Błyszczki

Błyszczki
	Plusiinae
	Boisduval, 1829
	; Thysanoplusia orichalcea
	; błyszczka spiżówka (Diachrysa chrysalis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	motyle
Podrząd	Glossata
Infrarząd	motyle różnoskrzydłe
Nadrodzina	Noctuoidea
Rodzina	sówkowate
Podrodzina	błyszczki
	Multimedia w Wikimedia Commons

Błyszczki^[1] (Plusiinae) – podrodzina motyli z rodziny sówkowatych. Rozsiedlona kosmopolitycznie. Dorosłe często mają na przednich skrzydłach metaliczne plamy. Aktywne głównie nocą.

Opis

Motyle z tej podrodziny, z wyjątkiem Abrostolini, są dość jednolite pod względem ogólnego wyglądu i morfologii^[2]. Osiągają między 15 a 60 mm rozpiętości skrzydeł^[1] i zwykle mają tęgo zbudowane ciała^[2]. Głowę mają porośniętą włosowatymi łuskami, wyposażoną w szczeciniaste czułki, nagie, otoczone rzęskami oczy, wygięte ku górze głaszczki wargowe i dobrze wykształconą ssawkę. Przednie skrzydła z komórką radialną i dobrze rozwiniętym rysunkiem, często z metalicznymi plamami. Większość gatunków ma pęczki sterczących łusek na zatułowiu i przedniej części odwłoka^[1]. Narząd tympanalny o głęboko położonej błonie bębenkowej i silnie rozdętej czwartej kieszonce tympanalnej. Za właściwym kapturkiem typanalnym występuje jeszcze drugi błoniasty kapturek^[2]. Narządy rozrodcze samców charakteryzuje m.in.: duży edeagus, zwykle z silnymi cierniami na wezyce, obecność klawus oraz cienki wyrostek sakulusa. U samic zwykle ścianę torebki kopulacyjnej inkrustują drobne, ziarenkowate skleryty^[1].

Jaja charakteryzuje chorion o żeberkowatej rzeźbie. Gąsienice odznaczają się małą głową, rysunkiem złożonym z podłużnych pasków^[1] i małym, chropowatym sklerytem w podgębiu określanym mianem raduloidu. Z wyjątkiem Abrostolini mają tylko trzy pary całkowicie rozwiniętych posuwek, osadzone na piątym, szóstym i dziesiątym segmencie odwłoka^[2].

Biologia i występowanie

Błyszczki są rozprzestrzenione kosmopolitycznie i zasiedlają różne środowiska, od tropików po tundrę^[1]^[2]. W Polsce stwierdzono 27 gatunków^[3] (zobacz błyszczki Polski).

W przypadku hodowanych w laboratorium gatunków północnoamerykańskich czas od złożenia jaja do wyklucia wynosił 3 dni, od przepoczwarczenia do wyjścia imago około 8 dni, a całość rozwoju od jaja do imago średnio 30 dni^[2]. Gąsienice zwykle są polifagiczne. Przepoczwarczają się na roślinach żywicielskich, w ściółce lub na powierzchni gruntu^[1]. Dorosłe owady są dobrymi lotnikami i odżywiają się nektarem^[2]. Zwykle prowadzą nocny tryb życia, ale niektóre gatunki spotkać można aktywne również w dzień^[1]. Samice przywabiają samce feromonami. W ciągu życia samica składa zwykle 200–300 jaj, umieszczając je pojedynczo, z dala od siebie. Zimowanie następuje zwykle w stadium gąsienicy, ale u Abrostola zimują poczwarki^[2].

Systematyka

Należą tu 4 plemiona i 51 rodzajów^[4]:

plemię: Omorphini Chou & Lu, 1979
- Omorphina Alphéraky, 1892
plemię: Abrostolini Eichlin & Cunningham, 1978
- Abrostola Ochsenheimer, 1816
- Mouralia Walker, 1858
plemię: Argyrogrammatini Eichlin & Cunningham, 1978
- Agrapha Hübner, 1821
- Anadevidia Kostrowicki, 1961
- Anaplusia Ronkay, 1987
- Argyrogramma Hübner, 1823
- Chrysodeixis Hübner, 1821
- Ctenoplusia Dufay, 1970
- Dactyloplusia Chou & Lu, 1979
- Enigmogramma Lafontaine & Poole, 1991
- Extremoplusia Ronkay, 1987
- Kuelvarosiplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2010
- Loboplusia Roepke, 1941
- Plusiopalpa Holland, 1894
- Plusiotricha Holland, 1894
- Scriptoplusia Ronkay, 1987
- Stigmoctenoplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2010
- Stigmoplusia Dufay, 1970
- Trichoplusia McDunnough, 1944
- Thysanoplusia Ichinose, 1973
- Vittaplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2010
- Zonoplusia Chou & Lu, 1979
plemię: Plusiini Boisduval
- podplemię: Autoplusiina Kitching, 1987
  - Allagrapha Franclemont, 1964
  - Antoculeora Ichinose, 1973
  - Autoplusia McDunnough, 1944
  - Diachrysia Hübner, 1821
  - Erythroplusia Ichinose, 1962
  - Macdunnoughia Kostrowicki, 1961
  - Notioplusia Lafontaine & Poole, 1991
  - Rachiplusia Hampson, 1913
  - Sclerogenia Ichinose, 1973
- podplemię: Euchalciina Chou & Lu, 1979
  - Chlorochrysia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2008
  - Chrysanympha Grote, 1896
  - Desertoplusia Klyuchko, 1984
  - Eosphoropteryx Dyar, 1902
  - Euchalcia Hübner, 1821
  - Lamprotes Reichenbach, 1817
  - Panchrysia Hübner, 1821
  - Platoplusia Ronkay, Ronkay & Behounek, 2008
  - Plusidia Butler, 1879
  - Polychrysia Hübner, 1821
  - Pseudeva Hampson, 1913
- podplemię: Exyrina
  - Exyra Grote, 1875
- podplemię: Plusiina Boisduval
  - Anagrapha McDunnough, 1944
  - Autographa Hübner, 1821
  - Cornutiplusia Kostrowicki, 1961
  - Lophoplusia Zimmermann, 1958
  - Megalographa Lafontaine & Poole, 1991
  - Plusia Ochsenheimer, 1816
  - Syngrapha Hübner, 1821

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXVII, zeszyt 53e. Sówki – Noctuidae. Podrodziny: Acontiinae, Sarrothripinae, Euteliinae, Plusiinae, Catocalinae, Rivulinae, Hypeninae i Herminiinae.. J. Buszko. Warszawa - Wrocław: 1983.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Thomas D. Eichlin, Hugh B. Cunningham. The Plusiinae (Lépidoptera: Noctuidae) of America North of Mexico, Emphasizing Genitalic and Larval Morphology. „U.S. Department of Agriculture Technical Bulletin”. 1567, 1978.
↑ Krzysztof Jonko: Noctuidae Polski. [w:] Motyle Europy [on-line]. [dostęp 2016-11-07].
↑ Plusiinae. [w:] funet.fi [on-line]. [dostęp 2016-11-07].

[Buszko-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXVII, zeszyt 53e. Sówki – Noctuidae. Podrodziny: Acontiinae, Sarrothripinae, Euteliinae, Plusiinae, Catocalinae, Rivulinae, Hypeninae i Herminiinae.. J. Buszko. Warszawa - Wrocław: 1983.

[Eichlin-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Thomas D. Eichlin, Hugh B. Cunningham. The Plusiinae (Lépidoptera: Noctuidae) of America North of Mexico, Emphasizing Genitalic and Larval Morphology. „U.S. Department of Agriculture Technical Bulletin”. 1567, 1978.

[Jonko-3] Krzysztof Jonko: Noctuidae Polski. [w:] Motyle Europy [on-line]. [dostęp 2016-11-07].

[funet-4] Plusiinae. [w:] funet.fi [on-line]. [dostęp 2016-11-07].

[1]

[2]

[3]

[4]