Autoportret przekorny

”Autoportret przekorny”

Autor	Czesław Miłosz
Tematyka	Życie i twórczość Czesława Miłosza
Typ utworu	wywiady
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kraków
Język	polski
Data wydania	2003
Wydawca	Wydawnictwo Literackie

”Autoportret przekorny”. Rozmowy z Aleksandrem Fiutem – zbiór rozmów z Czesławem Miłoszem przeprowadzonych w latach 1979-1994.

Wydania

Pierwsza seria rozmów przeprowadzona została w Paryżu w czerwcu 1979 i pierwotnie nie była przeznaczona do druku. Miała służyć jako materiał pomocniczy do przygotowywanego przez rozmówcę obszernego studium o poezji Miłosza. W formie książkowej, zawierającej 22 rozmowy oraz 36 czarno-białych ilustracji, ukazała się w Wydawnictwie Literackim 1981 pod tytułem Rozmowy z Czesławem Miłoszem.

Druga seria rozmów nagrana została w Berkeley w 1982 i wraz z serią pierwszą wydana została w 1988 również w Wydawnictwie Literackim pod tytułem Czesława Miłosza autoportret przekorny. Edycję zawierającą 28 rozmów opatrzono 41 czarno-białymi reprodukcjami zdjęć i dokumentów. Pominięto rozmowę przeprowadzoną podczas uroczystości noblowskich w Sztokholmie w grudniu 1980.

Do kolejnego wydania książki w 1994 włączono 5 nowych wywiadów drukowanych wcześniej na łamach czasopism („Tygodnik Powszechny”, „Teksty Drugie” i „Dziennik Polski”).

W serii Dzieła zebrane wszystkie 33 rozmowy wydano pod tytułem ”Autoportret przekorny”. Rozmowy z Aleksandrem Fiutem (2003). Zrezygnowano z fotografii, zachowano podział na części i dodano napisany w listopadzie 2002 r. autokomentarz Miłosza pt. Przypis po latach.

Tematy rozmów

Część I:

• Żagary
• Spotkania i konfrontacje
• Wobec poetów anglosaskich
• „Dolina Issy”
• Między poezją i prozą
• Myśleć wierszem
• Lektury zapamiętane
• Ziarno obłędu
• Poetyckie powinowactwa z wyboru
• Lekcja kultury antycznej
• Moment wieczny
• Sekretny zjadacz trucizn manichejskich
• Norwid i Mickiewicz
• Preferencje filozoficzne
• Miasto bez imienia
• W okupowanej Warszawie
• Po wojnie
• Za granicą
• Kraj wielkiej samotności
• Ukryty nurt
• Litwa gniazdowa

Część II:

• Dwór i okolice
• Gimnazjum
• Uniwersytet
• Wilno
• Praca i podróże
• Próby oceny
• Obraz poety

Część III:

• O przestrzeni
• Noblista w oczach czytelników
• O literaturze Europy Środkowej
• Polska szkoła w poezji
• Powroty do Krakowa

Przekłady na języki obce

• Miłosz racconta Miłosz. Conversazioni con A. Fiut, Bologna: CSEO Biblioteca, 1983
• Milosz par Milosz, Paris: Fayard, 1986 (skrót)
• Maištingas Czesławo Miłoszo autoportretas, Vilnus: Alma Littera, 1997
• Besedy s Česlavom Milošem, Moskva: Novoe Izdatel’stvo, 2007
• Prkosni autoportret Česlava Miloša, Beograd: Albatros Plus, 2012

Recenzje i omówienia

• Bednarczyk Ryszard, Miłosz uczłowieczony, „Życie Literackie” 1989, nr 4, s. 10.
• Dużyk Józef, Tęsknota za przeszłością, „Dziennik Polski” 1988, nr 181, s. 4.
• Hałaś Marcin, „Tak i nie” 1989, nr 1, s. 13.
• Janowicz Leon, Klucz do Miłosza, „Kurier Polski” 1988, nr 182, s. 5.
• Jeleński Konstanty, Jestem Miłoszem, Miłoszem być mogę…, „Kultura” (Paryż) 1983, nr 11, s. 137-143.
• Jędrzejczyk Olgierd, Życie Miłosza w wywiadach opowiedziane, „Gazeta Krakowska” 1981, nr 228, s. 5.
• Klejnocki Jarosław, Autointerpretacje Czesława Miłosza, „Świat Książki” 1988, nr 4, s. 23.
• Krassowski Maciej, Bezcenny żywioł mowy potocznej, „Wiadomości Kulturalne” 1994, nr 24, s. 20.
• Królak Tomasz, Portret własny, „Przegląd Katolicki” 1988, nr 49, s. 6.
• Laguna Konrad, „Życie Warszawy” 1988, nr 199, s. 5.
• Lektor (Tomasz Fiałkowski), Miłosz widziany przez Miłosza, „Tygodnik Powszechny” 1994, nr 42, s. 13.
• Marx Jan, Wizerunek własny Miłosza, „Kultura” 1988, nr 35, s. 9.
• M.J., Rozmowy z Miłoszem, „Opole” 1988, nr 12, s. 21-22.
• Pawelec Dariusz, Wyprowadzanie z nicości, „Twórczość” 1989, nr 2, s. 110-113.
• Pilch Jerzy, Pogwarki z Miłoszem, „Echo Krakowa” 1981, nr 231, s. 4.
• Stanuch Stanisław, Rozmowy z Miłoszem, „Dziennik Polski” 1981, nr 230, s. 3.

Bibliografia

• Kamil Kasperek, Bibliografia (wybór) , [w:] Czesław Miłosz, Autoportret przekorny, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003, s. 516.
• Czesław Miłosz, Przypis po latach, [w:] Czesław Miłosz, Autoportret przekorny, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003, s. 5.
• Maria Rola, Nota wydawcy, [w:] Czesław Miłosz, Autoportret przekorny, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003, s. 528-531.