Drzewiszka

Drzewiszka
	Rhipidomys
	Tschudi, 1845
	; Przedstawiciel rodzaju – drzewiszka atlantycka (Rh. mastacalis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Thomasomyini
Rodzaj	drzewiszka
	Typ nomenklatoryczny
	Hesperomys leucodactylus Tschudi, 1845
Synonimy
	Rhipidomys Tschudi, 1844; Rhipidomys Tschudi, 1844; Rhipodomys: J.A. Allen, 1899; Rhipidomus: Hopkins, 1949; Rhidomys: Vorontsov, 1959; Phipidomys: Cabrera, 1961; Rhipdomys: Saunders, 1975; Rhipodmys: Saunders, 1975; Rhyppidomis: Guitton, Araújo Filho & Sherlock, 1986; Rhidpidomys: Stallings, 1989; Ripidomys: Stallings, 1989;
Gatunki
	28 gatunków – zobacz opis w tekście
	28 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Drzewiszka^[12] (Rhipidomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w skrajnie południowej Ameryce Środkowej i Południowej^[13]^[14]^[15].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 63–210 mm, długość ogona 82–266 mm, długość ucha 12–32 mm, długość tylnej stopy 18,5–38 mm; masa ciała 21–218 g^[14]^[16].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1845 roku niemiecki przyrodnik i badacz Johann Jakob von Tschudi w książce swojego autorstwa poświęconej badanion nad peruwiańską fauną^[1]. Na gatunek typowy Tschudi wyznaczył (oznaczenie monotypowe) drzewiszkę białostopą (R. leucodactylus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Rhipidomys (Rhipodomys, Rhipidomus, Rhidomys, Phipidomys, Rhipdomys, Rhipodmys, Rhyppidomis, Rhidpidomys, Ripidomys): gr. ῥιπις rhipis, ῥιπιδος rhipidos ‘wachlarz’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[17].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[18]^[16]^[13]^[12]:

Rhipidomys latimanus (Tomes, 1860) – drzewiszka szerokostopa
Rhipidomys caucensis J.A. Allen, 1913 – drzewiszka kolumbijska
Rhipidomys similis J.A. Allen, 1912
Rhipidomys fulviventer O. Thomas, 1896 – drzewiszka płowobrzucha
Rhipidomys venezuelae O. Thomas, 1896 – drzewiszka wenezuelska
Rhipidomys couesi (J.A. Allen & F.M. Chapman, 1893) – drzewiszka nizinna
Rhipidomys venustus O. Thomas, 1900 – drzewiszka powabna
Rhipidomys ochoagrateroli F.J. García, Almeida, Machado, Delgado-Jaramillo, Araujo-Reyes, Vásquez-Parra & Flórez, 2020
Rhipidomys tenuicauda (J.A. Allen, 1899)
Rhipidomys wetzeli A.L. Gardner, 1989 – drzewiszka dżunglowa
Rhipidomys leucodactylus (Tschudi, 1845) – drzewiszka białostopa
Rhipidomys albujai Brito, Tinoco, Chávez, Moreno-Cárdenas, Batallas & Ojala-Barbour, 2017
Rhipidomys nitela O. Thomas, 1901 – drzewiszka wspaniała
Rhipidomys macconnelli de Winton, 1900 – drzewiszka wyżynna
Rhipidomys emiliae (J.A. Allen, 1916) – drzewiszka amazońska
Rhipidomys cariri Tribe, 2005 – drzewiszka samotna
Rhipidomys ipukensis R.G. Rocha, B.M.A. Costa & L.P. Costa, 2011 – drzewiszka ipukeńska
Rhipidomys ybyrae Lanes & Bonvicino, 2023
Rhipidomys modicus O. Thomas, 1926 – drzewiszka inkaska
Rhipidomys gardneri Patton, M.N.F. Silva & Malcolm, 2000 – drzewiszka peruwiańska
Rhipidomys ochrogaster J.A. Allen, 1901 – drzewiszka żółtobrzucha
Rhipidomys macrurus (P. Gervais, 1855) – drzewiszka długoogonowa
Rhipidomys bezerrensis Campos, Percequillo & Langguth, 2022
Rhipidomys caracolensis Campos, Percequillo & Langguth, 2022
Rhipidomys mastacalis (Lund, 1840) – drzewiszka atlantycka
Rhipidomys tribei E.A. Goldman, 1913 – drzewiszka nowa
Rhipidomys itoan B.M.A. Costa, Geise, L.G. Pereira & L.P. Costa, 2011 – drzewiszka itoańska
Rhipidomys austrinus O. Thomas, 1921 – drzewiszka podgórska

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Nomen nudum.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Niepoprawna późniejsza pisownia Rhipidomys Tschudi, 1845.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b J.J. von Tschudi: Untersuchungen über die Fauna Peruana. St. Gallen: Druck und verlag von Scheitlin und Zollikofer, 1845, s. 183. (niem.).
↑ J.J. von Tschudi. Mammalium conspectus quae in Republica Peruana reperiuntur et pleraque observata vel collecta sunt in itinere. „Archiv für Naturgeschichte”. 10 (1), s. 252, 1844. (łac.).
↑ J.J. von Tschudi: Untersuchungen über die Fauna Peruana. St. Gallen: Druck und verlag von Scheitlin und Zollikofer, 1845, s. 16. (niem.).
↑ J.A. Allen. New rodents from Colombia and Venezuela. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 12, s. 206, 1899. (ang.).
↑ G.H.E. Hopkins. The host-associations of the lice of mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 119 (2), s. 470, 1949. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1949.tb00888.x. (ang.).
↑ Н.Н. Воронцов. Система хомяков (Сriсеtinае) мировой фауны и их филогенетические связи. „Бюллетень Московского Общества Испытателей Природы”. Отдел биологический. 64 (5), s. 135, 1959. (ros.).
↑ Á. Cabrera. Catálogo de los mamíferos de America del Sur. „Revista del Museo Argentino de las Ciencias Naturales”. 4 (2), s. 423, 1961. (hiszp.).
↑ ^a ^b R.C. Saunders. Venezuelan Macronyssidae (Acarina: Mesostigmata). „Brigham Young University Science Bulletin”. Biological series. 20, s. 85, 1975. (ang.).
↑ N. Guitton, N.A. Araújo Filho & I.A. Sherlock. Ectoparasitas de roedores e marsupiais no ambiente silvestre de Ilha Grande, estado do Rio de Janeiro, Brasil. „Memórias do Instituto Oswaldo Cruz”. 81, s. 233, 1986. (hiszp.).
↑ Stallings 1989 ↓, s. 187.
↑ Stallings 1989 ↓, s. 190.
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 254–255. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 420–422. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 484–489. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Rhipidomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 268–270. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 608, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-01-07]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J.R. Stallings. Small mammal inventories in an eastern Brazilian park. „Bulletin of the Florida State Museum”. 34 (4), s. 153–200, 1989. (ang.).

[nn-2] Nomen nudum.

[npp-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Niepoprawna późniejsza pisownia Rhipidomys Tschudi, 1845.

[Tschudi-1] J.J. von Tschudi: Untersuchungen über die Fauna Peruana. St. Gallen: Druck und verlag von Scheitlin und Zollikofer, 1845, s. 183. (niem.).

[tsch44a-3] J.J. von Tschudi. Mammalium conspectus quae in Republica Peruana reperiuntur et pleraque observata vel collecta sunt in itinere. „Archiv für Naturgeschichte”. 10 (1), s. 252, 1844. (łac.).

[tsch44b-4] J.J. von Tschudi: Untersuchungen über die Fauna Peruana. St. Gallen: Druck und verlag von Scheitlin und Zollikofer, 1845, s. 16. (niem.).

[all-6] J.A. Allen. New rodents from Colombia and Venezuela. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 12, s. 206, 1899. (ang.).

[hop-7] G.H.E. Hopkins. The host-associations of the lice of mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 119 (2), s. 470, 1949. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1949.tb00888.x. (ang.).

[vor-8] Н.Н. Воронцов. Система хомяков (Сriсеtinае) мировой фауны и их филогенетические связи. „Бюллетень Московского Общества Испытателей Природы”. Отдел биологический. 64 (5), s. 135, 1959. (ros.).

[cab-9] Á. Cabrera. Catálogo de los mamíferos de America del Sur. „Revista del Museo Argentino de las Ciencias Naturales”. 4 (2), s. 423, 1961. (hiszp.).

[sau-10] R.C. Saunders. Venezuelan Macronyssidae (Acarina: Mesostigmata). „Brigham Young University Science Bulletin”. Biological series. 20, s. 85, 1975. (ang.).

[gui&inni-11] N. Guitton, N.A. Araújo Filho & I.A. Sherlock. Ectoparasitas de roedores e marsupiais no ambiente silvestre de Ilha Grande, estado do Rio de Janeiro, Brasil. „Memórias do Instituto Oswaldo Cruz”. 81, s. 233, 1986. (hiszp.).

[CITEREFStallings1989187-12] Stallings 1989 ↓, s. 187.

[CITEREFStallings1989190-13] Stallings 1989 ↓, s. 190.

[Cichocki&inni-14] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 254–255. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-15] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 420–422. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-16] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 484–489. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-17] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Rhipidomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].

[amw-18] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 268–270. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-19] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 608, 1904. (ang.).

[mdd-20] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-01-07]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]