Gołogrzbietek
| Dobsonia[a] | |||
| Palmer, 1898[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – gołogrzbietek molucki (D. moluccensis) na ilustracji z 1830 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
gołogrzbietek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Cephalotes peroni É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Gołogrzbietek[5] (Dobsonia) – rodzaj ssaków z podrodziny Harpyionycterinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji oraz Australii i Oceanii[6][7][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 102–254 mm, długość ogona 5–42 mm, długość ucha 13–41 mm, długość tylnej stopy 16–47 mm, długość przedramienia 78–162 mm; masa ciała 63–600 g[7][9].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1828 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire w haśle „Le Hypodermes” opublikowanym w „Klasycznym słowniku historii naturalnej” pod redakcją francuskiego przyrodnika Jeana Baptiste’a Bory de Saint-Vincenta[3]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył (oznaczenie monotypowe) gołogrzbietka leśnego (D. peronii). Jednak nazwa, którą ukuł Geoffroy Saint-Hilaire, okazała się młodszym homonimem rodzaju muchówek opisanego w 1825 roku, dlatego w 1898 roku amerykański zoolog Theodore Sherman Palmer zaproponował dla rodzaju nietoperzy nową nazwę[1].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Pteronotus: gr. πτερον pteron ‘skrzydło’; -νωτος -nōtos ‘-grzbiety’, od νωτον nōton ‘plecy, grzbiet’[10].
- Hypoderma: gr. ὑπο hupo ‘nieco, trochę’; δερμα derma, δερματος dermatos ‘skóra’[11].
- Tribonophorus: gr. τρίβων tribon ‘wytarty płaszcz’; -φορος -phoros ‘-noszący’, od φερω pherō ‘nosić’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Tribonophorus desmarestii Burnett, 1829 (= Cephalotes peronii É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810).
- Dobsonia: George Edward Dobson (1848–1895), irlandzki zoolog, pionier fotografii i wojskowy chirurg[13].
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[14][9][6][5]:
- Dobsonia minor (Dobson, 1879) – gołogrzbietek mały
- Dobsonia moluccensis (Quoy & Gaimard, 1830) – gołogrzbietek molucki
- Dobsonia magna O. Thomas, 1905
- Dobsonia peronii (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810) – gołogrzbietek leśny
- Dobsonia andersoni O. Thomas, 1914 – gołogrzbietek archipelagowy
- Dobsonia pannietensis (De Vis, 1905) – gołogrzbietek zatokowy
- Dobsonia chapmani Rabor, 1952 – gołogrzbietek negroski
- Dobsonia emersa Bergmans & Sarbini, 1985 – gołogrzbietek jaksiniowy
- Dobsonia exoleta K. Andersen, 1909 – gołogrzbietek sulaweski
- Dobsonia viridis (Heude, 1896) – gołogrzbietek zielonawy
- Dobsonia beauforti Bergmans, 1975 – gołogrzbietek wyspowy
- Dobsonia crenulata K. Andersen, 1909 – gołogrzbietek halmaherski
- Dobsonia inermis K. Andersen, 1909 – gołogrzbietek bezbronny
- Dobsonia praedatrix K. Andersen, 1909 – gołogrzbietek nowobrytyjski
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b T.S. Palmer. Random notes on the nomenclature of the Chiroptera. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 12, s. 114, 1898. (ang.).
- ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).
- ↑ a b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Le Hypodermes. W: J.B. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire Classique d’Histoire Naturelle. T. 14. 1828, s. 707. (fr.).
- ↑ G.T. Burnett. Illustrations of the Alipeda (Alipeds), or Bats and their allies; being the arrangement of the Cheiroptera, Volitantia, or wing-footed Beasts, indicated in Outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. 27, s. 269, 1829. (ang.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 80. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 98–100. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 108–113. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Dobsonia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-19].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 455–456. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 595.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 341.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 688.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 241.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).