Przejdź do zawartości

Architektura średniowiecza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Architektura średniowieczna w Regionie Flamandzkim (Belgia)

Architektura średniowiecza w znacznej mierze wyrasta z osiągnięć cesarstwa rzymskiego. Po jego rozpadzie na część wschodnią i zachodnią odmiennie kształtował się rozwój budownictwa w tych rejonach świata. O ile w Bizancjum kontynuowano wcześniejsze osiągnięcia starożytnego Rzymu, dostosowując je do oczekiwań rodzącego się świata chrześcijańskiego[1], na zachodzie znaczny wpływ na architekturę i zdobnictwo wywarły plemiona barbarzyńskie, które znalazły się na terytorium Europy. Powstał nowy typ osadnictwa, bardziej odpowiadający barbarzyńcom[1][2]. Wyludniły się miasta rzymskie a osiedla zakładano na wzgórzach i innych miejscach ułatwiających obronę. W centrum znajdował się dom władcy, otaczały go zabudowania gospodarcze a całość chroniła palisada[1].

Z chwilą przyjęcia chrztu wodzowie zaczęli wznosić kościoły. Do ich budowy początkowo wykorzystywano elementy zachowanych rzymskich budowli. Z czasem, oprócz prób naśladowania antycznego zdobnictwa nowych obiektów, wprowadzano własne dekoracje, często naśladujące wzory stosowane w złotnictwie[1].

Najważniejsze budowle średniowiecza, kościoły i katedry, budowane były na planie bazyliki albo centralnym[1]. Jedna z ważniejszych i bardziej reprezentacyjnych budowli wczesnego średniowiecza, wybudowana przez Justyniana Hagia Sofia, wzniesiona została na planie krzyża greckiego, z najwyższym punktem w miejscu przecięcia jego ramion. Do jej ozdobienia zastosowano motywy orientalne, mozaikę. Ciężka z zewnątrz, daje niezwykłe poczucie przestrzeni i lekkości konstrukcji wewnątrz. Była to typowa sakralna budowla bizantyjska owych czasów[1][3].

Architekturę średniowiecza poprzedza architektura wczesnochrześcijańska, która czasowo tkwi w czasach starożytnych[1][4]. W Bizancjum rozwija się architektura bizantyjska[1][5]. W Europie Zachodniej dzieli się na:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k Wiktoria Rogoń, Architektura Średniowieczna [online], prezi.com, 9 lutego 2014 [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  2. Artur Białek, Architektura średniowiecza jest pełna tajemnic. Do dziś niewiele wiemy o tym, jak powstały gotyckie katedry [online], National Geographic Polska, 12 listopada 2023 [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  3. Izabela Kopania, Kościół Hagia Sophia w Konstantynopolu – plan i przekrój | iSztuka [online], isztuka.edu.pl [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  4. Aleksandra Krolak, Sztuka wczesnochrześcijańska [online], art folie |ärt fôˌli|, 15 marca 2009 [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  5. Leandro Alegsa, Architektura bizantyńska [online], pl.Alegsaonline.com, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  6. a b Bożena Litewka, Robert Adamczak, Renata Paszkowska-Kwiatek, Przedromanizm i romanizm [online], Wawel.Kraków.pl [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  7. Marek Olkuśnik, Architektura romańska - cechy stylu [online], HISTORIA: POSZUKAJ [dostęp 2024-02-01] (pol.).
  8. Dominika Rau-Walczak, Historia architektury: styl gotycki [online], ArchiTrav.pl, 7 lutego 2018 [dostęp 2024-02-01] (pol.).