Hornsgatan
| Södermalm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok z lotu ptaka na zachodnią część ulicy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
2300 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie regionu Sztokholm  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Szwecji  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 59°19′05,0″N 18°03′22,0″E/59,318056 18,056111
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hornsgatan – ulica w Sztokholmie, arteria komunikacyjna dawniej dzielnicy Södermalm. Jest długa na 2300 metrów[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1642 ulica nosiła nazwę Horns gathun. Przedrostek Horn pochodzi od nazwy wsi znajdującej się na zachodniej części Södermalm i może oznaczać wystający teren. Do około 1900 roku ulica biegła obecnym śladem na odcinku Södermalmstorg–Ansgariegatan, następnie skręcała na północ, po czym ponownie odbijała na zachód jako przedłużenie obecnej Brännkyrkagatan[2].
Droga została wytyczona w okresie renesansu, podczas planowania siatki ulic tej części miasta. Na początku lat 60. XVII wieku, w najwęższym miejscu zatoki Årstaviken, wybudowano most pontonowy łączący Södermalm i Liljeholmen, a miejsce poboru cła przeniesiono ze skrzyżowania Hornsgatan z Timmermansgatan na przyczółek mostu. Od strony Slussen ulica nosiła kolejno nazwy: Hornsgatan, Hornskroken i Hornstullsgatan, a nazwa Hornstull odnosiła się do samego punktu poboru opłat. Od XVII okolice Slussen gęsto zabudowywano drewnianymi i kamiennymi budynkami, a w zachodniej części ulicy wznoszono pojedyncze domy[2] oraz budynki przemysłowe[3]. W 1759 kwartały w pobliżu kościoła św. Marii Magdaleny zostały zniszczone przez pożar, a podczas odbudowy zakazano wznoszenia budynków drewnianych i nakazano zwiększyć szerokość ulic w celach przeciwpożarowych. Po kolejnym pożarze w latach 60. XVIII wieku powstał plac Adolf Fredriks torg nazwany na cześć króla Adolfa Fryderyka, który od 1963 znany jest jako Mariatorget[2].
W 1866 sporządzono projekt rozwoju miasta znany jako plan Lindhagena. Zakładał on m.in. obniżenie poziomu ulicy i jej poszerzenie, co skutkowało koniecznością wyburzenia wszystkich domów po południowej stronie Hornsgatan oraz zmniejszenia powierzchni przykościelnego cmentarza. Plan realizowano etapami do roku 1900. W 1887 poprowadzono tu linię tramwajową. W latach 1900–1910 wzdłuż ulicy wzniesiono 45 domów, z których większość istnieje do dziś. Od 1901 ulicą kursowała pierwsza linia tramwajów elektrycznych. W 1915 most pontonowy zastąpiono tymczasową, drewnianą przeprawą. Istniejący do dziś most wybudowano w 1928 i poszerzono w 1956 roku. W 1964 w pobliżu Hornsgatan poprowadzono linię metra. Od lat 60. planowano rozbiórkę wyniesionej części ulicy w pobliżu kościoła św. Marii Magdaleny i znajdujących się przy niej budynków, lecz dzięki oporowi mieszkańców w 1974 uchwalono zakaz wyburzania nieruchomości w centrum miasta na rzecz ich renowacji. Większość zabudowy na zachód od Zinkensdamm pochodzi z lat 60., 70. i 80. XX wieku[2].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok w 1905 -
Wschodni fragment, widok z wieży kościoła św. Marii Magdaleny -
Okolice Mariatorget, widoczna podwyższona część ulicy -
Narożnik Hornsgatan i Timmermansgatan -
Osiedle Drakenberg -
Parada równości w 2015
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hornsgatan [online], sodermalm.nu [dostęp 2024-07-28] (szw.).
- ↑ a b c d Södermalm i tid och rum. Stockholm [online], sodermalm.one [dostęp 2024-07-28].
- ↑ Hornstulls historia [online], Bostadsrättsförening - Skruven 5, 20 kwietnia 2012 [dostęp 2024-07-28] (szw.).