Kobea pnąca
 Kobea pnąca | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Kobea pnąca |
| Nazwa systematyczna | |
| Cobaea scandens Cav. Icon. 1(1):11, t. 16-17. 1791 | |
Kobea pnąca, sępota pnąca (Cobaea scandens) – gatunek rośliny należący do rodziny wielosiłowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej (z rejonów środkowego Meksyku), rozprzestrzenił się dziko na Nowej Zelandii i na Filipinach[3]. W Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna. Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwiska jezuickiego misjonarza Barnabasza Cobo.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Pnącze osiągające w Polsce długość przeważnie do 3 m, ale przy wieloletniej uprawie może osiągnąć nawet 7 m. Ma purpurowo podbarwione, wiotkie i kruche pędy. Do podpór przyczepia się wąsami czepnymi, również purpurowo podbarwionymi.
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, parzyście pierzasto złożone z 4–6 listków, nagie i zakończone wąsami czepnymi. Jesienią przebarwiają się na czerwono-fioletowy kolor.
- Kwiaty
- Wyrastają na długiej szypułce, są duże (średnica do 3 cm), dzwonkowatego kształtu o kolorze białym, różowym, czerwonym lub fioletowym (w zależności od odmiany). Młode kwiaty są zielonawe, żywych barw nabierają podczas kwitnienia. Kwitnie od lipca do października, nierównomiernie. Pojedyncze kwiaty kwitną 1–2 dni.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Szczególnie nadaje się do okrywania pergoli, altan, krat, może być rozpięta na ogrodzeniach czy na ścianie domu. Jest w Polsce przeważnie uprawiana jako roślina jednoroczna, gdyż nie jest odporna na przemarzanie, ale jeżeli jest uprawiana w pojemniku, to można ją (po przycięciu pędów 15 cm nad ziemią) przez zimę przechować w pomieszczeniu. Przezimowana roślina zakwita dużo wcześniej (bo już w maju) od otrzymanej z siewu.
Uprawa[edytuj | edytuj kod]
- Wymagania. Potrzebuje żyznej, próchnicznej i stale lekko wilgotnej gleby. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, ale może też rosnąć w półcieniu. Ze względu na kruche pędy stanowisko musi być osłonięte od silnych wiatrów.
- Sposób uprawy. Przez lato nawozi się rozcieńczonym nawozem co 2–3 tygodnie. W czasie suszy podlewa się. Jeżeli była uprawiana w pojemniku, to przez zimę pojemnik z kobeą przechowuje się w chłodnym, ale świetlistym pomieszczeniu umiarkowanie podlewając. Na początku lutego przenosi się go do cieplejszego i świetlistego pomieszczenia.
- Rozmnażanie. Rozmnaża się z nasion. Aby zdążyła zakwitnąć, muszą one być już w lutym wysiane po 2–3 do doniczek przetrzymywanych w ciepłym i świetlistym pomieszczeniu (najlepiej w ogrzewanej szklarni). Kiełkują po około 20–25 dniach. Otrzymane sadzonki wysadza się do gruntu lub pojemników pod koniec maja. Roślina musi mieć dość solidne podpory. Można również w czasie lata rozmnażać przez sadzonki otrzymane z pędów zarówno zielnych, jak i zdrewniałych. Rośliny z tych sadzonek, po przezimowaniu, zakwitną w następnym roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-01] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-03-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anita Paszkiewicz-Tokarczyk: Balkon cały w kwiatach. Warszawa: Wydawnictwa „Alfa”, 1987. ISBN 83-7001-119-5.
- Encyklopedia pnączy. Kobea pnąca. [dostęp 2009-03-26].