Commensodorum commensalis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Commensodorum commensalis
(Lützen, 1961)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

pierścienice

Gromada

wieloszczety

Podgromada

błędki

Rząd

Phyllodocida

Rodzina

Sphaerodoridae

Rodzaj

Commensodorum
Fauchald, 1974

Gatunek

Commensodorum commensalis

Synonimy
  • Sphaerodoridium commensalis Lützen, 1961

Commensodorum commensalisgatunek wieloszczeta z rzędu Phyllodocida i rodziny Sphaerodoridae, jedyny z monotypowego rodzaju Commensodorum. Znany z wód morskich północnej Europy, głównie z cieśniny Skagerrak i uchodzących do niej fiordów. Zamieszkuje dno, wchodząc w skład zoobentosu.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1961 roku przez Jörgena Lützena pod nazwą Sphaerodoridium commensalis[1][2]. Jako miejsce typowe wskazano okolicę wyspy Blåbergsholmen w szwedzkim Gullmarfjordzie na głębokości 35 m[1][3]. W 1974 roku Kristian Fauchald w ramach rewizji światowej fauny Sphaerodoridae wydzielił ten gatunek do własnego rodzaju Commensodorum[4][5]. Rodzaj ten pozostaje dotychczas monotypowym[5]. Ze względu na brak dostępnego materiału genetycznego nie został uwzględniony w molekularnych analizach filogenetycznych Maríi Capy i innych z 2016 i 2020 roku[6][3], jednakże w drugiej z prac dokonano jego morfologicznej redeskrypcji[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Budowa ukazana na fotografiach SEM. A: widok boczny na całe ciało, B: przód ciała w widoku bocznym, C: chetigery środkowej części ciała w widoku bocznym, D: guzek grzbietowy na chetigerze środkowej części ciała, E: nabłonek między guzkami grzbietowym, F: parapodia chetigerów od 12. do 14., G: parapodium chetigeru przedniej części ciała w widoku bocznym, H: parapodium chetigeru środkowej części ciała w widoku bocznym, I: parapodium tylnej części ciała w widoku przednim, J i K: szczecinki proste chetigeru przedniej i tylnej części ciała, L: nabłonek z granulkami

Wieloszczet ten ma ciało stosunkowo krótkie i grube, elipsowate w zarysie, z wierzchu wypukłe, od spodu przypłaszczone, osiągające od 0,5 do 4,5 mm długości i do 0,9 mm szerokości. U holotypu ciało buduje 17 segmentów szczecinkonośnych (chetigerów), u okazów najdłuższych jest ich 22. Wierzch chetigerów zaopatrzony jest w większe guzki i mniejsze papille[3]. Guzki te określane są jako makroskopowe[4][7], ale ich rozmiary są mniejsze niż guzków makroskopowych innych przedstawicieli rodziny. Guzki te na pierwszym chetigerze ułożone są w dwóch[3], a na dalszych chetigerach w czterech szeregach podłużnych[4][7][3], na każdym chetigerze tworząc jeden szereg poprzeczny[4][3]. Guzki te są siedzące[4][7][3] i mają kształt elipsowaty, stożkowaty lub gruszkowaty[3]. Pozbawione są brodawek końcowych (papilli terminalnych)[4][7], natomiast mają kilka porów na szczycie. Papille grzbietowej strony chetigerów są bardzo drobne, półkuliste i poukładane w pięć lub sześć szeregów poprzecznych na każdym segmencie. Po brzusznej stronie chetigerów występują papille nieco większe i mniej liczne[3]. Brak jest na ciele guzków mikroskopowych[4].

Prostomium zlane jest z pierwszym segmentem ciała w część głowową. Zaopatrzone jest ono w parę głaszczków, parę czułków bocznych i pojedynczy czułek środkowy. Wszystkie te przydatki są krótkie, stożkowate, niewiele dłuższe niż szerokie, pozbawione ostróg czy brodawek nasadowych; głaszczki są większe od czułków. Na pierwszym segmencie ciała znajduje się jeszcze para elipsowatych wąsów przysutnych o rozmiarach podobnych czułkowi środkowemu. Poza tym na głowie występuje kilka drobnych, półkulistych papilli, brak zaś na niej papillów czułkowatych i oczu[3]. Mogąca się wywracać na zewnątrz część gardzieli (ryjek) pozbawiona jest uzbrojenia[7].

Parapodia są jednogałęziste[4][7], stożkowate, pozbawione papilli, na początkowych trzech lub czterech chetigerach tak długie jak szerokie, na chetigerach środkowej i tylnej części ciała od dwóch do trzech razy dłuższe niż szersze. Płaty acikularne wszystkich parapodiów mają elipsowaty zarys[3]. Każdy z nich ma jedną, tęgą acikulę[4]. Wyrastający na spodniej stronie parapodium cirrus brzuszny przypomina kształtem i rozmiarem płat acikularny. Na chetigerze pierwszym brak jest szczecin zmodyfikowanych w przysadziste, zakrzywione haki. Wszystkie szczecinki parapodiów są proste z piłkowaną krawędzią tnącą blaszki i nieco odchylonym wierzchołkiem[3].

Pygidium zaopatrzone jest w dwa cirrusy analne położone grzbietowo-bocznie i jeden położony środkowo-brzusznie. Wszystkie trzy mają elipsowaty zarys[3].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten znany jest tylko z kilku stwierdzeń. Podawany był z wód morskich cieśniny Skagerrak i uchodzących do niej fiordów. Ponadto niepewne doniesienie pochodzi z wód Wielkiej Brytanii. Początkowo sugerowano, że jest komensalem innego wieloszczeta, Terebellides stroemii, ale późniejsze doniesienia nie potwierdziły obligatoryjności takiego związku[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Jörgen Lützen. Sur une nouvelle espèce de polychète Sphaerodoridium commensalis n.g, n.sp. (Polychaeta Errantia, famille des Sphaerodoridae) vivant en commensal de Terebellides stroemi Sars. „Cahiers de Biologie Marine”. 2, s. 409-416, 1961. 
  2. G. Read, K. Fauchald: Commensodorum commensalis (Lützen, 1961). [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-11-30].
  3. a b c d e f g h i j k l m n o María Capa, Arne Nygren, Julio Parapar, Torkild Bakken, Karin Meißner, Juan Moreira. Systematic re-structure and new species of Sphaerodoridae (Annelida) after morphological revision and molecular phylogenetic analyses of the North East Atlantic fauna. „ZooKeys”. 845, s. 1-97, 2019. DOI: 10.3897/zookeys.845.32428. 
  4. a b c d e f g h i K. Fauchald. Sphaerodoridae (Polychaeta: Errantia) from world-wide areas. „Journal of Natural History”. 8 (3), s. 257–289, 1974. DOI: 10.1080/00222937400770241. 
  5. a b G. Read, K. Fauchald: Commensodorum Fauchald, 1974. [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-11-30].
  6. Maria Capa, M. Teresa Aguado, Torkild Bakken. Phylogenetic hypothesis of Sphaerodoridae Malmgren, 1867 (Annelida) and its position within Phyllodocida. „Cladistics”. 32 (4), s. 335-350, 2016 (2015). DOI: 10.1111/cla.12134. 
  7. a b c d e f Kristian Fauchald: The Polychaete Worms. Definitions and Keys to the Orders, Families and Genera. Natural History Museum of Los Angeles County, The Allan Hancook Fundation (University of Southern California), 1997.