Caryocolum sciurella
| Caryocolum sciurella | |||
| (Walsingham, 1908) | |||
 Rycina aut. Walsinghama | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Caryocolum sciurella | ||
| Synonimy | |||
| |||
Caryocolum sciurella – gatunek motyla z rodziny skośnikowatych i podrodziny Gelechiinae. Endemiczny dla Makaronezji.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1908 roku przez Thomasa de Greya Walsinghama na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London” pod nazwą Gelechia sciurella. Jako lokalizację typową wskazano Funchal na portugalskiej Maderze[1][2]. W tym samym roku Pierre Chrétien opisał Lita rubidella z okolic San Mateo La Lechusa na Gran Canarii[3][4]. O ile w przypadku pracy Walsinghama datę publikacji ustalono na 4 czerwca, o tyle w przypadku pracy Chrétien data nie jest znana i zgodnie z zasadami Międzynarodowego kodeksu nomenklatury zoologicznej traktuje się jak opublikowaną 31 grudnia owego roku[4].
W 1926 roku Edward Meyrick oba te gatunki umieścił w rodzaju Phthorimaea[5]. W 1983 roku Dalibor Povolný przeniósł P. rubidella do rodzaju Caryocolum[6], a w 1984 roku Josef Wilhelm Klimesch to samo zrobił z P. sciurella[7]. Ostatecznie oba gatunki zsynonimizowano[4][2].
W 1988 roku Peter Huemer przy okazji rewizji rodzaju Caryocolum na podstawie analizy kladystycznej zaliczył C. sciurella do monotypowej grupy gatunków sciurella[4][2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Samce osiągają od 4,5 do 5 mm, a samice około 5,5 mm długości skrzydła przedniego[4]. Rozpiętość skrzydeł wynosi od 10 do 12 mm[1].
Głowa jest wypukła, szaro nakrapiana z białawym czołem. Czułki są pozbawione grzebykowania[4], ciemnoszare z czarnym obrączkowaniem[1]. Aparat gębowy ma dobrze wykształconą, prawie tak długą jak głaszczki wargowe ssawkę oraz czteroczłonowe głaszczki szczękowe. Głaszczki wargowe są odgięte, trójczłonowe, o członach pierwszym i drugim jasnobrązowych do brązowych z białym nakrapianiem na powierzchniach wewnętrznych, a członie trzecim czarniawo-białym; człon drugi jest najdłuższy, ale niewiele dłuższy od następnego[4].
Tułów wraz z tegulami ma barwę szaro nakrapianą, miejscami przechodzącą w jasny brąz. Skrzydła przedniej pary są szarobrązowe z głównie szarobiałą krawędzią grzbietową, dwoma klinowatymi znakami szarobiałymi w ¼ i ½ długości, trzema czarnymi kropkami, niewyraźną przepaską białą w 4/5 długości, czarnym nakrapianiem wierzchołka oraz pomarańczowobrązowymi łuskami wzdłuż żyłki subkostalnej[4]. Skrzydła tylnej pary są niemal irydyzująco niebieskawoszare ze słomkowoszarymi strzępinami. Odnóża są szarobrązowe[1].
Odwłok ma kolor szary[1]. Genitalia samca mają bardzo na przedzie szeroki tegmen, U-kształtne grzbietowe zagięcie unkusa, prostą i krótką walwę z zaokrąglonym wierzchołkiem, krótszy od walwy i również na wierzchołku zaokrąglony sakulus, przysadziste winkulum z wąskim wcięciem środkowym i parą bardzo silnie powiększonych wyrostków o prostokątnym kształcie na krawędzi tylnej, krótki i smukły sakus oraz krótki edeagus z licznymi, drobnymi cierniami na szczycie. Odwłok samicy pozbawiony jest wyrostków na ósmym segmencie. Jej genitalia mają krótki i rurkowaty przedsionek, gęsto porośnięty mikrotrichiami i zaopatrzony w słabo zesklerotyzowaną płytkę przewód torebki kopulacyjnej, również gęsto porośnięty mikrotrichiami korpus owej torebki oraz nadzwyczaj długie, hakowate z ząbkami u nasady znamię tejże torebki[4].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad palearktyczny, endemiczny dla Makaronezji, znany z Teneryfy i Gran Canarii w archipelagu Wysp Kanaryjskich oraz z Madery[4][8][2]. Najliczniej osobniki dorosłe obserwuje się od końca lutego do środka kwietnia. Roślina żywicielska gąsienic pozostaje nieustalona[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Thomas de Grey Walsingham. Microlepidoptera of Tenerife. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1907, s. 911-1028, 1907-1908.
- ↑ a b c d Markku Savela: Caryocolum Gregor & Povolný, 1954. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2022-12-14].
- ↑ Pierre Chrétien. Faune entomologique de lies Canaries. Sejour de M. P. Lesne dans la Grande Canarie. I.Microlepidopteres.. „Bulletin du Museum National d'Histoire Naturelle”. 14, s. 358-364, 1908.
- ↑ a b c d e f g h i j k Peter Huemer. A taxonomic revision of Caryocolum (Lepidoptera: Gelechiidae). „Bulletin of the British Natural History Museum of London. Entomology”. 57 (3), s. 439-571, 1988.
- ↑ Edward Meyrick. Lepidoptera Heterocera. Fam. Gelechiadae. „Genera Insectorum”. 184, s. 1-290, 1925.
- ↑ Dalibor Povolný. Eine Typenrevision der von den franzosischen Autoren beschriebenen Gnorimoschemini (Lepidoptera, Gelechiidae). „Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae”. 41, s. 159-187, 1983.
- ↑ Josef Wilhelm Klimesch. Beitrage zur Kenntnis der Microlepidopteren-Fauna des kanarischen Archipels. „Vieraea”. 13, s. 145-182, 1984.
- ↑ Caryocolum sciurella (Walsingham, 1908). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-12-14].