Klon wieczniezielony

Klon wieczniezielony
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	mydleńcowate
Rodzaj	klon
Gatunek	klon wieczniezielony
	Nazwa systematyczna
	Acer sempervirens L.; Mant. pl. 1:128. 1767
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Klon wieczniezielony (Acer sempervirens) – gatunek z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). W obrębie rodzaju klasyfikowany do sekcji Acer i serii Monspessulana^[3]. Występuje naturalnie w południowo-wschodniej Europie oraz w południowo-zachodniej Azji. Głównie na terenie Grecji i Turcji.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzew lub drzewo dorastające do 12 m wysokości, pień o średnicy do 50 cm^[5]. Częste są formy wielopniowe.
Kora: U młodych drzew gładka, szara, u starszych spękana tafelkowato.
Liście: Małe, sztywne, skórzaste, trójklapowe lub niekiedy pojedyncze (owalne)^[6], obustronnie nagie ^[5]z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jasnozielone, na bardzo krótkich ogonkach^[7] (ogonki długości 0,5-1,5 cm^[5]). Mają długość 1-4 cm, szerokość 1-3 cm. Brzeg blaszki jest gładki lub nieco falisty. Liście są całkowicie lub częściowo zimozielone^[5], co jest rzadkością w rodzaju klon Acer. Przypominają nieco klon francuski Acer monspessulanum, który jednak ma większe liście, na dłuższych ogonkach, opadające na zimę^[7], za młodu na spodzie miękko owłosione^[5].
Kwiaty: Niepozorne, zielono-żółte, pięciodzielne, krótkoszypułkowe, w małych, skąpokwiatowych baldachogronach^[5].
Owoce: Typowe dla klonów rozłupnie składające się z dwóch nagich, zazwyczaj zaczerwienionych skrzydlaków o zaokrąglonych skrzydełkach, długości do 3 cm, ustawionych pod kątem ostrym^[6] (podobnie jak u jaworu).

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Drzewo to jest bardzo odporne na suszę, rośnie na umiarkowanych i średnich wysokościach, zazwyczaj na skalistym, nachylonym, często zerodowanym, wapiennym podłożu^[5]. Może występować pojedynczo we fryganie lub wchodzić w skład zarośli makii^[6]. W górach Krety buduje wraz z cyprysem wieczniezielonym Cupressus sempervirens, dębem skalnym Quercus coccifera i miejscami z brzostownicą kreteńską Zelkova abelicea (endemit występujący tylko w górach Krety) mało zwarte lasy ze związku Acero-Cupression (siedlisko Natura 2000 o kodzie 9290)^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]^[14].

Klon wieczniezielony

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Acer sempervirens. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05]. (ang.).
↑ Acer sempervirens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Peter and IngridP.I. Schoenfelder Peter and IngridP.I., Wild Flowers of the Mediterranean (ang.), Oxford: John Beaufoy Publishing Ltd, 2017, s. 272-273, ISBN 978-1-912081-70-7 .
↑ ^a ^b ^c GeorgeG. Sfikas GeorgeG., Trees and Shrubs of Greece (ang.)., Athens: Efstathiadis Group S.A., 2001, s. 116-117, ISBN 960-226-593-0 .
↑ ^a ^b Lippert/Podlech, Rośliny śródziemnomorskie. Rozpoznawanie i oznaczanie roślin zielnych i krzewów (Seria: Encyklopedia kieszonkowa), Warszawa: Muza SA, 1995, s. 234, ISBN 83-7079-397-5 .
↑ P.P. Dimopoulos P.P., E. & Fischer, P.E.& F., P. Bergmeier E. & Fischer, P.E.& F., P., Natura 2000 Habitat Types of Greece Evaluated in the Light of Distribution, threat and Responsibility., „Biology and Environment: Proceedings of the Royal Irish Academy”, 106B(3), 2006, s. 175-187, DOI: 10.3318/BIOE.2006.106.3.175 .
↑ Eva-Maria Bauer & ErwinE.M.B.& E. Bergmeier Eva-Maria Bauer & ErwinE.M.B.& E., The mountais woodlads of western Crete - plant communities, land use and conservation., „Phytocoenologia”, 41 (2), 2011, s. 73-105, DOI: 10.1127/0340-269X/2011/0041-0482 .
↑ Interpretation Manual of European Union Habitats, version EUR 28, April 2013, European Commission DG Environment Nature ENV B.3 [online], 2013, s. 146 .
↑ PoulP. Søndergaard PoulP., Bernhard R.B.R. Egli Bernhard R.B.R., Zelkova abelicea (Ulmaceae) in Crete: floristics, ecology, propagation and threats., „Willdenowia”, 36 (1), 2006, s. 317–322, DOI: 10.3372/wi.36.36126 .
↑ J.A.J.A. López-Sáez J.A.J.A. i inni, Phytosociological and ecological discrimination of Mediterranean cypress (’Cupressus sempervirens’) communities in Crete (Greece) by means of pollen analysis., „Mediterranean Botany”, 40(2), 2019, s. 145-163, DOI: 10.5209/mbot.59789 .
↑ Las cyprysowy (Acero-Cupression) (kod 9290+) (gr.) [online], 2018 .
↑ KellyK. Bourdalou KellyK., Δάση κυπαρισσιού, Cupressus forests (Acero-Cupression) [online], 2019 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).

[grin-3] Taxon: Acer sempervirens. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05]. (ang.).

[iucn-4] Acer sempervirens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[:0-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Peter and IngridP.I. Schoenfelder Peter and IngridP.I., Wild Flowers of the Mediterranean (ang.), Oxford: John Beaufoy Publishing Ltd, 2017, s. 272-273, ISBN 978-1-912081-70-7 .

[:1-6] GeorgeG. Sfikas GeorgeG., Trees and Shrubs of Greece (ang.)., Athens: Efstathiadis Group S.A., 2001, s. 116-117, ISBN 960-226-593-0 .

[:2-7] Lippert/Podlech, Rośliny śródziemnomorskie. Rozpoznawanie i oznaczanie roślin zielnych i krzewów (Seria: Encyklopedia kieszonkowa), Warszawa: Muza SA, 1995, s. 234, ISBN 83-7079-397-5 .

[8] P.P. Dimopoulos P.P., E. & Fischer, P.E.& F., P. Bergmeier E. & Fischer, P.E.& F., P., Natura 2000 Habitat Types of Greece Evaluated in the Light of Distribution, threat and Responsibility., „Biology and Environment: Proceedings of the Royal Irish Academy”, 106B(3), 2006, s. 175-187, DOI: 10.3318/BIOE.2006.106.3.175 .

[9] Eva-Maria Bauer & ErwinE.M.B.& E. Bergmeier Eva-Maria Bauer & ErwinE.M.B.& E., The mountais woodlads of western Crete - plant communities, land use and conservation., „Phytocoenologia”, 41 (2), 2011, s. 73-105, DOI: 10.1127/0340-269X/2011/0041-0482 .

[10] Interpretation Manual of European Union Habitats, version EUR 28, April 2013, European Commission DG Environment Nature ENV B.3 [online], 2013, s. 146 .

[11] PoulP. Søndergaard PoulP., Bernhard R.B.R. Egli Bernhard R.B.R., Zelkova abelicea (Ulmaceae) in Crete: floristics, ecology, propagation and threats., „Willdenowia”, 36 (1), 2006, s. 317–322, DOI: 10.3372/wi.36.36126 .

[12] J.A.J.A. López-Sáez J.A.J.A. i inni, Phytosociological and ecological discrimination of Mediterranean cypress (’Cupressus sempervirens’) communities in Crete (Greece) by means of pollen analysis., „Mediterranean Botany”, 40(2), 2019, s. 145-163, DOI: 10.5209/mbot.59789 .

[13] Las cyprysowy (Acero-Cupression) (kod 9290+) (gr.) [online], 2018 .

[14] KellyK. Bourdalou KellyK., Δάση κυπαρισσιού, Cupressus forests (Acero-Cupression) [online], 2019 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]