
| Obecny |
plk. ltn. Raimondas Ivanauskas |
| Organizacja | |
| Podległość |
dowództwo Litewskich Sił Zbrojnych |
| Strona internetowa | |
Żandarmeria Wojskowa (dosł. Policja Wojskowa, lit. Karo policija) – litewska policja wojskowa wchodząca w skład Litewskich Sił Zbrojnych, podległa bezpośrednio dowódcy Sił Zbrojnych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Okres 1919–1940[edytuj | edytuj kod]
Z rozkazu komendanta wojskowego Kowna 15 marca 1919 roku utworzono Kompanię Wojskowej Milicji Polowej (Karo lauko milicijos kuopa), złożonej z 60 żołnierzy pod dowództwem oficera Jonasa Jočysa, której zadaniem było utrzymanie porządku[1].
1 stycznia 1920 roku kompania została przekształcona w Szkołę Milicji Wojskowej (Karo milicijos mokykla), na czele której stanął oficer Rudaitis Kostas, przemianowanej następnie w Szkołę Żandarmerii Wojskowej (Karo policijos mokykla). Szkoła była odpowiednikiem kompanii piechoty i składała się z plutonu szkoleniowego (mokomojo būrys) i plutonu żandarmów (žandarų būrys). Na jej czele stał dowódca w randze majora, poza nim było jeszcze 4 oficerów – dowódca plutonu żandarmów w randze kapitana i trzech dowódców drużyn w randze poruczników, dwóch starszych podoficerów, 15–30 podoficerów i około 300 żołnierzy. Dwa razy do roku rekrutowano około 100 kandydatów[a] na 6 tygodniowe szkolenie wstępne, po którym 36–60 najbardziej zdolnych zostawało przydzielonych do batalionu szkoleniowego. Tam przechodzili kurs teoretyczny i praktyczny dla żołnierzy piechoty, a także z walk ulicznych i zadań policji wojskowej[1].
Do zadań żandarmerii należało utrzymywanie porządku podczas wizyt przedstawicieli zagranicznych państw, sprawowanie ochrony osobistej prezydenta, a także siedziby i urzędu prezydenta, Ministerstwa Obrony Narodowej, kwatery głównej, strategicznych mostów itd., a także pilnowanie internowanych żołnierzy i innych osób z powodów politycznych po zamachu stanu w 1926 roku[1].
Szkoła działała do 1940 roku, a jej ostatnim dowódcą był mjr Eduardas Berentas. Rozkazem Dowódcy Wojskowego Kowna nr 269 z dnia 23 września 1940 roku Szkoła Żandarmerii Wojskowej została przekształcona w Batalion Bezpieczeństwa (Apsaugos bataliono), który w październiku 1940 roku podporządkowano 184 Dywizji Strzelców Armii Czerwonej[1].
Okres po 1991[edytuj | edytuj kod]
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1991 roku w celu utrzymania dyscypliny i porządku w wojsku, utworzono 8 komendantur okręgowych i podlegających im 37 komendantur rejonowych, których celem było m.in. kontrolowanie przestrzegania prawa przez żołnierzy i jednostki wchodzące w skład obrony narodowej. W 1993 roku komendantury zostały włączone w skład Ochotniczych Służb Obrony Narodowej (SKAT)[b]. 1 marca 1993 roku w ramach SKAT utworzono Żandarmerię Wojskową (Karinė žandarmerija, od 2 maja 1994 Karinė policija). Do jej zadań należało ochrona i eskorta osób VIP, w tym przede wszystkim delegacji zagranicznych, dyplomatycznych i towarzyszącego im personelu, eskortowanie transportów SKAT, kontrola żołnierzy SKAT pełniących wartę przy strategicznych obiektach kolejowych oraz prowadzenie śledztw i postępowań wstępnych w stosunku do żołnierzy SKAT[c][2].
22 października 1998 roku Sejm Litwy przyjął ustawę o Żandarmerii Wojskowej Republiki Litewskiej, ustanawiający Żandarmerię Wojskową (Karo policija) jako wojskowy organ ścigania. Od tej pory podlega ona dowódcy Sił Zbrojnych i swoją jurysdykcją obejmuje całe litewskie wojsko[2].
Formowanie Żandarmerii Wojskowej rozpoczęto w 1999 roku, a jej pierwszym dowódcą został mjr Dainius Janėnas. W 2000 roku sformowano Załogi Kowna i Wilna, w 2001 Załogę Kłajpedy, a w 2005 roku Załogę Szawli. W 2004 roku w ramach Żandarmerii Wojskowej powołano sekcję kurierską zajmującą się przewozem dokumentów, a w 2009 sekcję kynologiczną, szkolącą psy do wykrywania narkotyków i substancji psychotropowych[3].
Struktura (2021)[4][edytuj | edytuj kod]
- Sztab Żandarmerii Wojskowej (Karo policijos štabas)
- Komisja dochodzeń przedprocesowych (Ikiteisminio tyrimo valdyba)
- Służba wsparcia i zaopatrzenia (Paramos ir aprūpinimo tarnyba)
- Centrum szkoleniowe (Mokymo centras)
- Oddział ochrony VIP (Svarbių asmenų apsaugos skyrius)
- Załoga Wilna (Vilniaus įgula)
- Załoga Kowna (Kauno įgula)
- Załoga Kłajpedy (Klaipėdos įgula)
- Załoga Szawli (Šiaulių įgula)
Cele i zadania[edytuj | edytuj kod]
Celem Żandarmerii Wojskowej jest egzekwowanie prawa oraz utrzymanie bezpieczeństwa i porządku w strukturach Litewskich Sił Zbrojnych. Głównymi zadaniami Żandarmerii są[4]:
- zapobieganie przestępstwom i innym naruszeniom prawa,
- wykrywanie i ściganie ich,
- utrzymywanie porządku i dyscypliny w wojsku i na terenach wojskowych,
- nadzór nad bezpieczeństwem ruchu transportu wojskowego.
Symbole[edytuj | edytuj kod]
W 1999 roku Minister Obrony Narodowej zatwierdził wzór odznaki rozpoznawczej i emblematu Żandarmerii Wojskowej, zaś w 2004 zatwierdzono wzór sztandaru[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Lietuvos kariuomenė 2 ↓.
- ↑ a b Lietuvos kariuomenė 3 ↓.
- ↑ a b Lietuvos Kariuomenės, Lietuvos Kariuomenės Karo Policija [online], 2016 [dostęp 2021-12-28].
- ↑ a b Lietuvos kariuomenė 1 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sigitas Tutlys: Lietuvos karo policija. [w:] Visuotinė lietuvių enciklopedija [on-line]. [dostęp 2021-12-28]. (lit.).
- Karo policija. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-28]. (lit.).
- Karo policijos istorija. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-28]. (lit.).
- Karo policijos atkūrimas. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-28]. (lit.).