Gielas czternastoplamek

Gielas czternastoplamek
	Calvia quatuordecimguttata
	Linnaeus, 1758
	; Owad dorosły
	; Larwa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	biedronkowate
Podrodzina	Coccinellinae
Plemię	Coccinellini
Rodzaj	Calvia
Gatunek	gielas czternastoplamek
Synonimy
	Agrabia sicardi Nunenmacher, 1912; Anisocalvia 12-maculata Crotch, 1873; Anisocalvia 14-guttata Crotch, 1873; Anisocalvia bicordifera Casey, 1924; Anisocalvia cardisce Casey, 1899; Anisocalvia elliptica Casey, 1899; Anisocalvia guatuordecimguttata Crotch, 1874; Anisocalvia lacustris Casey, 1924; Anisocalvia quadrisignata Casey, 1924; Anisocalvia postplagiata Casey, 1924; Anisocalvia uniformis Casey, 1924; Anisocalvia vancouveri Casey, 1924; Anisocalvia victoriana Casey, 1899; Coccinella 14-guttata Linnaeus, 1758; Coccinella 12-maculata Gebler, 1832; Coccinella cardisce Randall, 1838; Coccinella duodecimmaculata Crotch, 1874; Coccinella incarnata Kirby, 1837; Coccinella obliqua Randall, 1838; Coccinella quatuordecimguttata Linnaeus, 1758; Coccinella similis Randall, 1838; Coccinella yuasai Nakane, 1954; Harmonia duodecimmaculata Mulsant, 1850; Harmonia incarnata Mulsant, 1850; Oenopia dorsonotata Mulsant, 1850; Propylea rosti Weise, 1891;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Gielas czternastoplamek, biedronka czternastokropka (Calvia quatuordecimguttata) – gatunek chrząszcza z rodziny biedronkowatych. Występuje w Holarktyce.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątej edycji Systema Naturae jako Coccinella 14-guttata. Z powodu szerokiego zasięgu występowania i dużego polimorfizmu w ubarwieniu doczekał się licznych synonimów – wiele jego form opisywanych było jako odrębne gatunki, podgatunki, odmiany i aberracje^[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Owad dorosły[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o okrągławym, niezbyt mocno wypukłym ciele od 4 do 5,5 mm (według Bielawskiego od 4,5 do 6 mm^[3]) i szerokości od 3,2 do 4,5 mm. Ubarwienie wierzchu ciała bardzo zmienne, o tle ciemnym lub jasnym^[2]. Osobniki spotykane w Polsce mają ciało brunatnawe z białymi plamami na przedpleczu, a na każdej pokrywie jedną plamę przytarczkową i po trzy w drugim i trzecim szeregu^[3].

Larwa[edytuj | edytuj kod]

Głowa z wyraźnymi szwami czołowymi. Aparat gębowy z żuwaczkami wyposażonymi w retynakulum, a u wierzchołka podzielonymi na dwa zęby. Terga śródtułowia i zatułowia z dwoma sklerytami. Odwłok o tergach od pierwszego do siódmego wyposażonych w coraz dłuższe senta grzbietowe; na tergach od czwartego do ósmego są one długie. Dziewiąty tergit odwłoka ma drobny, skierowany w tył wyrostek położony na tylnej krawędzi^[4].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zasiedla tereny nizinne i niższe położenia górskie. Zimuje w ściółce, wśród mchów i opadłych liści. Pojawia się wczesną wiosną na krzewach i drzewach liściastych, również na kwitnących czeremchach i tarninach^[5].

Występuje w Europie, północnej części Afryki, Azji, z wyjątkiem części południowej oraz prawie całej Ameryce Północnej^[5]^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Calvia quatuordecimguttata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Robert D. Gordon. The Coccinellidae (Coleoptera) of America North of Mexico. „Journal of the New York Entomological Society”. 93, s. 1-912, 1985.
↑ ^a ^b Ryszard Bielawski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 76 Biedronki - Coccinellidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959, s. 79-80.
↑ B.E. Rees, D.M. Anderson D. Bouk, R. D. Gordon. Larval key to Genera and selected Species of North American Cocinellidae (Coleoptera). „Proceedings of The Entomological Society of Washington”. 96 (3), s. 387-412, 1994.
↑ ^a ^b Calvia quatuordecimguttata (Linnaeus, 1758). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-05-29].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie w Atlasie Chrząszczy Polski

[itis-1] Calvia quatuordecimguttata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gordon-2] Robert D. Gordon. The Coccinellidae (Coleoptera) of America North of Mexico. „Journal of the New York Entomological Society”. 93, s. 1-912, 1985.

[Bielawski-3] Ryszard Bielawski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 76 Biedronki - Coccinellidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959, s. 79-80.

[Rees-4] B.E. Rees, D.M. Anderson D. Bouk, R. D. Gordon. Larval key to Genera and selected Species of North American Cocinellidae (Coleoptera). „Proceedings of The Entomological Society of Washington”. 96 (3), s. 387-412, 1994.

[biomap-5] Calvia quatuordecimguttata (Linnaeus, 1758). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-05-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]