Dwór w Baranówce
 nr rej. A-589 z 26.08.1988[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
1923[2] |
| Ukończenie budowy |
1926 |
Położenie na mapie gminy Kocmyrzów-Luborzyca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°08′42,3630″N 20°06′09,6474″E/50,145101 20,102680
| |
Dwór w Baranówce – w gminie Kocmyrzów-Luborzyca, w powiecie krakowskim, w Polsce.
Budynek wraz z ogrodem oraz figurą Matki Bożej został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W XIX wieku Baranówka należała do dóbr luborzyckich krakowskich biskupów, którymi zarządzała rodzina Wielopolskich. Pierwotny drewniany dwór, wybudowany za czasów hrabiego Wielopolskiego, przebudował na murowany jego nowy właściciel Józef Amouraux w latach 20. XX wieku w otoczeniu parku pochodzącego z przełomu XIX i XX wieku. W 1936 roku po jego śmierci majątek w Luborzycy (dziś Baranówka) przejął jego syn, również Józef Amouraux. Zarządzał nim do września 1939 roku (po klęsce wrześniowej wyemigrował do Francji, gdzie wstąpił do wojska polskiego, a w 1940 roku dostał się do niewoli). Podczas II wojny światowej majątkiem administrowała Maria Kozłowska (siostra Józefa). Po wojnie w wyniku reformy rolnej i administracyjnej, obiekt znalazł się w granicach sołectwa Baranówka. Majątek został rozparcelowany, a w dworku otworzono magazyn narzędzi rolniczych[3]. Później mieściła się tu szkoła i biblioteka publiczna, a od lat 80. XX wieku obiekt wykorzystywano do celów mieszkaniowych[3]. Budynek dworu obecnie (2021 rok) jest w złym stanie. Majątek ma nieuregulowany stan prawny[3].
Architektura dworku[edytuj | edytuj kod]
Budynek murowany, który powstał w miejscu istniejącego wcześniej dworku drewnianego, wybudowany został na planie wydłużonego prostokąta[4]. Składa się z wyraźnie zaznaczonych dwóch części - korpusu głównego i oficyny, połączonych w jedną całość.
Korpus dworku nakryty jest dachem łamanym polskim. Od frontu wejście do dworku poprzedzone jest dwukolumnowym portykiem, który nadbudowany jest pseudoryzalitem, kryjącym przestrzeń mieszkalną[2]. Znajdują się tu także schodki, dawniej kamienne, obecnie prowizoryczne drewniane[3]. Od strony ogrodowej znajduje się wieloboczny, piętrowy ryzalit z osobnym wejściem i trzema oknami na piętrze[2].
Oficyna tworząca od frontu jednolitą elewację z dworem, w połowie ozdobiona jest piętrową wieżyczką nakrytą namiotowym dachem. Oficyna nakryta dachem wielopołaciowym[2].
Po wschodniej stronie dworu znajduje się ok. 1,5 ha park[3], pochodzący z przełomu XIX i XX wieku[4]. Układ przestrzenny parku jest zatarty[3].
W pobliżu zabudowań dworskich znajduje się pochodząca z 1864 roku figura Najświętszej Marii Panny[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków. [dostęp 2021-11-08].
- ↑ a b c d Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Wiedza Powszechna, 1974.
- ↑ a b c d e f Grzegorz Młynarczyk: Baranówka zespół dworski. [dostęp 2021-10-18]..
- ↑ a b c Zespół dworsko-parkowy w Baranówce. [dostęp 2021-10-18]..