Inskrypcja z Filippi
Inskrypcja z Filippi – zabytek średniowiecznej epigrafiki bułgarskiej.
Dzieje tekstu[edytuj | edytuj kod]
Dotarł do nas jedynie sam początek i koniec napisu na dwóch marmurowych płytach, a także niewielkie fragmenty z pojedynczymi literami. Te dwie płyty i fragmenty pozostałych zostały odnalezione w trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych w latach 1923–1933 na terenie chrześcijańskiej bazyliki w Filippi w północnej Grecji, dwanaście kilometrów na północ od Kawali. Obecnie płyty znajdują się w muzeum przy terenie wykopalisk[1].
Początek napisu widział i przepisał Francuz ojciec Bracognié w 1707 roku. Później płyty przysypała ziemia i ponownie zostały odkryte dopiero w 1923 roku. Cały napis był wykonany na sześciu płytach, które stanowiły część stylobatu bazyliki. Była to jedna z najdłuższych znanych inskrypcji protobułgarskich[2].
Po przepisaniu początku napisu przez ojca Bracognié, fragment ten był wielokrotnie publikowany. Całość napisu po raz pierwszy opublikował w 1928 roku František Dvorník w periodyku Ecole Française d’Athènes. Gruntowną analizę napisu przeprowadził Jordan Iwanow w opublikowanej 1931 roku pracy "Български старини из Македония" ("Bułgarskie starożytności w Macedonii")[3].
Inskrypcja poświadcza fakt wyprawy kauchana Isbuła w 837 roku do kraju Smolan
Treść[edytuj | edytuj kod]
[Το]ν πολων Βου(λ)γα-
ρον [ο] εκ θεου αρχον ο Π-
ερσιανοσ απεστιλεν
Ι[σ]βουλον τον καυχανον δοσασ αθτον φοσα-
τα κ(ε) τοω ητξιργου βοιλ-
αν κ(ε) τον κανα βοιλα κολοβρον κ(ε) ο καυχανοσ
επι τουσ Σμολεανουσ ο-
ν. Η [τησ] την αληθηναν γ-
υρευη, ο θ(εοσ) θεορι.κ(ε), η τησ ψ-
ευδετε, ο θ(εοσ) θεορι. Τουσ
Χριστηανουσ οι βουλγαρι-
σ πολα αγαθα επυισα[ν]
κ(ε) οι Χριστηανοι ελησμον-
ησαν, αλλα ο θ(εο)σ θεορι.
Jej tekst w przekładzie brzmi jak następuje:
Presjan, archont z woli Boga wielu Bułgarów, wyprawił kauchana Isbuła i dał mu wojsko i iczirgu boiła, i chana kołobyra. I kauchan ku Smolanom…
I dalej:
Jeśli ktoś szuka prawdy, Bóg widzi, i jeśli ktoś kłamie, Bóg widzi. Bułgarzy uczynili wiele dobrego dla chrześcijan, a chrześcijanie zapomnieli. Ale Bóg widzi.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Weselin Beszewliew. "Prabyłgarski epigrafski pamietnici". Sofia, 1981, str.79
- ↑ Tamże, str.79
- ↑ Jordan Iwanow. "Byłgarski starini iz Мakedonija". Sofia, 1931, str. 1-12
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jordan Iwanow. "Byłgarski starini iz Мakedonija". Sofia, 1931, str. 1-12
- S. Waklinow, Kultura starobułgarska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1984, s. 87. ISBN 83-06-01043-4