Bitwa pod Møn

Bitwa pod Møn
	Wojna duńsko-szwedzka (1675–1679)
	; Niels Juel
Czas	1677
Miejsce	rejon wyspy Møn
Terytorium	Morze Bałtyckie
Wynik	Zwycięstwo floty duńskiej
Strony konfliktu
Szwecja	Dania
Dowódcy
Erik Carlsson Sjöblad	Niels Juel
Siły
3 okręty liniowe, 6 uzbrojonych statków, mniejsze jednostki	9 okrętów liniowych, mniejsze jednostki
Straty
1 okręt zatopiony, 6 zdobytych	bez strat w okrętach
	Położenie na mapie Morza Bałtyckiego miejsce bitwy
	54°26′15,58″N 11°11′42,94″E/54,437660 11,195260

Bitwa pod Møn – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniach 31 maja – 1 czerwca 1677 roku, podczas wojny skańskiej. Zdecydowane zwycięstwo floty duńskiej adm. Juela nad eskadrą szwedzką adm. Sjöblada.

Przed bitwą

Szwedzi, chcąc rozstrzygnąć kampanię morską przed przybyciem floty holenderskiej, sojusznika Duńczyków, rozpoczęli działania, wysyłając w maju z Göteborgu eskadrę adm. Erika Sjöblada (trzy okręty liniowe i 6 uzbrojonych statków), który miał dokonać ataków dywersyjnych na wybrzeżach duńskich w Kattegacie^[1], a następnie przeprowadzić swoje okręty do Sztokholmu^[2].

20 maja Sjöblad przybył do wybrzeży duńskich i posuwał się wolno wzdłuż nich, zatrzymywany przez częste cisze. 30 maja, niedaleko Warnemünde dogoniła go eskadra Nielsa Juela; Juel od kilku dni płynął z Kopenhagi na spotkanie Szwedów, ale i jego spowalniał brak wiatru^[2].

Duńczycy mieli przewagę pod każdym względem: 8 okrętów (wobec dwóch szwedzkich) niosło ponad 50 dział, łączna liczba armat floty duńskiej wynosiła 671 wobec 404 szwedzkich, przy czym Szwedzi dysponowali najwyżej dwunastofuntówkami, a okręty duńskie miały także działa 18- i 24-funtowe^[2].

Bitwa

31 maja powiał lekki wiatr i Sjöblad rozpoczął odwrót na północny wschód, ścigany przez Duńczyków. Bryza szybko ucichła i obie strony rozpoczęły holowanie okrętów łodziami okrętowymi. Ok. 7 wieczór najszybsze jednostki duńskie otworzyły ogień do pozostających w tyle okrętów szwedzkich; ok. północy pierwszy okręt, „Wrangels Pallats”, poddał się duńskiemu „Enighed”. Walka rozgorzała ponownie ok. 2.30 nad ranem, 1 czerwca. Korzystając z wiatru, Duńczycy doganiali uchodzące jednostki szwedzkie i kolejno je zdobywali. Największy liniowiec szwedzki, „Kalmarkastell” (72 działa), został przed poddaniem tak uszkodzony przez obrońców, że musiał wyrzucić się na brzeg. Ostatecznie Szwedzi stracili 7 okrętów, w tym flagowego „Amaranta”, a pozostałe uległy rozproszeniu. Duńskie straty były minimalne, ale Juel nie był zadowolony z mało agresywnej postawy kilku swoich dowódców i postawił ich przed sądem wojennym, który ukarał ich grzywnami^[2].

Skład flot w bitwie pod Møn

Eskadra szwedzka^[2]

„Amarant”, 46 dział (adm. Sjöblad)
„Andromeda”, 52 działa
„Wrangels Pallats”, 44 działa
„Kalmarkastell”, 72 działa
„Gustavus”, 48 dział
„Rosa”, 46 dział
„Hafsfru”, 46 dział
„Engel Gabriel”, 32 działa
„Grip”, 8 dział
1 brander, 11 mniejszych jednostek

Eskadra duńska^[2]

„Christianus V”, 86 dział (adm. Juel)
„Churprinds”, 74 działa
„Gyldenlove”, 56 dział
„Enighed”, 62 działa
„Christianus IV”, 54 działa
„Christiania”, 54 działa
„Nelleblad”, 52 działa
„Lindorm”, 50 dział
„Neptunus”, 42 działa
„Christiansand”, 40 dział
„Hummer”, 37 dział
„Havmand”, 34 działa
„Havfru”, 30 dział
2 brandery, galera, galeota, 15 mniejszych jednostek

Przypisy

↑ Paweł Piotr Wieczorkiewicz: Historia wojen morskich, t.1. Londyn: Wydawnictwo Puls, 1995, s. 179-180. ISBN 1-85917-030-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Charles Anderson: Naval Battles in the Baltic 1553-1850. Londyn: C. Gilbert-Wood, 1910, s. 116-117.

[wieczorkiewicz-1] Paweł Piotr Wieczorkiewicz: Historia wojen morskich, t.1. Londyn: Wydawnictwo Puls, 1995, s. 179-180. ISBN 1-85917-030-7.

[anderson-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Charles Anderson: Naval Battles in the Baltic 1553-1850. Londyn: C. Gilbert-Wood, 1910, s. 116-117.

[1]

[2]