Chelodina rugosa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chelodina rugosa
J.D. Ogilby, 1890[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

gady

Rząd

żółwie

Podrząd

żółwie bokoszyjne

Rodzina

matamatowate

Rodzaj

Chelodina

Gatunek

Chelodina rugosa

Synonimy
  • Chelodina siebenrocki Werner, 1901[2]
  • Chelodina intergularis Fry, 1915[3]
  • Macrochelodina billabong Wells & Wellington, 1985[4] (nomen nudum)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Chelodina rugosa – gatunek żółwia z rodziny matamatowatych (Chelidae) i podrzędu żółwi bokoszyjnych[6]. Zamieszkuje północną Australię i południową Nową Gwineę[6].

Historia taksonu[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten ma dość zawiłą historię taksonomiczną. W 1841 roku John Edward Gray zilustrował i opisał nowy gatunek żółwia z zachodniej Australii, nadając mu nazwę Chelodina oblonga[7]. W 1889 roku Boulenger zsynonimizował takson Chelodina colliei Gray, 1856 z Australii południowo-zachodniej z Chelodina oblonga, a jednocześnie uznał, że gatunek ten występuje także w Australii północnej[8][9]. Przez wiele lat uważano zatem, że w północnej i zachodniej Australii jest jeden gatunek[9][10]. W 1967 roku Goode oddzielił gatunek z północy Australii (dla którego użył nazwy Chelodina siebenrocki wprowadzonej przez Wernera dla populacji z Nowej Gwinei) od gatunku z Australii południowo-zachodniej (dla którego zastosował nazwę Chelodina oblonga)[10]. Już osiem lat później stwierdzono, że nazwa Chelodina rugosa J.D. Ogilby, 1890[1] miała pierwszeństwo przed Chelodina siebenrocki i przez wiele kolejnych lat tą nazwą posługiwano się w odniesieniu do tego gatunku[11]. W 2000 roku Thomson w oparciu o pewne cechy morfologiczne uznał, że holotyp Chelodina oblonga był w rzeczywistości Chelodina rugosa, a za miejsce typowe Chelodina oblonga uznał Port Essington w Terytorium Północnym; w związku z tym autor ten w 2006 roku złożył petycję do ICZN w celu zachowania obecnie ugruntowanej nazwy Chelodina rugosa[9]. Ta petycja została ostatecznie odrzucona z zaleceniem wykorzystania zasady priorytetu do ustalenia nazw, stąd nazwa Chelodina oblonga miała być poprawną nazwą tego gatunku[12]. Niedawne badania mitochondrialnego DNA okazów typowych (Kehlmaier i in., 2019) wykazały jednak, że okaz uznany za holotyp Chelodina oblonga najprawdopodobniej nie może nim być. Został najwyraźniej zebrany w północnej Australii i jako taki opisał go Gray, używając cech charakterystycznych dla gatunków północnych[13]. Jednakże genomika sugeruje, że pochodzi z Perth, co budzi wątpliwości, czy nieoznakowany okaz zilustrowany przez Graya w 1841 był w rzeczywistości tym samym, co okaz opisany. W związku z tym nazwa Chelodina rugosa została przywrócona dla gatunku z północy Australii, Chelodina oblonga uznana została za nomen dubium, czyli bezużyteczną, zaś dla gatunku z południowo-zachodniej Australii autorzy przywrócili nazwę Chelodina colliei[13]. Jednakże w 2020 roku Shea i in. opublikowali wyniki analizy, przywracając nazwę Chelodina oblonga dla populacji z południowo-zachodniej Australii, nazwę Chelodina colliei traktując jako jej młodszy synonim[10].

Niektórzy uznają podgatunki tego gatunku, zasadniczo warianty geograficzne o wątpliwym znaczeniu. Są to jednak Chelodina (Chelydera) rugosa z Queenslandu i Chelodina (Chelydera) siebenrocki z Nowej Gwinei[10][13].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Podobnie jak wszystkie żółwie, gatunek ten jest jajorodny. Jednak w przeciwieństwie do innych żółwi gatunek ten składa jaja pod wodą. Aborygeni posiadali wiedzę na temat tych zachowań reprodukcyjnych od wielu pokoleń, ale pierwszy naukowy raport został opublikowany przez Kennetta i in. w 1993 roku[14]. Żółwie wykopują gniazda w miękkim podłożu w zbiornikach wolno płynącej słodkiej wody pod koniec pory deszczowej (australijskie lato, grudzień–kwiecień). W płytkiej wodzie (<2 m) zakopywane są średnio 12 jaja pod warstwą osadu o głębokości 6–20 cm. W miarę upływu pory suchej i opadania wód gniazda w końcu wysychają i dopiero wtedy – gdy dostępny jest tlen atmosferyczny[15] – zarodki w jajach wznawiają wzrost. Wykazując strategię reprodukcyjną niemal wyjątkową wśród gadów, zarodki C. rugosa mogą przetrwać co najmniej 12 tygodni zanurzenia. Młode pojawiają się po około 70 dniach od wznowienia rozwoju[14].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b J.D. Ogilby, Description of a new Australian tortoise, „Records of the Australian Museum”, 1 (3), 1890, s. 56–59, DOI: 10.3853/j.0067-1975.1.1890.1226.
  2. ↑ Franz Werner, Ueber Reptilien und Batrachier aus Ecuador und Neu-Guinea, „Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”, 51, 1901, s. 593–614, DOI: 10.5962/bhl.part.4586 (niem.).
  3. ↑ Dene B. Fry, On a new Chelodina from Australia, with a key to the genus, „Proceedings of the Royal Society of Queensland”, 27 (1), 1915, s. 88–90.
  4. ↑ Richard W. Wells, C. Ross Wellington, A classification of the Amphibia and Reptilia of Australia, „Australian Journal of Herpetology, Supplemental Series”, 1, 1985, s. 1–61 [zarchiwizowane z adresu 2017-11-10].
  5. ↑ Chelodina rugosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  6. ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann, Chelodina rugosa, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-08] (ang.).
  7. ↑ J.E. Gray, A catalogue of the species of reptiles and amphibia hitherto described as inhabiting Australia, with a description of some new species from Western Australia, and some remarks on their geographical distribution, [w:] G. Grey, Journals of Two Expeditions of Discovery in Northwest and Western Australia, t. 2, Londyn: T. and W. Boone, 1841, s. 422–449 (ang.).
  8. ↑ George Albert Boulenger, Catalogue of the chelonians, rhynchocephalians, and crocodiles in the British museum (Natural history), London: Printed by order of the Trustees, 1889, s. 216, DOI: 10.5962/bhl.title.13541.
  9. ↑ a b c S. Thomson, Case 3351: Chelodina rugosa Ogilby, 1890 (currently Macrochelodina rugosa; Reptilia, Testudines): proposed precedence over Chelodina oblonga Gray, 1841, „Bulletin of Zoological Nomenclature”, 63 (3), 2006, s. 187–193 (ang.).
  10. ↑ a b c d Glenn Shea, Scott Thomson, Arthur Georges, The identity of Chelodina oblonga Gray 1841 (Testudines: Chelidae) reassessed, „Zootaxa”, 4779 (3), 2020, DOI: 10.11646/zootaxa.4779.3.9, ISSN 1175-5334.
  11. ↑ ZOOLOGICAL CATALOGUE OF AUSTRALIA, Vol. I, Amphibia and Reptilia, by Harold G. Cogger, Elizabeth E. Cameron and Heather M. Cogger. Published by Australian Government Publishing Service, G. P. O. Box 84, Canberra A. C. T. 2601, Australia. pp. vi+313. Hardbound. US$ 33 including postage, „Japanese journal of herpetology”, 11 (1), 1985, 36a–37, DOI: 10.5358/hsj1972.11.1_36a, ISSN 0285-3191.
  12. ↑ Opinion 2315 (Case 3351) Chelodina rugosa Ogilby, 1890 (currently Macrochelodina rugosa; Reptilia, Testudines): precedence not granted over Chelodina oblonga Gray, 1841, „The Bulletin of Zoological Nomenclature”, 70 (1), 2013, s. 57–60, DOI: 10.21805/bzn.v70i1.a12, ISSN 0007-5167.
  13. ↑ a b c Christian Kehlmaier i inni, Mitogenomics of historical type specimens of Australasian turtles: clarification of taxonomic confusion and old mitochondrial introgression, „Scientific Reports”, 9 (1), 2019, DOI: 10.1038/s41598-019-42310-x, ISSN 2045-2322 (ang.).
  14. ↑ a b R. Kennett, K.A. Christian, D. Pritchard, Underwater Nesting by the Tropical Fresh-Water Turtle, Chelodina-Rugosa (Testudinata, Chelidae), „Australian Journal of Zoology”, 41 (1), 1993, s. 47, DOI: 10.1071/ZO9930047, ISSN 0004-959X (ang.).
  15. ↑ R Kennett, A Georges, M Palmerallen, Early Developmental Arrest During Immersion of Eggs of a Tropical Fresh-Water Turtle, Chelodina-Rugosa (Testudinata, Chelidae), From Northern Australia, „Australian Journal of Zoology”, 41 (1), 1993, s. 37, DOI: 10.1071/ZO9930037, ISSN 0004-959X (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chelodina_rugosa&oldid=72808719”