Irena Grażyna Lewulis
 podporucznik czasu wojny
| |
| Data urodzenia |
ok 1910 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939-1942 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Irena Grażyna Lewulis ps. „Krystyna” (ur. ok. 1910, zm. ?) – kierowniczka pierwszego ośrodka konspiracyjnego POWN „Akcji Kontynentalnej" w Lyonie we Francji, więźniarka gestapo.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]O Irenie Lewulis brakuje podstawowych danych biograficznych. Jest tylko wiadomo, że urodziła się ok. 1910 i była żoną radcy handlowego Ambasady Polski znajdującej się we Francji. Irena nie pracowała zawodowo[1]. W 1939 mieszkała w Paryżu, a następnie przeniosła się do Lyonu „nieokupowanej” przez Niemców Francji, gdzie używając ps. „Krystyna” kierowała pierwszym ośrodkiem konspiracyjnym Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość „Akcji Kontynentalnej” rządu na uchodźstwie, która także działała we Francji pod kryptonimem „Monika”[1].
Wspomniany ośrodek mieścił się w mieszkaniu Cz. Bitnera. Była równocześnie sekretarką, maszynistką i kolporterką Aleksandra Kawałkowskiego „Justyna", który był jej szefem - przygotowywała pierwsze ulotki orazi gazetki konspiracyjne. Wg T. Paneckiego była aresztowana w grudniu 1942 i prawdopodobnie zwolniona[1]. Wg H. Semenowicz aresztowano ją na parę miesięcy przed końcem wojny w łapance, którą przeprowadzono w Paryżu na stacji metra i znaleziono przy niej sprzęt radiowy. W gestapo była poddana ciężkim torturom, wieszana była za warkocze, gwałcona, ale nikogo nie wydała. Wojnę przeżyła[1]. W literaturze występuje mąż Ireny W. Lewulis, który od początku był przynależny do POWN (Polska Organizacja Walki o Niepodległość - polska organizacja konspiracyjna we Francji, a która została utworzona przez rząd emigracyjny w Paryżu - ,,Akcja Kontynentalna" „Monika”). Jak podaje J. Zamojski, grupa W. Lewulisa opanowała w sierpniu 1944 w czasie powstania paryskiego konsulat polski[1].
We wrześniu 1945 z mężem W. Lewulisem wyjechali na placówkę handlową do Tel Awiwu. Brak danych o jej dalszych losach oraz dacie śmierci[1].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[a][1]
- Krzyż Wojenny 1939–1945 (Croix de Guerre 1939–1945, Francja)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nadanie zostało zweryfikowane przez Kapitułę Londyńską z nr. Krzyża 11032
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. Elżbieta Zawacka (red.). T. II: H-O. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Kobiet”, 2005, s. 152. ISBN 83-88693-08-5.
- Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa Lewulis Irena [dostęp 2024-08-14]
- KAWALEROWIE ORDERU VIRTUTI MILITARI Lewulis Irena Grażyna [dostęp 15.08.2024]