As (pies)
As – wyżeł z powieści Adolfa Dygasińskiego As; nazwa psa spopularyzowana w polskiej rzeźbie, beletrystyce, jeden z bohaterów pierwszego polskiego elementarza.
Pies As jest bohaterem książki Adolfa Dygasińskiego As[1] z 1896 roku początkowo drukowanej w Tygodniku Illustrowanym[2]. Później pies As był bohaterem pierwszego polskiego elementarza Mariana Falskiego wydanego w 1910 roku w Krakowie (Nauka czytania i pisania dla dzieci) obok Ali, Zofii i Janka[3].
Czesław Makowski przedstawił śpiącego wyżła Asa, odlanego w brązie, jako część nagrobka Adolfa Dygasińskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[4]. Pierwszy odlew dokonano w pracowni braci Łopieńskich. Rzeźba była powielana w rozlicznych odlewach w mniejszym formacie[5] i wystawiana m.in. w salonie Aleksandra Krywulta w 1905 roku[6]. Jej kopia znajduje się w Łazienkach Królewskich w Warszawie[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Adolf Dygasiński: As. G. Centnerszwer, Synowie S. Orgelbranda, 1896. (pol.).
- ↑ Pomnik ś.p. Dygasińskiego. „Tygodnik Illustrowany”. 36, s. 704, 5 września 1903. (pol.).
- ↑ Piotr Kowolik. Marian Falski - twórca elementarza polskiego. „Nauczyciel i Szkoła”. 1 (8), s. 106, 2000.
- ↑ Maria Irena Kwiatkowska: Warszawscy rzeźbiarze XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 330−331. ISBN 83-01-08790-0.
- ↑ Jolanta Maurin Białostocka: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: malarze, rzeźbiarze, graficy. T. 1-. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 255.
- ↑ „Gazeta Kaliska”. 11 (257), s. 3, 17 września 1903. Cytat: Pomnik, według pomysłu artysty rzeźbiarza Czesława Makowskiego, wykuty został z marmury kieleckiego. Popiersie pisarza, psa (As) [..] odlano z bronzu. (pol.).
- ↑ Pies As. [w:] Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie [on-line]. lazienki-krolewskie.pl. [dostęp 2021-11-18].