Dom (film 1958)
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji |
1958 |
| Kraj produkcji | |
| Czas trwania |
11 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Walerian Borowczyk, |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Montaż | |
| Wytwórnia |
Dom – polski eksperymentalny film animowany z 1958 w reżyserii Waleriana Borowczyka i Jana Lenicy.
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Film Borowczyka i Lenicy składa się z ciągu surrealistycznych obrazów, ujętych w klamrę narracyjną w postaci fasady kamienicy. Są one zgrupowane w sekwencje oddzielone twarzą kobiety. W kolejnych odsłonach aktorka – Ligia Branice-Borowczyk, żona Waleriana – podnosi lub opuszcza głowę, doświadczając wydarzeń we wnętrzu domu. Widz może uświadczyć widoku walczących szermierzy z fotogramów Étienne'a-Julesa Mareya, ożywionej peruki pijącej mleko i tłuczącej szklankę, postaci z wiekowych fotografii i rycin oraz kobiety całującej głowę manekina[1].
Odbiór i znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Dom był dziełem przełomowym w skali światowego kina animowanego, gdyż zrywał z powszechną w skali tego rodzaju filmowego konwencją baśni dla dzieci. Poszczególne sceny były wykonane w konwencji francuskiej awangardy filmowej z lat 20. XX wieku, wykorzystując mnóstwo technik kolażu[1]. Początkowo Dom nie został zrozumiany w Polsce; Tadeusz Kowalski pisał: „Dom to jeden z najdziwniejszych filmów, jakie kiedykolwiek widziałem”[2].
Opinie o Domu jednak się zmieniały wraz z czasem. Według Pawła Sitkiewicza Dom był „jednym z najbardziej enigmatycznych filmów animowanych w historii”, zwiastującym polską szkołę animacji[2]. Zdaniem Andrzeja Kossakowskiego Dom „odegrał wyjątkowo istotną rolę na określonym etapie w rozbudzaniu samodzielności myślenia filmowego i inspirowaniu osobistej, artystycznie traktowanej działalności wielu polskich realizatorów w dziedzinie animacji”[1]. Stanisław Bitka pisał, iż „Dom zawierał w sobie cechy, które staną się typowe dla polskiej szkoły animacji, a zatem: innowatorskie i śmiałe stosowanie technik plastycznych, luźne podejście do struktury narracyjnej, trudny do uchwycenia filozoficzny wydźwięk i wreszcie znakomitą ścieżkę dźwiękową”[2]. Dzieło Borowczyka i Lenicy, nagrodzone Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Brukseli, „pozostaje ostatnim i chyba najdoskonalszym świadectwem symbiozy łączącej twórców” (Piotr Prusinowski), po którym ich współpraca dobiegła końca[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Iwona Hałgas, Dom [online], Culture.pl, marzec 2011 [dostęp 2020-03-11].
- ↑ a b c Bitka 2018 ↓, s. 39.
- ↑ Prusinowski 2012 ↓, s. 105.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Bitka, Usłyszeć animację: próba audiowizualnej analizy filmów „Dom” Waleriana Borowczyka i Jana Lenicy i „Labirynt” Jana Lenicy, „Kultura Popularna”, 3 (57), 2018, s. 36–44.
- Piotr Prusinowski, Automatyzm ludzkiej egzystencji w filmie „Dom” Jana Lenicy i Waleriana Borowczyka, „Images”, 10 (19), 2012, s. 105–109.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dom w bazie filmpolski.pl
- Dom. vod.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-15)]. w serwisie VOD.pl