Przejdź do zawartości

Gyrinus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gyrinus
Geoffroy, 1762
Ilustracja
Gyrinus substriatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

(bez rangi) Hydradephaga
Rodzina

krętakowate

Podrodzina

Gyrininae

Plemię

Gyrinini

Rodzaj

Gyrinus

Typ nomenklatoryczny

Dytiscus natator

Gyrinus – rodzaj wodnych chrząszczy z rodziny krętakowatych i podrodziny Gyrininae. W języku polskim chrząszcze te nazywane są krętak[1].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj opisany został w 1762 roku przez Étienne’a Louisa Geoffroya. Gatunkiem typowym został Dytiscus natator[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Ciało owalne w obrysie, mniej lub bardziej wydłużone, o przedpleczu szeroko lub wąsko obrzeżonym[3]. Rodzaj wyróżnia następująca kombinacja cech: przedplecze z wyraźnym poprzecznym wklęśnięciem środkowym, każda pokrywa z 11 podłużnymi seriami punktów (mogą być zagłębione w rowku lub częściowo zredukowane) oraz przedostatni tergit odwłoka o tylnym brzegu prostym lub słabo trójpłatkowatym. Ponadto samice z tego rodzaju mają dodatkowy boczny pęcherzyk u przedniej podstawy fertilization duct oraz parą zesklerotyzowanych zębów na błonie bocznej krawędzi torebki kopulacyjnej w pobliżu podstawy jajowodu[2]. Narząd kopulacyjny samca grzbietobrzusznie spłaszczony o paramerach u wierzchołka łopatowato rozszerzonych i wyposażonych we włoski nieschodzące daleko na krawędzie boczne[3].

Rozprzestrzenienie

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj rozsiedlony kosmopolitycznie, przy czym większość gatunków występuje na półkuli północnej[2]. W Europie występuje 14 gatunków, z których w Polsce 11 z podrodzajów Gyrinulus i Gyrinus s. str.[3]

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Dotąd opisano blisko 200 gatunków, zgrupowanych w kilka podrodzajów, w tym[2][4]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 148.
  2. a b c d Kelly B. Miller, Johannes Bergsten. Phylogeny and classification of whirligig beetles (Coleoptera: Gyrinidae): relaxed-clock model outperforms parsimony and time-free Bayesian analyses. „Systematic Entomology”. 37, s. 706–746, 2012. 
  3. a b c Edward Tranda: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 8 Krętakowate - Gyrynidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1969.
  4. Joel Hallan: Gyrinidae w: Joel Hallan’s Biology Catalog, Texas A&M University. [dostęp 2014-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-23)].