Bistrik Kula
 widok w 2020 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
Sarajewo, masyw Trebevicia |
| Wysokość |
1004 m n.p.m. |
| Zarządzający | |
Położenie na mapie Sarajewa  | |
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny  | |
 43°50′32,0″N 18°26′16,9″E/43,842222 18,438028
| |
Bistrik Kula (bośn. Opservatorija Bistrik Kula, także Čolina Kapa[1]) – nieczynne obserwatorium astronomiczne w Sarajewie.
Obserwatorium zostało wybudowane w 1960 na wzniesieniu o tej samej nazwie w masywie góry Trebević na wysokości 1004 m n.p.m.[2] na pozostałościach dawnego austro-węgierskiego fortu Draguljac w odległości 2 km w linii prostej na południe od sarajewskiego starego miasta i 140 m od granicy Republiki Serbskiej. Obserwatorium miało dwie kopuły; w większej znajdował się teleskop do nocnej obserwacji nieba, zaś w mniejszej astrograf. W latach 80. dobudowano od zachodu ośmiometrową wieżę. W obserwatorium znajdowały się pomieszczenia konieczne do kilkudniowego pobytu, biblioteka i laboratorium fotograficzne. Około 1000 zdjęć wykonanych między 1972 a 1978 posłużyło do wydania albumu Fotografski zvjezdani atlas (Sarajevski atlas neba)[3].
Bistrik Kula miała także walor popularnonaukowy i turystyczny[3]. Podczas oblężenia miasta w latach 90. budowle zostały ciężko uszkodzone podczas bitwy o Bistrik Kulę[4]. Zniszczeniu uległo archiwum, w tym oryginały zdjęć albumu Fotografski zvjezdani atlas… Od tej pory obserwatorium popada w ruinę. W mieście nie ma innego obiektu do obserwacji nieba[3].
Na początku drugiej dekady XXI wieku odbudowę obiektu przy okazji renowacji pobliskiej kolei linowej proponowało Towarzystwo Astronomiczne Orion, następca prawny funkcjonującego przed 1992 Uniwersyteckiego Towarzystwa Astronomicznego w Sarajewie. Orion wynajmował także nieruchomość od właściciela – dzielnicy Stare Miasto. Koszty renowacji, w tym doprowadzenie wody i prądu, szacowano wówczas na ok. 180 tys. euro, zaś wyposażenia 75 tys. euro. Kompleks w mniejszym stopniu miał służyć samym obserwacjom, w większym zaś popularyzacji astronomii[3]. W 2018 firma Job Invest planowała odnowić obserwatorium i dostosować je na potrzeby infrastruktury gastronomiczno-noclegowej. Muhamed Muminović, członek Oriona oraz założyciel i wieloletni dyrektor obserwatorium, odniósł krytycznie się do tego pomysłu, określając go jako „zbrodnię biblijnych rozmiarów”[5]. Według stanu na 2020 odbudowa kompleksu zatrzymała się w martwym punkcie[6].
-
Obserwatorium na tle Sarajewa (2017) -
Trebević widziany z obserwatorium (2020) -
Obserwatorium (2017)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Opservatorij (Čolina kapa) [online], Sarajevo.travel [dostęp 2020-10-10].
- ↑ Bistrik kula (1004 m) [online], Mapy.cz [dostęp 2020-10-10].
- ↑ a b c d Sanja Šabanadžović, Opservatorij na Trebeviću čeka obnovu: Ovako će izgledati jednog dana... (FOTO) [online], Radio Sarajevo, 17 września 2015 [dostęp 2020-10-10] (bośn.).
- ↑ Plan upravljanja zaštićenim pejzažem „Trebević“, mpz.ks.gov.ba, Sarajevo, 30 stycznia 2016, s. 24 [dostęp 2020-10-10] (bośn.).
- ↑ Istorijski objekat Bistrik kulu na Trebeviću žele pretvoriti u kafanu [online], DOM INFO, 28 maja 2018 [dostęp 2020-10-10] (bośn.).
- ↑ Besima Svraka, AD Orion / Naida Dilić: Astronomija je zahvaljujući radu i trudu samostalnih astronoma/kinja itekako prisutna u BiH [online], fbl.ba, 20 lipca 2020 [dostęp 2020-10-10] (bośn.).