Europejska Karta Naukowca

Europejska Karta Naukowca stanowi rekomendację dobrych praktyk dla naukowców oraz pracodawców i/lub grantodawców zatrudniających naukowców wydaną przez Dyrekcję Generalną ds. Badań Komisji Europejskiej. Określa prawa i obowiązki badaczy i ich instytucji finansujących. Została opublikowana wraz z Kodeksem postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych, który określa zasady zatrudniania i mianowania naukowców. Dokument przygotowano w oparciu o obszerne zalecenia badaczy i interesariuszy polityki badawczej. Komisja Europejska określiła w Europejskiej Karcie Naukowca i Kodeksie Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych "kluczowe elementy polityki Unii Europejskiej na rzecz uczynienia nauki atrakcyjną karierą, co jest istotnym elementem jej strategii stymulowania gospodarki i zatrudnienia wzrost". Do 2020 roku prawie tysiąc instytucji europejskich formalnie przyjęło kartę, co wskazuje na jej praktyczne wdrożenie.

Ogólne zasady i wymagania mające zastosowanie do naukowców w karcie

• Wolność myśli
• Przestrzeganie uznanych praktyk etycznych
• Odpowiedzialność zawodowa * Profesjonalna postawa (np. uzyskanie niezbędnych zgód przed rozpoczęciem badań)
• Zobowiązania umowne i prawne
• Odpowiedzialność (np. przestrzeganie zasad należytego, przejrzystego i efektywnego zarządzania finansami)
• Dobre praktyki w badaniach (np. rzetelne tworzenie kopii zapasowych danych)
• Promowane jest rozpowszechnianie i wykorzystywanie wyników
• Promowane jest zaangażowanie społeczne
• Badacze powinni w przyjęty sposób korzystać z dostępnej superwizji
• Starsi naukowcy mają obowiązek dobrze zarządzać młodszymi naukowcami i wspierać ich
• Promowany jest ciągły rozwój zawodowy

Ogólne zasady i wymagania obowiązujące pracodawców i grantodawców

• Uznanie naukowców za profesjonalistów na ścieżce kariery (od poziomu studiów podyplomowych wzwyż)
• Zakaz dyskryminacji
• Środowisko badawcze powinno być stymulujące i bezpieczne
• Warunki pracy powinny być legalne i elastyczne
• Stabilność i trwałość zatrudnienia (wdrażanie zasad Dyrektywy UE w sprawie pracy na czas określony)
• Finansowanie i wynagrodzenia powinny być sprawiedliwe i atrakcyjne
• Równowaga płci („pracodawcy i/lub podmioty finansujące powinny dążyć do reprezentatywnej równowagi płci na wszystkich poziomach personelu, w tym na szczeblu nadzorczym i kierowniczym”)
• Należy wspierać rozwój kariery
• Wartość mobilności powinna być uznawana i promowana
• Dostęp do szkoleń badawczych i ciągłego rozwoju
• Dostęp do porad zawodowych
• Prawa własności intelektualnej powinny być chronione
• Współautorstwo należy postrzegać pozytywnie
• Nadzór powinien być zapewniony początkującym naukowcom
• Dydaktykę należy uznać za ważną, nie nakładającą nadmiernych obciążeń na badaczy
• Należy zapewnić systemy oceny/oceny
• Należy zapewnić procedury składania skarg/odwołań
• Promowany jest udział w organach decyzyjnych
• Rekrutacja powinna być zgodna z Kodeksem postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych

Kodeks postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych

• Rekrutacja powinna być otwarta, skuteczna i przejrzysta
• Selekcja powinna być dokonywana przez zrównoważone i przeszkolone panele
• Przejrzystość procedury dla kandydatów
• Zasługi należy oceniać zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym, równoważąc szeroki zakres kryteriów
• Przerwy w karierze i inne wielowymiarowe ścieżki kariery nie powinny być penalizowane
• Uznanie doświadczenia w zakresie mobilności
• Uznanie kwalifikacji
• Staż pracy („wymagane poziomy kwalifikacji powinny być zgodne z potrzebami stanowiska i nie powinny stanowić bariery wejścia”)
• Stanowiska podoktoranckie powinny zapewniać możliwości rozwoju zawodowego

Cel i realizacja

Biorąc pod uwagę, że z prawnego punktu widzenia Karta i Kodeks są tylko zaleceniami, to wdrożenie dokumentów początkowo pozostawiono krajowym instytucjom. Karta i Kodeks stanowią świadectwo jakości instytucji badawczych. Jeśli prawo krajowe lub regionalne zapewnia naukowcom korzystniejsze warunki niż przewidziane w Karcie, to karta wymaga, aby korzystniejsze warunki nie były umniejszane.

Wdrożenie Karty Naukowca zaleca nie tylko Komisja Europejska, lecz również inne organizacje naukowe, w tym Eurodoc i Stowarzyszenie Marie Curie Fellows.

Zobacz też

• Dyrekcja Generalna Wspólnego Centrum Badawczego (Komisja Europejska)
• Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych (Komisja Europejska)

Linki zewnętrzne

• Europejska Karta Naukowca i Kodeks Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych
• Lista niżej podpisanych organizacji. Zarchiwizowane od oryginału w dniu 3 marca 2016 r. Źródło 17 maja 2019 r.