Departament Wojskowy Rady Nieustającej

Departament wojskowy Rady Nieustającej w latach 1775-1789 i 1793-1794 – kolegialny organ Rady Nieustającej o charakterze doradczym powołany przez sejm w 1775 roku.

Departament nie posiadał mocy decyzyjnej a jego działalność ograniczała się do przygotowywania projektów rezolucji dla Rady. W wyniku reform sejmu skonfederowanego 1776 roku stał się główną władzą nad armią Rzeczypospolitej. Współpracował z kancelarią króla.

W skład departamentu wchodziło czterech hetmanów, ośmiu konsyliarzy i dwóch pisarzy. Sesjom przewodniczył przeważnie nowo mianowany hetman polny litewski Józef Sosnowski. Od 12 grudnia 1780 r. urząd ten objął Ludwik Tyszkiewicz. Nominalni dowódcy, hetmani Branicki, Rzewuski i Ogiński, urażeni ograniczeniem swej władzy przestali wkrótce uczestniczyć w posiedzeniach. Wykorzystywali każdą sposobność, by atakować departament i paraliżować na sejmach projekty reform wojskowych.

Departament został rozwiązany decyzją Sejmu Czteroletniego a w jego miejsce powołano Komisję Wojskową Obojga Narodów.

W 1793 roku sejm grodzieński reaktywował Departament Wojskowy w formie organu Rady Nieustającej.

W latach 1775-1789 departament przeprowadził wiele reform w wojsku Rzeczypospolitej głównie w zakresie struktury, etatów, strategii i taktyki.

Bibliografia

• Antoni Juszczyński, Marian Krwawicz, Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w latach 1764-1793, Zeszyt dziewiąty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1957.
• Andrzej Grabski i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.

Linki zewnętrzne

• Propozycja do głosowania dotyczącego obalenia Departamentu Wojskowego z 3 XI 1788 roku
• Debata parlamentarna nad wyłonieniem składu Komisji Wojskowej w grudniu 1788 r.