Faeton (poemat)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Giovanni Giacomo de Rossi, Upadek Faetona (z Michała Anioła), grafika z 1649 r.

Faeton – poemat dygresyjny[1] Witolda Wirpszy, pisany od 1938 do 1968 roku[2][3], po raz pierwszy opublikowany w 1988 roku[4][3] , uważany przez niektórych twórców (np. poeci Adam Wiedemann[5][6], Jacek Gutorow[3]) za jedno z „najważniejszych osiągnięć polskiej poezji powstałej po drugiej wojnie światowej”[3].

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Poeta zaczął tworzyć swój poemat w październiku 1938 roku, ukończył go w październiku 1968 roku[1].

Według informacji w pierwszym wydaniu dzieła, Faeton powstawał w „Warszawie – Gdyni – Oflagu II (Grossborn) – Warszawie – Inowrocławiu – Św. Katarzynie – Warszawie – Berlinie – Zakopanem – Warszawie”[7].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Faeton został napisany z podziałem na wersy, jednak zdaniem Leszka Żulińskiego sam język stosowany przez Wirpszę jest „skrajnie sprozaizowany”[8].

Poemat zawiera liczne odwołania do mitologii grecko-rzymskiej[9], w tym do mitu o wykradnięciu słonecznego rydwanu przez tytułowego Faetona[1].

Zdaniem Jakuba Winiarskiego trudno jednoznacznie określić główny temat poematu, którym może być: konflikt pokoleń, władza, związki mitologii z chrześcijaństwem i nauką lub sama forma[6].

Dzieje wydawnicze[edytuj | edytuj kod]

Autor bezskutecznie próbował wydać swój cały obszerny poemat (300 stron maszynopisu) w obiegu oficjalnym. Jednym z wydawnictw, do których trafił maszynopis, był Zakład Narodowy im. Ossolińskich[2].

Pierwsze fragmenty Faetona zostały wydane na emigracji w 1969 roku, w 4. numerze londyńskiego czasopisma „Oficyna Poetów”, wydawanego przez Oficynę Poetów i Malarzy. Opublikowano fragmenty: Zaploty pamięci (V), Agregaty, Próba pornografii, Piwnica bogów (d), Zaploty pamięci (VI), Piwnica bogów (g), Ahaswer, Poród, Papier i Rozmowy (9)[1].

W 1983 roku londyński „Puls” również opublikował fragmenty poematu w numerze 17[10].

w 1987 roku przedrukowano również fragment poematu pt. Okoliczności w berlińskim „Archipelagu” (nr 1–2)[1].

Pierwsze, drugoobiegowe[3], niemal kompletne (brak strony 98.[1]) wydanie książkowe poematu ukazało się w niskim nakładzie[11] w Warszawie w październiku 1988 roku[1] w Wydawnictwie Społecznym „KOS”[4]. Książkę wydawno drukiem offsetowym z maszynopisu, poemat został opatrzony 28 ilustracjami o wymowie katastroficznej, w tym ilustracją mitu o Faetonie.

Niemal w tym samym czasie, w 1988 roku, fragmenty poematu przedrukował również kwartalnik Polskiego Duszpasterstwa Katolickiego w Berlinie Zachodnim „Słowo” (nr 3)[1].

W latach 90. fragmenty poematu przedrukował „FA-art” w 1994 roku (nr 2) oraz „Opcje” w 1998 roku (nr 4)[7].

Drugie wydanie, również bez fragmentu tekstu poematu, oparte na edycji z 1988 roku[1], będące pierwszą oficjalną edycją Faetona ukazało się bez logicznego uzasadnienia w dwóch częściach[1] pt. Faeton i Faeton II odpowiednio w latach 2006 i 2007[12] w Instytucie Mikołowskim im. Rafała Wojaczka w Mikołowie[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j Chojnowski 2015 ↓, s. 61.
  2. ↑ a b Chojnowski 2015 ↓, s. 60.
  3. ↑ a b c d e f Gutorow 2016 ↓.
  4. ↑ a b Chojnowski 2015 ↓, s. 57.
  5. ↑ Kornhauser 2007 ↓.
  6. ↑ a b Winiarski 2007 ↓.
  7. ↑ a b Chojnowski 2015 ↓, s. 63.
  8. ↑ Żuliński 2014 ↓.
  9. ↑ Bogalecki 2014 ↓.
  10. ↑ Chojnowski 2015 ↓, s. 62.
  11. ↑ Bogalecki 2016 ↓.
  12. ↑ Chojnowski 2015 ↓, s. 58.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Faeton_(poemat)&oldid=72436994”