Idolek mauretański
| Zanclus cornutus[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Zanclus | ||
| Gatunek |
idolek mauretański | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Idolek mauretański[3], idolek[4] (Zanclus cornutus) – gatunek morskiej, drapieżnej ryby okoniokształtnej z rodziny idolkowatych[4] (Zanclidae), której jest jedynym przedstawicielem.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Ocean Indyjski i Ocean Spokojny – gatunek pospolity w lagunach, na płyciznach oraz w rejonach raf skalnych i koralowych od strony otwartego morza[3]. Spotykany na głębokościach od 3 do 182 m[5], ale zwykle przebywa blisko powierzchni[6].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Ciało bocznie ścieśnione, wysoko wygarbione, w kształcie zbliżonym do dysku, żółto-białe z dwoma czarnymi pionowymi pręgami przecinającymi kontur ciała. Ogon czarny z białym zakończeniem. Trzeci promień płetwy grzbietowej jest przekształcony w długi kosmyk wici, służący prawdopodobnie do sondowania wysokości sklepienia wnętrza nocnych kryjówek[6]. Pysk wysunięty, w kształcie rurki, zakończony małym otworem gębowym. W każdym kącie otworu gębowego młodych osobników występuje jeden mały, ostry kolec, który zanika z wiekiem[6]. Zęby liczne, długie i szczecinowate. Przed okiem dorosłych idolków występuje mały wyrostek kostny – u samców jest on większy[3]. Długość ciała sięga 23 cm[5].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Idolki mauretańskie pływają w małych grupach złożonych z 2–3 osobników, rzadziej w licznych zgrupowaniach. Starsze osobniki przebywają zwykle samotnie. Są to ryby jajorodne. Larwy rozwijają się przez długi czas unoszone wodami pelagialnymi, dzięki czemu gatunek jest szeroko rozprzestrzeniony[5].
Są aktywne w ciągu dnia. Długim pyszczkiem skubią gąbki, mszywioły i wyciągają z głębszych szczelin drobne, oskorupione bezkręgowce[3][6], głównie skorupiaki i mięczaki[4].
Znaczenie dla człowieka
[edytuj | edytuj kod]Ubarwienie Zanclus cornutus przyciąga uwagę ludzi, co znajduje odzwierciedlenie w licznych dziełach sztuki malarskiej i zdobniczej artystów wysp Oceanii. Dla ludności muzułmańskiej gatunek ten stał się przedmiotem kultu („bożek morski”[4]), stąd powszechna w wielu językach nazwa „idol mauretański”[6]. Wśród akwarystów zyskał dużą popularność, choć w akwariach rzadko udaje się utrzymać go przy życiu[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zanclus cornutus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Zanclus cornutus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 184. ISBN 978-83-01-15140-9.
- ↑ a b c d Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ a b c d Zanclus cornutus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 13 października 2012]
- ↑ a b c d e Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 407–408. ISBN 83-01-12286-2.