Francisco de Borja Téllez-Girón, przyszły X książę Osuny
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1798 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
191 × 117 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Francisco de Borja Téllez-Girón, przyszły X książę Osuny (hiszp. Francisco de Borja Téllez-Girón, futuro X duque de Osuna) – obraz olejny z 1798 roku namalowany przez Agustína Esteve. Należy do prywatnej kolekcji Masaveu[1].
Francisco de Borja Téllez-Girón y Pimentel[edytuj | edytuj kod]
Francisco de Borja Téllez-Girón y Pimentel, X książę Osuny (1785–1820) był hiszpańskim arystokratą. Jego rodzice, księstwo Osuny Pedro i María Josefa Pimentel y Téllez-Girón, należeli do czołowych przedstawicieli hiszpańskiego oświecenia. Roztaczali mecenat nad naukowcami i artystami epoki i dbali o wykształcenie swoich dzieci. Francisco w młodym wieku rozpoczął karierę wojskową[2]. W 1808 towarzyszył królowi Ferdynandowi VII w podróży do Bajonny na spotkanie z Napoleonem, w wyniku którego hiszpańscy monarchowie zostali odsunięci od tronu. Przez następne lata na zmianę wspierał okupacyjny rząd francuski lub hiszpańską opozycję[3]. Miał liczne problemy finansowe i prawne, ciążył na nim wyrok śmierci za zdradę, którego nie wykonano. Zmarł w wieku 35 lat niedaleko Madrytu[2].
Okoliczności powstania[edytuj | edytuj kod]
W ostatniej ćwierci XVIII w. Esteve był jednym z najbardziej wziętych malarzy portrecistów wśród dworskiej arystokracji, popularnością ustępował jedynie Goi[4]. Wśród jego mecenasów szczególną rolę odegrali należący do czołowych przedstawicieli hiszpańskiego oświecenia książę i księżna Osuny – Pedro i María Josefa Pimentel y Téllez-Girón. W latach 1797–1800 Esteve sportretował ich pięcioro dzieci: najstarsze córki Josefę Manuelę i Joaquinę, synów Francisca i Pedra oraz najmłodszą Manuelę Isidrę[2].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Najstarszy syn książąt, Francisco, został sportretowany w wieku 12 lat i 4 miesięcy, o czym informuje inskrypcja w lewym dolnym rogu[1]. Podobnie jak jego rodzeństwo jest szczupły i niewysoki. Stoi ze skrzyżowanymi nogami i ręką opartą na biodrze, w eleganckiej pozie inspirowanej portretem angielskim[a][2]. Przykłady tego typu portretów Esteve znał dzięki popularyzującym je rycinom[1]. Spośród pięciu portretów dzieci książąt Osuny jedynie Francisco wyróżnia się strojem. Ma na sobie mundur Królewskiej Gwardii Królewskiej (Reales Guardias Españolas), korpusu, do którego należał jego ojciec. Możliwe, że w ten sposób malarz chciał podkreślić jego rolę jako przyszłego dziedzica. Na mundurze widoczny jest Order Kalatrawy, który otrzymał w 1796. Podobnie jak jego brat od wczesnych lat był przygotowywany do kariery wojskowej. Na stole, o który opiera się chłopiec, rozciąga się materiał w czerwonawych, ciepłych tonach współgrających z czerwonymi elementami munduru. Widoczny jest także teleskop – aluzja do oświeceniowej edukacji młodego arystokraty, a także ogólnego zainteresowania postępem naukowym właściwego dla rodziny Osuna[2]. Przez okno po prawej stronie widać pejzaż z zamkiem. Wokół głowy i ramion postaci widoczne są pentimenti – postać nosiła wcześniej kapelusz, który został usunięty z kompozycji[1].
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnie po śmierci księżnej Osuny w 1834, każde z jej żyjących dzieci odziedziczyło swój własny portret. Francisco zmarł młodo w 1820, dlatego obraz przeszedł na jego synów, którzy ostatecznie roztrwonili majątek dziadków[2]. W czasie wystawy zorganizowanej przed licytacją dóbr spadkobierców książąt Osuny, obraz został mylnie przedstawiony jako dzieło Francisca Goi[2]. Został sprzedany w 1890 roku. Należał do kolekcji księcia Tovar, który wypożyczył obraz na wystawy w latach 1913, 1916 i 1925. W 1992 został zakupiony do prywatnej kolekcji Masaveu[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W podobnej pozie przedstawił go w 1799 William Beechey na portrecie z bratem Pedrem, a także Goya portretując go dorosłego w 1816.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Javier Barón: Colección Masaveu. Pintura española del siglo XIX. De Goya al modernismo.. Madrid: Fundación María Cristina Masaveu Peterson, 2019, s. 30–31. ISBN 978-84-09-11165-7.
- ↑ a b c d e f g Virginia Albarrán (ed.): El desafío del blanco. Goya y Esteve, retratistas de la Casa de Osuna. Madrid: Museo Nacional del Prado, 2017, s. 27–28. ISBN 978-84-8480-391-1.
- ↑ Fundación Goya en Aragón: Francisco de Borja Téllez Girón, X duque de Osuna. www.fundaciongoyaenaragon.es. [dostęp 2018-10-23]. (hiszp.).
- ↑ Agustín Esteve. museodelprado.es. [dostęp 2018-10-23]. (hiszp.).