Dniepr (rakieta)
Rodzina rakiet nośnych R-36M | |
Start rakiety Dniepr z silosu | |
Producent | |
---|---|
Data pierwszego startu |
21 kwietnia 1999 |
Data ostatniego startu |
25 marca 2015 |
Statystyki | |
Wszystkie starty |
22 |
Udane starty |
21 (95%) |
Nieudane starty |
1 |
Zdolność wynoszenia |
4500 kg na orbitę o wys. 200 km i nachyleniu 46,2°; 3200 kg na orbitę ISS (wys. 407 km, nachylenie 50,5°)[1] |
Siła ciągu przy starcie |
4525 kN |
Wymiary | |
Długość |
34,3 m |
Średnica |
3 m |
Masa całkowita |
211 000 kg |
Stopnie rakiety | |
Stopień 1. | |
Stopień 2. | |
Stopień 3. | |
Stopień 4. | |
Stopień 5. |
Dniepr (ukr. Дніпро, ros. Днепр) – ukraińsko-rosyjska rakieta nośna będąca zmodyfikowanym wycofanym z użytku pociskiem balistycznym R-36M2 (oznaczenie NATO: SS-18 SATAN). Usługi transportowe tą rakietą oferuje firma ISC Kosmotras.
O komercyjnym zastosowaniu około 150 pocisków R-36M i R-36M2, mających zostać zniszczonych do 2007 na mocy układu START II, myślano już od lat 90. XX wieku. Pierwsze wersje rozważane do użytku cywilnego i komercyjnego (Frakht, Lift) posiadały jeszcze pojemniki MIRV. Pierwszą oferowaną wersją była oznaczona jako RS-20K „Konwersija” – pocisk prawie nie zmieniony. Pod nazwą „Dniepr” opracowano silnie zmodyfikowaną wersję rakiety mającej startować z platform startowych i używać mieszanki nafta-ciekły tlen. Zainteresowanie nią było jednak minimalne. Nazwę „Dniepr” przejęła więc prawie niezmieniona rakieta R-36M2 wystrzeliwana tradycyjnie, czyli z silosów.
Zanim pocisk wszedł do użytku cywilnego, rosyjskie Strategiczne Siły Rakietowe wystrzeliły ponad 160 rakiet typu „Dniepr”. Ich bezawaryjność sięgała wtedy 97%.
Aby zwiększyć nośność rakiety, kosztem wielkości i masy ładunku, opracowuje się dla niego 4. i 5. człon o wspólnej nazwie SpaceTug. Umożliwi on osiąganie wyższych orbit, nawet międzyplanetarnych.
Chronologia startów
[edytuj | edytuj kod]- 21 kwietnia 1999, 04:59:12 GMT; s/n 6703542509; miejsce startu: Bajkonur (LC109/95), Kazachstan
Ładunek: UoSAT-12; Uwagi: start udany - 26 września 2000, 10:05:00 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur (LC109/95), Kazachstan
Ładunek: Tiungsat 1, MegSat 1, UniSat, SaudiSat 1A, SaudiSat 1B; Uwagi: start udany - 20 grudnia 2002, 17:00:00 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur (LC109/95), Kazachstan
Ładunek: LatinSat 1, LatinSat 1, SaudiSat 1S, UniSat 2, Rubin 2; Uwagi: start udany - 29 czerwca 2004, 06:30:06 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur (LC109/95), Kazachstan
Ładunek: LatinSat C, LatinSat D, DEMETER, SaudiComSat 1, SaudiComSat 2, SaudiSat 2, UniSat 3, AO-51; Uwagi: start udany - 23 sierpnia 2005, 21:09:59 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur (LC109/95), Kazachstan
Ładunek: Kirari, Reimei; Uwagi: start udany - 12 lipca 2006, 14:53:36 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij, Rosja
Ładunek: Genesis I; Uwagi: start udany - 26 lipca 2006, 19:43:05 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: BiełKA, Baumanets, UniSat 4, PICPOT, Illinois Observing Nanosatellite, SACRED, KUTESat, ICECube 1, ICECube 2, RINCON, SEEDS, HAUSAT 1, NCUBE 1, MEROPE, CalPoly 1, CalPoly 2 AeroCube 1, Mea Huaka'i; Uwagi: start nieudany – z powodu nienormalnej pracy pompy hydraulicznej czwartej komory spalania 1. członu rakiety, jej silniki zostały wyłączone w 73,89 sekundy po starcie, po przekroczeniu granicznego odchylenia od toru lotu. Szczątki rakiety spadły ok. 150 km na południe od kosmodromu, powodując skażenie niezamieszkanego terenu. Kazachstan domagał się 330 mln USD odszkodowania. W efekcie zmieniono procedury startowe, aby uniknąć powtórzenia się podobnego wypadku. - 17 kwietnia 2007, 06:46 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: Egyptsat 1, Saudisat-3, Saudicomsat-3-7, AKS-1, AKS-2, Aerocube-2, Polysat 3, Polysat 4, CSTB-1, MAST, CAPE-1, Libertad 1; Uwagi: start udany - 15 czerwca 2007, 02:14 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: TerraSAR-X; Uwagi: start udany - 28 czerwca 2007, 15:02 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij, Rosja
Ładunek: Genesis II; Uwagi: start udany - 29 sierpnia 2008, 07:15:53,783 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: RapidEye-1, -2, -3, -4, -5; Uwagi: start udany - 1 października 2008, 06:37:21 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij, Rosja
Ładunek: THEOS; Uwagi: start udany - 29 lipca 2009, 18:46:29 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: Deimos-1, DubaiSat-1, UK DMC-2, NanoSat-1B, AprizeSat-3, AprizeSat-4; Uwagi: start udany - 8 kwietnia 2010, 13:57 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: CryoSat-2; Uwagi: start udany - 15 czerwca 2010, 14:42 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij, Rosja
Ładunek: Prisma, Picard, BPA-1; Uwagi: start udany - 21 czerwca 2010, 02:14 GMT; s/n ?; miejsce startu: Bajkonur, Kazachstan
Ładunek: TanDEM-X; Uwagi: start udany - 17 sierpnia 2011, 07:12:20 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij, Rosja
Ładunek: Sicz-2, NigeriaSat-2, NX, Rasat, EduSat, AprizeSat-5, AprizeSat-6, BPA-2; Uwagi: start udany - 22 sierpnia 2013, 14:39:20 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij, Rosja
Ładunek: Arirang-5; Uwagi: start udany - 21 listopada 2013, 07:10 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij (LC-370), Rosja
Ładunek: DubaiSat-2, STSAT-3, SkySat 1, WNISAT-1, BRITE-PL "Lem", AprizeSat-7, AprizeSat-8, UniSat-5, Delfi-n3xt, Dove 3, Dove 4, Triton 1, KHUSat-1, KHUSat-2, CubeBug 2, GOMX-1, NEE-02 Krysaor, FUNCube-1, HiNCube, ZACube, ICube-1, HumSat-D, PUCPSat-1, Pocket-PUCP, UWE-3, BeakerSat 1, QubeScout 1, WREN, $50Sat, First-MOVE, Velox-P2, OPTOS, BPA-3; Uwagi: start udany - 19 czerwca 2014, 19:11:11 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij (LC-370), Rosja
Ładunek: KazEOSat-2, Hodoyoshi-4, Unisat-6, Deimos-2, Tita, Hodoyoshi-3, Saudisat 4, TabletSat-Aurora, AprizeSat-9, AprizeSat-10, BRITE-Toronto, Duchifat-1, PACE, Flock 1c-10, NanoSatC-Br 1, QB50P1, Flock 1c-7, Flock 1c-1, POPSAT-HIP1, Flock 1c-2, DTUSat-2, Flock 1c-4, QB50P2, Flock 1c-11, ANTELSAT, Flock 1c-9, Flock 1c-6, Perseus-M 2, Flock 1c-5, Perseus-M 1, Flock 1c-8, Flock 1c-3, PolyITAN 1, Tigris, Lemur-1, Aerocube 6A, Aerocube 6B, BRITE-Montreal; Uwagi: start udany - 6 listopada 2014, 07:35:55 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij (LC-370), Rosja
Ładunek: ASNARO-1, Hodoyoshi-1, Kinshachi 1, Tsukushi, Tsubame; Uwagi: start udany - 25 marca 2015, 22:08:53 GMT; s/n ?; miejsce startu: Dombarowskij (LC-370), Rosja
Ładunek: Arirang-3A; Uwagi: start udany
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykres zdolności wynoszenia na stronie Kosmotrasu. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-28)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kosmotras (ang. • ros.)
- Mark Wade: Dnepr. [w:] Encyclopedia Astronautica [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-30)]. (ang.).
- Jonathan McDowell: Launchlog. Jonathan's Space Home Page. [dostęp 2017-06-11]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dniepr - osłony aerodynamiczne ładunków (ang.)
- Gunter Krebs: Dnepr. [w:] Gunter's Space Page [on-line]. (ang.).
- The Dnepr Launcher. [w:] RussianSpaceWeb.com [on-line]. (ang.).