Antypasty małżeńskie
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu |
zbiór romansów |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
Antipasty małżeńskie (Antipasty małżeńskie : trzema vciesznymi historiami, iako wdziecznego smaku cukrem, prawdziwey a szczerey milosci malzenskiey zaprawione) – zbiór romansów wydany w Krakowie w 1650.
Zbiór zawiera utwór Historyja ucieszna o zacnej królewnie Banialuce napisany przez Hieronima Morsztyna oraz utwory nieznanych autorów[1] Historyja o Galezjusie, synu Demokryta, i Filidzie, córce Arystydesa, O Przemysławie książęciu oświęcimskim, i o Cecylilej[2]. Tytuł zbioru pochodzi od określenia antypast oznaczającego przystawkę, przekąskę. Oprócz wątków miłosnych utwory zawierają także elementy baśniowe baśni, jak np. nagromadzenie zwierząt i ptaków, przywoływanie ich głosem rogu.
Historyja ucieszna o zacnej królewnie Banialuce opowiada o tym jak król Południowy oświadcza swego syna o rękę córki króla Północnego. Królewicz w pogoni za reniferem błądził ze swoimi psami z jednym giermkiem. Po długiem błądzeniu znalazł się przed bardzo pięknym zamkiem. Po chwili zajechała przed zamek armia amazonek, śliczne panny na koniach, na czele jedna najpiękniejsza ze wszystkich — Banialuka. Ta przyjmuje przybysza z wielkim gniewem, ale w miarę jak na niego patrzy, staje się jakoś łaskawszą, i opowiada mu swoją historyę – tak rozpoczyna streszczenie historii Banialuki Stanisław Tarnowski[3]. Od imienia królewny Banialuki powstał w języku potocznym zwrot „pleść banialuki”, czyli mówić brednie, głupoty.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hieronim Morsztyn: Wybór poezji / Hieronim Morsztyn ; wstęp i opracowanie Radosław Grześkowiak. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 2016, seria: Biblioteka Narodowa. Seria 1, 0208-4104 ; nr 326. ISBN 978-83-65588-01-2. (pol.).
- ↑ Hieronim Morsztyn: Antipasty małżeńskie : trzema vciesznymi historiami, iako wdziecznego smaku cukrem, prawdziwey a szczerey milosci malzenskiey zaprawione. Kraków: Francisek Cezary, 1650. [dostęp 2017-11-14]. (pol.).
- ↑ Stanisław Tarnowski: Historya literatury polskiej. T. 2, Wiek 17. Wyd. 2. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1903, s. 185-188. [dostęp 2017-11-14]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Czesław Hernas: Barok. Wyd. VIII - 2 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 72-73, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13846-2.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Antypasty małżeńskie (wyd. 1719) w bibliotece Polona