Przejdź do zawartości

Dzikie łabędzie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzikie łabędzie
De vilde Svaner
Ilustracja
Ilustracja Arthura Gaskina(inne języki)
Autor

Hans Christian Andersen

Typ utworu

baśń literacka

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Kopenhaga

Język

duński

Data wydania

2 października 1838

Wydawca

C. A. Reitzel

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1890

Przekład

Wanda Młodnicka

Dzikie łabędzie (duń. De vilde Svaner) – baśń literacka autorstwa Hansa Christiana Andersena, wydana po raz pierwszy w 1838 roku.

W baśni powraca motyw wiary w Boga i siły miłości rodzeństwa, które mogą przełamać zły los.

Publikacja

[edytuj | edytuj kod]

Baśń literacka Hansa Christiana Andersena o Dzikich łabędziach została po raz pierwszy opublikowana w Kopenhadze 2 października 1838 roku przez wydawnictwo C. A. Reitzel w antologii Baśnie opowiedziane dzieciom. Nowy zbiór. Zeszyt pierwszy. 1838 (duń.  Eventyr, fortalte for Børn. Ny Samling. Første Hefte. 1838). W wyborze znalazły się oprócz Dzikich łabędzi: Dzielny ołowiany żołnierz i Stokrotka. Za życia Andersena utwór był wznawiany w 1849 roku i 1862 roku[1][2].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]

Baśń była szereg razy tłumaczona na język polski. Znalazła się w wydanych w Polsce wyborach baśni Andersena[3]:

  • 1890Dzikie łabędzie: Wanda Młodnicka (tłum.): Powiastki. Lwów.
  • 1892Dzikie łabędzie: anonimowe tłumaczenie, wydane w Warszawie w zbiorze Bajki i opowiadania
  • 1900Dzikie łabędzie: Maria Glotz (tłum.): Czarodziejskie powieści Andersena. T. 1. Warszawa.
  • 1924Dzikie łabędzie, w tłum. Janiny Colonna-Walewskiej, Baśnie Andersena dla dzieci, Warszawa
  • 1929Dzikie łabędzie – przekład Franciszka Mirandoli
  • 1931Dzikie łabędzie, tłum. Stefania Beylin w Zbiorowym wydaniu baśni Andersena
  • 1938Dzikie łabędzie: Marceli Tarnowski (tłum.): Bajki. Warszawa.
  • 1938 – Dzikie łabędzie: Adam Przemski (tłum.): Bajki. Kraków.
  • 1946Dzikie łabędzie, Czesław Kędzierski (tłum.): Bajki. Poznań.
  • 2006 – Dzikie łabędzie w tłum. z duńskiego Bogusławy Sochańskiej, Baśnie i opowieści. T. I: 1830–1850

Fabuła

[edytuj | edytuj kod]

Król ma jedenastu synów i jedną córkę Elizę. Królowa-macocha zamienia królewiczów w dzikie łabędzie, zaś królewnę oddaje ubogim chłopom na wychowanie. Piętnastoletnia Eliza wraca do ojcowskiego zamku. Zostaje oszpecona przez macochę, król się do niej nie przyznaje. Królewna wyrusza w poszukiwaniu braci. W lesie oczyszcza się i dowiaduje się od staruszki z koszem jagód, o łabędziach w koronach. Na brzegu morza spotyka zamienionych w łabędzie braci, którzy nocą odzyskują ludzki wygląd. Bracia zabierają Elizę za morze, gdzie żyją. W jaskini Eliza śni i widzi wróżkę, która mówi jej, jak może odczynić zaklęcie macochy. Dziewczyna musi rwać pokrzywy, prząść z nich zieloną nić, robić koszule i narzucić je na zaczarowanych braci. Wówczas czar ma prysnąć. Nie może w tym czasie wypowiedzieć ani jednego słowa[4].

Eliza zabiera się do pracy. Zostaje znaleziona przez miejscowego króla, który się w niej zakochuje. Król zabiera Elizę do miasta. Żeni się z nią, a ona wciąż milczy. Skrycie nadal tka koszule dla braci. Gdy brakuje pokrzyw, udaje się po nie na cmentarz. Tam żerują wampirzyce. Eliza zostaje nakryta podczas zbierania pokrzyw pośród strasznych zmór przez arcybiskupa. Duchowny przyprowadza na cmentarz króla. Królewna zostaje skazana na śmierć. W areszcie prawie kończy ostatnią brakującą koszulę. Gdy jest już na stosie, by zostać spaloną jako czarownica, przylatują jej bracia łabędzie. Dziewczyna z Bożą pomocą zdejmuje z nich zaklęcie. Królewicze wracają do ludzkiej postaci. Eliza wreszcie może mówić. Najstarszy brat opowiada królowi i ludowi o losach rodzeństwa. Polana w stosie zakwitają różami[4].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Adaptacje filmowe

[edytuj | edytuj kod]
  • Dzikie łabędzie – radziecki film animowany z 1962 roku w reżyserii Michaiła Cechanowskiego i Wiery Cechanowskiej.
  • Dzikie łabędzie – radziecki film kostiumowy z 1987 roku w reżyserii Helle Karis
  • Pan Andersen opowiada, duńsko-brytyjsko-niemiecki serial animowany (odcinek 11 – De vilde svaner) 2005[5].
  • Dzikie łabędzie – duński film kostiumowy z 2009 roku w reżyserii Petera Flintha

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. De vilde Svaner. andersen.sdu.dk. [dostęp 2025-05-07]. (duń.).
  2. Eventyr, fortalte for Børn. Ny Samling. Første Hefte. 1838. andersen.sdu.dk, da. [dostęp 2025-05-07].
  3. Hans Christian Andersen, Bogusława Sochańska (tłum.): Baśnie i opowieści. T. I: 1830–1850. Poznań: Media Rodzina, 2006, s. 499. ISBN 978-83-7278-194-9.
  4. a b Dzikie łabędzie. W: Hans Christian Andersen, Stefania Beylin (tłum.): Baśnie. Wyd. VII. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1965, s. 94–105. [dostęp 2025-05-07].
  5. Den gamle gadelygte. www.imdb.com. [dostęp 2025-05-07]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]