Barciel południowiec
| Trichodes favarius | |||
| (Illiger, 1802) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
barciel południowiec | ||
| Synonimy | |||
| |||
Barciel południowiec[1] (Trichodes favarius) – gatunek chrząszcza z rodziny przekraskowatych. Zamieszkuje głównie południowo-wschodnią część Europy oraz zachodnią część Azji.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1802 roku przez Johanna K.W. Illigera pod nazwą Clerus favarius[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 8 do 18 mm, porośniętym ciemnymi i jasnymi włoskami. Ubarwienie głowy, przedplecza, ud i goleni jest ciemne z metalicznym połyskiem barwy zielonej lub błękitnej. Pokrywy są natomiast jaskrawo czerwone, z dwiema poprzecznymi przepaskami, okolicą szwu i tarczki oraz wierzchołkiem ubarwionymi ciemnofioletowo lub ciemnoniebiesko. Układ tych przepasek jest zmienny i niektóre mogą rozrywać się na plamki, a przednia nawet zanikać, jednak szew, okolica tarczkowa i wierzchołek pokrywy pozostają zaciemnione; zaciemnienie tego ostatniego odróżnia go od barciela kosmatka. Od barciela pszczołowca natomiast odróżnia go punktowanie wierzchu ciała. Punkty na przedpleczu T. favarius są duże, głębokie i oddalone na odległości mniejsze od ich średnic, a punktowanie pokryw głębokie. Czułki zwieńczone są spłaszczonymi, ciemnymi, trójczłonowymi buławkami. Samce mają tylne uda niepogrubione. Spód odwłoka samca cechuje się brakiem głębokiego wcięcia na ostatnim sternicie[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla łąki, polany leśne, nasłonecznione skraje lasów, murawy, przydroża i przytorza. Osobniki dorosłe obserwowane są od maja do czerwca. Żerują na pyłku kwiatowym oraz innych owadach. Larwy przechodzą rozwój w gniazdach pszczół, gdzie żerują na ich larwach i poczwarkach[1].
Gatunek palearktyczny. Występuje głównie w południowo-wschodniej części Europy (Włochy, Austria, Węgry, Bałkany[2]) oraz zachodniej części Azji (Turcja, Cypr, Kaukaz, Syria). W Polsce odnotowany został na pięciu stanowiskach w południowej części kraju, ale ostatni raz widziano go na początku XX wieku[4]. W 2002 roku umieszczono go na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce jako gatunek zagrożony o niedostatecznie rozpoznanym statusie (DD)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Trichodes favarius – Barciel południowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-04-29].
- ↑ a b Trichodes favarius (Illiger, 1802). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-07-04].
- ↑ Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 53. Przekraski - Cleridae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1975, s. 15.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Dermestoidea, Bostrichoidea, Cleroidea i Lymexyloidea. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (11), 1986.
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior: Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. Suplement. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2002.