Glandora oleifolia

*Glandora oleifolia*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rodzina	ogórecznikowate
Rodzaj	Glandora
Gatunek	Glandora oleifolia
	Nazwa systematyczna
	Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas; Taxon 57: 94 2008
Synonimy
	Lithodora oleifolia (Lapeyr.) Griseb.; Lithospermum oleifolium Lapeyr.;
	Lithodora oleifolia (Lapeyr.) Griseb.; Lithospermum oleifolium Lapeyr.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae Juss.). Występuje endemicznie w Pirenejach^[4] na bardzo nielicznych stanowiskach^[5].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w Pirenejach Wschodnich, w północnej Katalonii. Znany jest tylko z dwóch subpopulacji^[a]^[6] w comarce Garrotxa^[5]^[7], oddalonych od siebie o 5 km^[8]. Wcześniej notowany był także we francuskim departamencie Pireneje Wschodnie, jednak tam wyginął^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wiecznie zielony półkrzew dorastający do 15–35 cm wysokości^[5]^[9]^[10]. Pędy są cienkie, nieco drewniejące, rosną luźno i przewisają. Łodyga o białawozielonej barwie jest rozgałęziona i naga u podstawy^[5].
Liście: Naprzemianległe lub w pęczkach na szczytach pędu^[5]. Mają owalny lub podługowaty kształt^[11]. Osiągają do 4 cm długości^[11] i 1 cm szerokości^[5]. Mają zieloną barwę. Są płaskie, z jednym nerwem głównym. Górna powierzchnia jest owłosiona, natomiast od spodu są jedwabiście białawe. Nasada blaszki liściowej zbiega po ogonku^[5].
Kwiaty: Prawie siedzące, dość duże, zebrane po 3–7 w bardzo krótkie grona^[4]^[5]. Kielich jest włochaty, o białawym kolorze; złożony jest z działek o równowąskim kształcie^[5]. Korona kwiatu ma rurkowaty kształt^[4], mierzy 1,5–2 cm średnicy, z zewnątrz jest wełniście owłosiona, natomiast naga od wewnątrz^[5]. Jest dwa razy dłuższa od kielicha^[5]. Płatki początkowo mają jasnoróżową barwę, lecz przebarwiają się na błękitno, gdy dojrzeją^[4]. Pręciki wystają ponad koronę. Znamię jest podwójnie klapowane. Owocolistki są gładkie, mają białą barwę i jajowaty kształt z zaostrzonym lub tępym wierzchołkiem^[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na skalnych zboczach, na wapiennym podłożu^[9]. Występuje na wysokości od 550 do 900 m n.p.m.^[7] Kwitnie od kwietnia do czerwca^[5]^[12] (według niektórych źródeł do sierpnia^[9]). Najlepiej rośnie w pełnym nasłonecznieniu, na glebach ubogich i przepuszczalnych^[10]. Występuje od 6a do 9b strefy mrozoodporności^[13].

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina jest prawnie chroniona w Katalonii i wpisana na hiszpańską czerwoną listę gatunków zagrożonych^[8].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Pojęcie subpopulacji (podpopulacji) jest wprowadzane w przypadkach ocen zagrożenia populacji silnie rozczłonkowanych, co wzmaga wymieranie taksonu. W przypadkach, gdy subpopulacje są małe i w znacznym stopniu izolowane, rekolonizacja opuszczonych stanowisk jest mało prawdopodobna (zob. metapopulacja oraz J. Mitka, Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas. The Plant List. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Lithodora oleifolia. alpine-plants.eu. [dostęp 2016-07-13]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas. Tela botanica. [dostęp 2016-07-13]. (fr.).
↑ Józef Mitka: Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk. [w:] Roczniki Bieszczadzkie nr 18 [on-line]. 2010. s. 24–44. [dostęp 2013-12-23]. (pol.).
↑ ^a ^b Mapes de distribució: Lithospermum oleifolium Lap.. Banc de dades de biodiversitat de Catalunya. [dostęp 2016-07-13]. (hiszp.).
↑ ^a ^b Genètica poblacional de Glandora oleifolia. 2009 Portal de Biologia de la Conservació de plantes. [dostęp 2016-07-13]. (kat.).
↑ ^a ^b ^c Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas. Mediterranea. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).
↑ ^a ^b Lithodora oleifolia. Denver Botanic Gardens. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).
↑ ^a ^b Lithodora oleifolia. Alpine Garden Society. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).
↑ Lithospermum oleifolium Lapeyr.. FloraCatalana.net. [dostęp 2016-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 lipca 2016)]. (kat.).
↑ Lithodora oleifolia. Plant Lust. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).

[6] Pojęcie subpopulacji (podpopulacji) jest wprowadzane w przypadkach ocen zagrożenia populacji silnie rozczłonkowanych, co wzmaga wymieranie taksonu. W przypadkach, gdy subpopulacje są małe i w znacznym stopniu izolowane, rekolonizacja opuszczonych stanowisk jest mało prawdopodobna (zob. metapopulacja oraz J. Mitka, Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[tpl-3] Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas. The Plant List. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).

[pa-4] Lithodora oleifolia. alpine-plants.eu. [dostęp 2016-07-13]. (pol.).

[tb-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas. Tela botanica. [dostęp 2016-07-13]. (fr.).

[JMitka-7] Józef Mitka: Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk. [w:] Roczniki Bieszczadzkie nr 18 [on-line]. 2010. s. 24–44. [dostęp 2013-12-23]. (pol.).

[bdbc-8] Mapes de distribució: Lithospermum oleifolium Lap.. Banc de dades de biodiversitat de Catalunya. [dostęp 2016-07-13]. (hiszp.).

[bioc-9] Genètica poblacional de Glandora oleifolia. 2009 Portal de Biologia de la Conservació de plantes. [dostęp 2016-07-13]. (kat.).

[mediterranea-10] Glandora oleifolia (Lapeyr.) D.C.Thomas. Mediterranea. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).

[denver-11] Lithodora oleifolia. Denver Botanic Gardens. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).

[ags-12] Lithodora oleifolia. Alpine Garden Society. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).

[13] Lithospermum oleifolium Lapeyr.. FloraCatalana.net. [dostęp 2016-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 lipca 2016)]. (kat.).

[14] Lithodora oleifolia. Plant Lust. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]