Żandarmeria wojskowa

Żołnierz polskiej Żandarmerii Wojskowej

Żandarmeria wojskowa – rodzaj służby wojskowej pełniącej funkcje analogiczne do policji wewnątrz sił zbrojnych.

Charakterystyka

Jednostki żandarmerii wojskowej organizowane są w wielu armiach świata do utrzymania porządku i dyscypliny oraz do zwalczania i zapobiegania przestępstwom. Do zadań żandarmerii zalicza się przede wszystkim:

• prowadzenie śledztw i dochodzeń w sprawach karnych
• ściganie, zatrzymywanie i konwojowanie osób podejrzanych o dokonywanie przestępstw (np. dezerterów)
• organizacja punktów zbiórki, przesłuchiwanie i ewakuacja jeńców
• regulowanie wojskowego ruchu drogowego

W wielu armiach żandarmeria prowadzi ścisłą współpracę z kontrwywiadem, wykonując również część jego zadań. Jednostki żandarmerii organizowane są najczęściej w pododdziały (plutony, kompanie, bataliony).

Przykłady formacji żandarmerii

Współczesne

• Europejskie Siły Żandarmerii (ang. European Gendarmerie Force) międzynarodowa organizacja Unii Europejskiej
• Karabinierzy (wł. Carabinieri) we Włoszech, będący także policją ogólnopaństwową
• Korpus Policji Wojskowej (ang. Military Police Corps) w Armii Stanów Zjednoczonych
• Królewska Policja Wojskowa (ang. Royal Military Police) w Brytyjskich Siłach Zbrojnych od 1885 r.
• Policja Wojskowa Kanadyjskich Sił Zbrojnych (ang. Canadian Forces Military Police)
• Królewski Australijski Korpus Policji Wojskowej (ang. Royal Australian Corps of Military Police)
• Strzelcy Polowi (niem. Feldjäger) w RFN, od 1955 r.,
• Policja Wojskowa Łotewskich Sił Zbrojnych (łot. Militārā policija) w Łotewskich Siłach Zbrojnych
• Żandarmeria Wojskowa w latach 1919–1945 w Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej i Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, od 1990 w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
• Żandarmeria Wojskowa Parany w Brazylii, od 1854

Historyczne

• Żandarmeria Polowa (niem. Feldgendarmerie) w Niemczech, w latach 1866–1945
• Kempeitai i Tokkeitai w Japonii, w latach 1881–1945
• Wijśkowa Polowa Żandarmerija w Ukraińskiej Powstańczej Armii
• Wojskowa Służba Wewnętrzna w Siłach Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1957–1990

Bibliografia

• Mała Encyklopedia Wojskowa (R-Ż). T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.