Genowefa Olczak
| Data urodzenia |
1913 |
|---|---|
| Data śmierci |
2008 |
| Miejsce zamieszkania |
Warszawa |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
 
| |
Genowefa Olczak (ur. 1913, zm. 2008) – Polka, „Sprawiedliwa wśród Narodów Świata”.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Genowefa Olczak pochodziła ze wsi spod Włocławka. W 1937 została gosposią u łódzkiej rodziny Aleksandra i Romy Rozencwajgów. Aleksander w 1939 został powołany do wojska. Później zginął w Katyniu. Roma postanowiła uciekać z synem Gabrielem (ur. 1935) do Warszawy. Towarzyszyła im Genowefa. Zamieszkali w getcie, które Genowefa opuściła po jego zamknięciu. Po znalezieniu pracy w fabryce Kawuska[1] i mieszkania wiosną 1942 zaopiekowała się Gabrielem, którego przedstawiała jako swojego nieślubnego syna Ryszarda Olczaka. Wkrótce Romie udało się uciec z getta. Znalazła schronienie u Genewefy. Ukrywali się tam także jej brat Karol Zakrzewski wraz z żoną Esterą, korzystając ze specjalnie dobudowanych wnęce za szafą i ścianką w łazience. Przez krótki czas przebywała tam również siostra Romy – Regina i Pawła Rozanmannów z córką Bianką (ur. 1928). Po przeprowadzonej rewizji, podczas której Niemcy nie odnaleźli Żydów, Roma uznała, że należy zmienić kryjówkę. Genowefa pomogła im w tym[2].
Roma Rozencwajg oraz Karol i Estera Zakrzewscy zginęli w czasie powstania warszawskiego. Regina i Paweł zostali zadenuncjowani i zabici razem z ukrywającym ich mężczyzną. Gabriel i Bianka doczekali końca wojny, Bianka ukrywając się w mieszkaniu Franca Punčucha[1]. W 1946 zostali zabrani przez rodzinę do Wielkiej Brytanii[2].
W 1981 Genowefa Olczak została odznaczona medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[3]. W 2008, pośmiertnie, uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Boris Hajdinjak, France Punčuh. Rescuer of Jews in Warsaw, [w:] Irena Šumi, Oto Luthar (red.), The Slovenian Righteous among Nations, Ljubljana: Založba ZRC, ZRC SAZU, 2016, s. 90–91, ISBN 978-961-254-863-6 [dostęp 2019-12-30] (ang.).
- ↑ a b Teresa Torańska, Historia pomocy - Olczak Genowefa [online], sprawiedliwi.org.pl, listopad 2008 [dostęp 2019-12-30].
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2019. Poland [online], yadvashem.org, 2019, s. 69 [dostęp 2019-12-30] (ang.).
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Archiwum Lecha Kaczyńskiego / Aktualności / Rok 2008 / Odznaczenia dla Polaków, którzy ratowali Żydów w czasie Zagłady [online], www.prezydent.pl [dostęp 2019-12-30].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- USC Shoah Foundation Institute testimony of Genowefa Olczak - Collections Search - United States Holocaust Memorial Museum [online], collections.ushmm.org [dostęp 2019-12-30].