Przejdź do zawartości

Ślepa próba (medycyna)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trzy możliwości przeprowadzenia eksperymentu klinicznego (procenty informują, ilu pacjentów deklaruje poprawę po zakończeniu kuracji)
1 – brak ślepej próby
2 – pojedynczo ślepa próba
3 – podwójnie ślepa próba

Ślepa próba – w farmakologii metoda prowadzenia eksperymentu klinicznego badającego wpływ substancji (zwykle leku), polegająca na utrzymaniu osób przyjmujących lek w nieświadomości co do tego czy przyjmują lek, czy też substancję obojętną (placebo). Ślepą próbę stosuje się w celu wykluczenia efektu oczekiwania u osób, na których sprawdza się działanie substancji.

Metodę ślepej próby, na przykład podwójnie ślepej, stosuje się przy badaniu środków farmakologicznych i niefarmakologicznych.

Podwójnie ślepa próba

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Podwójnie ślepa próba.

Podwójnie ślepa próba polega na tym, że nikt z osób biorących bezpośrednio udział w eksperymencie i mających kontakt z osobami badanymi nie wie, który środek jest lekiem, a który placebo. W ten sposób wyklucza się możliwość nieświadomego wpłynięcia na osoby badane (i tym samym na wyniki badania) przez lekarza prowadzącego i osoby podające lek. Pierwszy naukowo opisany przypadek zastosowania podwójnie ślepej próby należy przypisać psychologowi Oskarowi Pfungstowi, który zastosował tę metodę już w 1907 roku w sprawie „Mądrego Hansa”[1].

Podwójnie ślepa próba ma duże znaczenie dla zapewnienia obiektywnych wyników badań, ponieważ:

  • jeśli pacjent sam przyjmuje leki (sytuacja 1. na rysunku), niemożliwa jest obiektywna ocena wpływu leku
  • jeśli lekarz wydaje leki (sytuacja 2.), może on swoim działaniem (na przykład dając dodatkowe leki) nieświadomie sfałszować wynik eksperymentu.

Potrójnie ślepa próba

[edytuj | edytuj kod]

Potrójnie ślepa próba polega na tym, że również osoby przeprowadzające statystyczną analizę rezultatów badania nie wiedzą, który środek jest lekiem, a który placebo[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Oskar Pfungst: Clever Hans (The horse of Mr. Von Osten) A contribution to experimental animal and human psychology. Henry Holt and Company, 1911. [dostęp 2013-11-20]. (ang.).
  2. M. Porta, A Dictionary of Epidemiology, Oxford University Press, Oxford, 2008, ISBN 978-0-19-531449-6