Hadassa Górewicz-Grodska
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
Hadassa Górewicz-Grodska[1][2] (ur. 1911[3] w Wilnie[1], zm. 1943[3] prawdopodobnie w Ponarach[1]) – polska graficzka i malarka narodowości żydowskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodziła z rodziny żydowskiej[3] (nazwisko jest niekiedy zapisywane Gurewicz[3]), jej ojciec był dyrektorem Gimnazjum Hebrajskiego w Wilnie[1], do którego sama uczęszczała[1]. Działała w środowisku artystycznym Wilna[4], studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Wileńskiego[5] w latach 1931–1936[1]. Uczyła się u rzeźbiarza Stanisława Horno-Popławskiego[6]. W czasie II wojny światowej pozostała w Wilnie[7]. Zginęła z matką w wileńskim getcie[1] lub w Ponarach[1][8][6] (zob. zbrodnia w Ponarach), prawdopodobnie zamordowana przez nazistów[3]. Wspomnienie o niej autorstwa J. Sandela ukazało się w czasopiśmie „Opinia” w 1948 roku (nr 31, s. 9)[9]. Jej biogram znalazł się m.in. w Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler des XX Jahrhunderts (redaktor Hans Vollmer), w którym uwzględniono jedynie kilka nazwisk polskich graficzek dwudziestolecia międzywojennego[10].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]
Z okresu jej studiów w Wilnie zachował się jej projekt umeblowanego wnętrza w stylu modernistycznym, który opublikowano w albumie pt. XIII wystawa Sprawozdawcza Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu S. B. w Wilnie za rok 1934–1935 z 1935 roku[5]. Wystawiała swoje prace w Tallinie, Warszawie, Wilnie[1]. Inspirowała się początkowo twórczością Ludomira Sleńdzińskiego[1], następnie jej twórczość zbliżyła się do ekspresjonizmu[1]. Poza malarstwem tworzyła m.in. drzeworyty[1].
Jej twórczość zaprezentowało Muzeum Narodowe w Krakowie na wystawie Wilno, Vilnius, Vilne 1918–1948. Jedno miasto – wiele opowieści[11].
Wybrane dzieła
[edytuj | edytuj kod]- Trzy boginie i Parys[1]
- Portret malarza Michała Duńca[1]
- W kawiarni, drzeworyt[1]
- Wnętrze z fortepianem, drzeworyt[1]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Magdalena Tarnowska, Górewicz (Gurewicz)-Grodska Hadassa, [w:] Delet [online], delet.jhi.pl [dostęp 2023-03-14] (pol.).
- ↑ Gabriele Baumgartner, Polski Indeks Biograficzny/Polnischer Biographischer Index/Polish Biographical Index, wyd. 2, Berlin/Boston 2004, s. 475, ISBN 978-3-11-094797-7, OCLC 881295002 [dostęp 2023-03-14].
- ↑ a b c d e Adrian M. Darmon, Autour de l'art juif : encyclopédie des peintres, photographes et sculpteurs, [Chatou]: Editions Carnot, 2003, s. 63, ISBN 2-84855-011-2, OCLC 57250367 [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Mieczysław Jackiewicz, Poczet plastyków wileńskich (XV w. – 1945) – 34, „Znad Wilii”, 3 (51), Wilno 2012, s. 19, ISSN 1392-9712.
- ↑ a b Aistė Dičkalnytė, Modernėjanti tarpukario Vilniaus baldininkystė: baldų dizainas ir kūrėjai, [w:] Alma Lapinskienė, Viktorija Šeina, Sostinė kaip tapatumo simbolis : Vilnius ir Kaunas tarpukario kultūroje, Vilnius 2014, s. 297, ISBN 978-609-425-142-9, OCLC 917489805 [dostęp 2023-03-14] (lit.).
- ↑ a b Dorota Grubba-Thiede, Stanisław Horno-Popławski. Na granicy bytu i nicości, „Biuletyn Rzeźby”, 2, 2020, s. 17, ISSN 2657-571X.
- ↑ Holocaust Survivors and Victims Database -- Hadassah GUREVICH-GRODSKA [online], www.ushmm.org [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Jerzy Malinowski i inni, Kształcenie artystyczne w Wilnie i jego tradycje : Muzeum Okręgowe w Toruniu : Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu : Akademia Sztuk Pięknych w Wilnie : Toruń, 15 marca-5 maja 1996 : Wilno, 7 czerwca-7 lipca 1996, Wyd. 1, W Toruniu: Wydawn. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1996, s. 128, ISBN 83-231-0735-1, OCLC 37030464 [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Katarzyna Kulpińska, Matryce, odbitki-ślady kobiet : Polskie graficzki i ich twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym, Toruń 2017, s. 679, ISBN 978-83-231-3689-7, OCLC 993268178 [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Katarzyna Kulpińska, Matryce, odbitki-ślady kobiet : Polskie graficzki i ich twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym, Toruń 2017, s. 29, ISBN 978-83-231-3689-7, OCLC 993268178 [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Wilno, Vilnius, Vilne 1918–1948. Jedno miasto – wiele opowieści, [w:] Muzeum Narodowe w Krakowie [online].