Abije
Kidane Kale (dosł. "Początek, Słowo") znany lepiej jako Abije[1] (ur. ? – zm. około 1745) – władca Szeua w latach 1718-1744 lub 1745[a]. Nosił tytuł meridazmacza i był ważnym amharskim możnowładcą osiemnastowiecznej Etiopii. Był synem poprzedniego władcy szeuańskiego o imieniu Sebestianos. Żoną Abije była ueizero Tagunestija, córka zarządcy Mamameder. Nie jest do końca pewne ile lat rządził Abije w Szeua. Według Mordechaia Abira okres jego rządów trwał dwadzieścia pięć lat[2], zaś wedle angielskiego podróżnika Williama Cornwallisa Harrisa piętnaście lat.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Początek rządów[edytuj | edytuj kod]
Abije odziedziczył tron Szeua po śmierci swojego ojca i początkowo ustanowił swoją stolicę w Har Amba. Według Donalda Levine'a Sebestianos zmarł wskutek osobliwego wypadku[3]. Otóż Abije odbudowywał niektóre z kościołów zniszczonych przez muzułmańską inwazję imama Grania, która miała miejsce w XVI wieku. Jeden z odnawionych przez Abije kościołów znajdował się w Dokakit i był pod wezwaniem świętego Michała. Część ceremonii związanej z nowo odbudowaną świątynią wymagała tabotu[b] z kościoła w Ajne, gdzie mieszkał jego ojciec. Tabot został potajemnie usunięty z Ajne i przeniesiony do Dokakit przez Abije. Sebestianos potraktował to jako akt buntu i postanowił schwytać oraz zdyscyplinować swego syna. W wynikłej później walce, jeden ze sług Abije przypadkowo zabił meridazmacza Sebestianosa.
Konflikt z cesarzem[edytuj | edytuj kod]
Ponieważ Sebestianos odmówił złożenia hołdu cesarzowi Etiopii, krótko po dojściu do władzy Abije miał do czynienia z atakiem armii etiopskiego cesarza Jozuego II Kuareńczyka[c]. Mimo iż zaatakowany przeżył zagrożenie bez szwanku, źródła różnią się co do szczegółów cesarskiej wyprawy. Mordechai Abir podał wersję, według której pośrednicy obu stron umówili się, że w zamian za ofiarowanie daniny Abije oficjalnie uzyska tytuł meridazmacza[2]. Harold Marcus uważał, iż Jozue II był bardziej skupiony na walkach z plemieniem Uello Oromo, znajdującym się bliżej jego ośrodka władzy w stolicy Gonderze[4]. Z kolei Donald Levine postawił tezę zakładającą, że Abije spotkał się z Kuareńczykiem i pokonał go w walce[3].
Późniejsze lata[edytuj | edytuj kod]
Abije kontynuował wojskową konsolidację chrześcijańskich księstw zlokalizowanych dookoła Szeua i toczył walki z Oromami, najeżdżającymi Etiopię od XVI wieku. Według relacji niemieckiego misjonarza Johanna Ludwiga Krapfa, Abije pokonał władcę miasta Menz zwanego Gole, a następnie przyłączył ten region do Sheua. Abije zmarł w walce z Karaju Oromo, na południe od Jifat i został pochowany w swojej stolicy Dokakit[2]. Następcą Abije został jego syn znany jako Amhajes Sprawiedliwy[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Bartnickiego Abije żył do 1745 roku.
- ↑ Etiopska replika Arki Przymierza.
- ↑ We wcześniejszych stuleciach Szeua było prowincją Etiopii, a stała się nią ponownie w 1889.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Bartnicki, Joanna Mantel-Niećko, Historia Etiopii, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 199-201
- ↑ a b c Mordechai Abir Ethiopia: The Era of the Princes, The Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian Empire (1769-1855), London, Longmans, 1968, s. 147
- ↑ a b Donald N. Levine, Wax and Gold: Tradition and Innovation in Ethiopia Culture, Chicago, University Press, 1972, p. 33
- ↑ Harold G. Marcus, The Life and Times of Menelik II: Ethiopia 1844-1913, Lawrenceville, Red Sea Press, 1995, p. 8
- ↑ Andrzej Bartnicki, Joanna Mantel-Niećko, Historia Etiopii, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 201
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Bartnicki, Joanna Mantel-Niećko, Historia Etiopii, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 1987.
- Harold G.Marcus, The Life and Times of Menelik II: Ethiopia 1844-1913, Lawrenceville: Red Sea Press, 1995, ISBN 1-56902-010-8.
- Mordechai Abir, Ethiopia: The Era of the Princes; The Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian Empire (1769-1855), London: Longmans, 1968.