Heinrich Joseph Johannes von Bellegarde
Heinrich Joseph Johannes von Bellegarde (ur. 29 sierpnia 1756 w Dreźnie – zm. 22 lipca 1845 w Wiedniu), feldmarszałek i polityk austriacki, uczestnik wojen z rewolucyjną Francją i Napoleonem, wojskowy gubernator generalny Galicji i Królestwa Lombardzko-Weneckiego.
Życie
[edytuj | edytuj kod]Wzorem ojca wybrał karierę wojskową i wstąpił do armii saksońskiej, gdzie był początkowo chorążym w Pułku Piechoty Bork. W 1771 przeniósł się do armii Habsburgów, gdzie odznaczył się jako dowódca pułku dragonów Zweibrück w wojnie o sukcesję bawarską. Od 1781 był majorem w pułku dragonów sabaudzkich zaś w 1785 jako pułkownik został dowódcą pułku dragonów Berlichingen[1]. Uczestniczył w wojnach z Turkami na terenie Serbii i Banatu, m.in. odznaczył się w bitwie pod Batajnicą koło Belgradu (9 września 1788)[2].
Następnie uczestniczył w wojnach z rewolucyjną Francją. W 1792 mianowany generałem-majorem uczestniczył w latach 1793-1794 w kampaniach niderlandzkich[3]. Po uzyskaniu awansu do stopnia feldmarszałka-porucznika służył w sztabie arcyksięcia Karola podczas walk w Niemczech. Uczestniczył w delegacji austriackiej w kongresie w Rastatt (1797)[4]. W kampanii W 1799 roku dowodził korpusem we wschodniej Szwajcarii, współdziałając z armią arcyksięcia Karola i rosyjskim korpusem feldmarszałka Aleksandra Suworowa, z którym ostatecznie połączył się w północnych Włoszech. W tym czasie m.in. prowadził oblężenie cytadeli w Alessandrii i brał udział w decydującej bitwie pod Novi (15 sierpnia 1799)[3]. Po klęsce Austrii w bitwie pod Marengo został mianowany przez cesarza Franciszka II dowódcą armii we Włoszech (5 wrzesień 1800 – grudzień 1805) w randze generała kawalerii[4][5]. Jednak już po pół roku uporczywych walk jego armia została pokonana w dwudniowej bitwie pod Pozzolo (24-25 grudnia 1800 r.)[3]. Od 1790 szambelan dworu cesarskiego Habsburgów[5].
.jpg)
Potem uczestniczył w wojnach z Napoleonem jako dowódca armii we Włoszech a od 1805 tymczasowego przewodniczącego rady wojennej. Od 3 grudnia 1806 tajny radca[5]. Podczas wojny V koalicji dowodził z powodzeniem I Korpusem Armijnym m.in. w bitwach pod Aspern-Essling i Wagram (6 lipca 1809)[6] oraz w bitwie pod Znojnem (10-11 lipca 1809). W 1809 mianowany feldmarszałkiem[3]. Od 9 września 1809 do lutego 1813 był generalnym gubernatorem wojskowym Galicji. Jako przewodniczący Nadwornej Rady Wojennej (9 kwietnia 1810 – listopad 1813), uczestniczył w reorganizacji armii austriackiej[5].
W latach 1813–1815 dowodził wojskami austriackimi we Włoszech, odnosząc sukcesy w walkach z Francuzami i Włochami. Ostatecznie ugruntował przewagę Austrii we Włoszech likwidując w 1815 ostatnią próbę odzyskania Królestwa Neapolu przez Joachima Murata. Potem w latach 1815-1816 Był namiestnikiem nowo powstałego Królestwa Lombardzko-Weneckiego (3 kwietnia 1815 – 6.marca 1816)[3][5]. W 1816 odbył prywatną podróż do Paryża. Po powrocie do Wiednia był opiekunem następcy tronu Ferdynanda (1818-1819). Potem ponownie został mianowany przewodniczącym Nadwornej Rady Wojennej (24 lipca 1820 – 16 października 1825)[5] a jednocześnie zastąpił księcia Schwarzenberga na stanowisku ministra odpowiedzialnego za dokonanie zakupu uzbrojenia. W końcu w 1825 r. osłabnięcie wzroku zmusiło go do złożenia dymisji[6].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]1. austriackie
[edytuj | edytuj kod]Krzyż Kawalerski Orderu Wojskowego Marii Teresy (25 maja 1794)[5], Krzyż Komandorski Orderu Wojskowego Marii Teresy (6 listopada 1805)[5], Order Leopolda (7 stycznia 1809)[5], Wojskowy Krzyż Honorowy (1814)[5], Order Złotego Runa (7 grudnia 1817)[5], Złoty Cywilny Krzyż Honorowy (26 maja 1815)[5], Order Korony Żelaznej I klasy (12 luty 1816)[5], Order Świętego Stefana (10 maja 1832)[5]
2. zagraniczne
[edytuj | edytuj kod]Order Świętego Ferdynanda i Zasługi - neapolitańsko-sycylijski (1818)[5], Order Orła Białego - rosyjski (1820)[5], Order Świętego Huberta - bawarski (1824)[5], Order Rycerski Maksymiliana Józefa - bawarski (1825)[5], Konstantyński Order Świętego Jerzego - neapolitańsko-sycylijski (1826)[5], Order Świętego Andrzeja - rosyjski (1821)[5], Order Świętego Aleksandra Newskiego - rosyjski (1826)[5], Order Świętej Anny 1 klasy - rosyjski (1825)[5].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Pochodził ze szlacheckiej rodziny sabaudzkiej - Savoairdów, jego ojcem był saksoński generał i minister wojny Johann Franz von Bellegarde (od 1741 r. hrabia), matką grafini Maria Antonia von Hartig. Na początku 1791 roku ożenił się w Wiedniu z baronową Augustą von Berlichingen, wdową po baronie Friedrichu Augustie von Berlichingen. Mieli dwóch synów, austriackich generałów: Augusta (1795 -1873) i Heinricha (1798-1871)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jaromir Hirtenfeld, Der Militar-Maria-Theresien Orden und seine Mitgleider, tom. 2, Aus der Kaiserlich-königlichen Hof- und Staatsdruckerei, 1857, s. 755–757.
- ↑ Karl Smola (Freiherr von.), Das Leben Des Feldmarschalls Heinrich Grafen Von Bellegarde, Austria, Heubner, 1847, pp. 4–5
- ↑ a b c d e Bellegarde, Heinrich Joseph Johannes, [in:] Encyclopædia Britannica. Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 697.
- ↑ a b Constantin von Wurzbach: Bellegarde, Friedrich Heinrich Graf von. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 1. Theil. Universitäts-Buchdruckerei L. C. Zamarski (vormals J. P. Sollinger), Wien 1856, S. 243
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Digby Smith et Leopold Kudrna, Bellegarde , Heinrich Joseph Johannes Graf von [in:] Biographical Dictionary of all Austrian Generals during the French Revolutionary and Napoleonic Wars, 1792-1815 [dostęp 28.05.2023]
- ↑ a b Rochus von Liliencron: Bellegarde, Heinrich Graf von. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 2, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, S. 305.