Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej
Národní knihovna České republiky
Ilustracja
Czytelnia główna
Państwo

 Czechy

Miejscowość

Praga

Data założenia

1777

Wielkość zbiorów

6 919 075 woluminów

Położenie na mapie Pragi
Mapa konturowa Pragi, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej”
Ziemia50°05′11,29″N 14°24′56,35″E/50,086469 14,415653
Strona internetowa
Gmach Clementinum
Karta kodeksu wyszehradzkiego z przedstawieniem św. Wacława

Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej (cz. Národní knihovna České republiky) – biblioteka narodowa Czech z siedzibą w Pradze. Biblioteka znajduje się w gmachu Clementinum. Jedna z najstarszych bibliotek na terenie Czech, której zbiory obejmują ponad 6,5 miliona woluminów[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki zbiorów bibliotecznych sięgają XIV wieku, kiedy to po utworzeniu uniwersytetu w Pradze, w 1366 roku król czeski Karol I podarował uczelni kodeksy średniowieczne[2]. Od 1622 uniwersytet był prowadzony przez Jezuitów, którzy przenieśli uniwersytet wraz ze zbiorami bibliotecznymi do zbudowanego w 1556 roku gmachu Clementinum[2].

Pod koniec XVIII wieku zbiory uniwersytetu otrzymały z nadania cesarzowej Marii Teresy tytuł Królewsko-Cesarskiej Biblioteki Publicznej i Uniwersyteckiej (cz. c.k. Veřejná a univerzitní knihovna)[2]. Biblioteka posiadała od 1782 roku prawo do egzemplarza obowiązkowego. Początkowo tylko z terenu Pragi, w 1807 rozszerzono go do druków z całych Czech, a w 1935 roku z terenu Czechosłowacji[3].

W 1918 roku zbiory biblioteki objęto nadzorem państwowym nowo-powstałej Czechosłowacji. W 1924 utworzono bibliotekę słowiańską, która od 1929 roku znajduje się również w gmachu Clementium[2]. W 1935 roku biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Narodową i Uniwersytecką, wprowadzono również obowiązek dla wydawców przekazywania zawsze jednego egzemplarza wydawanego dzieła do zbiorów biblioteki[2]. Po zajęciu Czechosłowacji przez III Rzeszę, biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Miejską i Uniwersytecką (cz. Zemská a univerzitní knihovna)[2]. W 1958 roku bibliotekę połączono ze zbiorami innych praskich bibliotek w Narodową Bibliotekę Czechosłowacji. W roku 1990 biblioteka otrzymała swoją obecną nazwę[2].

W 2005 roku Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej otrzymała nagrodę Jikji dla instytucji i osób prywatnych, które najlepiej realizują cele projektu UNESCO Pamięć Świata[4].

Zbiory[edytuj | edytuj kod]

Biblioteka posiada kolekcje kodeksów średniowiecznych podarowanych przez króla czeskiego Karola I uniwersytetowi w Pradze w 1366 roku[1]. Zbiory manuskryptów obejmują m.in. kodeks wyszehradzki z końca XI wieku, martyrologium Kunegundy – opatki klasztoru św. Jerzego na zamku praskim (1312), Velislai biblia picta z pierwszej połowy XIV wieku[1].

W zbiorach biblioteki przechowywane są dokumenty związane z Komeniuszem (Comeniana) i Mozartem (Mozartiana) oraz prywatne zbiory biblioteczne Bernarda Bolzana i Franciszka Šaldy[1].

Biblioteka posiada również największe w Europie środkowo-wschodniej zbiory materiałów do studiów slawistycznych z zakresu historii, filozofii, lingwistyki, literatury, etnologii, stosunków politycznych, socjologii i sztuki[1].

Od 2000 biblioteka prowadzi projekt Webarchiv, zajmujący się archiwizacją czeskich stron internetowych[5].

Biblioteka Słowiańska[edytuj | edytuj kod]

W 1924 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych utworzyło Rosyjską Bibliotekę Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 1927 roku po rozszerzeniu zbiorów o publikacje w innych językach zmieniono nazwę na Biblioteka Słowiańska Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Gromadzono zbiory filologiczne i historyczne. Nie gromadzono natomiast druków medycznych i technicznych. W 1929 roku została przeniesiona do Clementinum – siedziby Biblioteki Narodowej. Jednak nadal, bo do 1938 roku biblioteka podlegała Ministerstwu Spraw Zagranicznych. Po wojnie zakupiono zbiory literatury radzieckiej, często z dziedzin niezwiązanych z dotychczasowym profilem zbiorów. Po 1956 roku powrócono do wcześniejszej polityki gromadzenia zbiorów. W 1958 roku biblioteka stała się jednym z działów Biblioteki Narodowej[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e Some facts and figures, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).
  2. a b c d e f g From Klementinum's History, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).
  3. Szafrański L. Organizacja digitalizacji w Bibliotece Narodowej w Pradze. Sprawozdanie z pobytu szkoleniowego Biuletyn Biblioteki Narodowej 2015 s. 219–224
  4. Czech National Library to receive UNESCO/Jikji Memory of the World Prize, awarded for the first time this year, UNESCO, 31 sierpnia 2005 [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2007-06-05] (ang.).
  5. Katarzyna Kwiatkowska-Žák, Petr Žák, Webarchiv – czeski projekt archiwizacji publikacji internetowych, „EBIB”, 7/2009 (107), Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, ISSN 1507-7187 [dostęp 2020-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-18].
  6. Historie Slovanské knihovny, Národní knihovna České republiky [dostęp 2019-10-14] (cz.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]