1910
Rok 1910 / MCMX
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949
lata: 1900 « 1905 « 1906 « 1907 « 1908 « 1909 « 1910 » 1911 » 1912 » 1913 » 1914 » 1915 » 1920
Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- 13 stycznia – w Krakowie Feliks Nowowiejski skomponował melodię do wiersza Rota Marii Konopnickiej.
- 3 kwietnia – w katastrofie balonu w Cieszynie koło Koszalina zginął niemiecki fizykochemik Richard Abegg.
- 10 kwietnia – otwarto Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu.
- 22 maja – po kradzieży w październiku 1909 roku koron z obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, dokonano jego ponownej koronacji koronami podarowanymi przez papieża Piusa X.
- 23 maja – w Grodnie odbył się pogrzeb Elizy Orzeszkowej.
- 16 czerwca – w Sopocie otwarto Dom Zdrojowy.
- 18 czerwca – w Krzekowie pod Szczecinem doszło do pierwszej w historii Niemiec katastrofy lotniczej, której ofiarą była osoba cywilna, wielokrotny mistrz świata i Europy w kolarstwie torowym Thaddäus Robl.
- 15 lipca – w Krakowie odbyły się:
- uroczyste obchody 500-lecia bitwy pod Grunwaldem, w czasie których odsłonięto Pomnik Grunwaldzki i po raz pierwszy zaśpiewano Rotę publicznie. Prawie 1000-osobowym zespołem połączonych chórów z całej Polski dyrygował jej kompozytor Feliks Nowowiejski.
- V Zlot Związku Sokolstwa Polskiego (zawody lekkoatletyczne: 2 zwycięstwa Tadeusza Kuchara: 1000 m - 2:35,2 s.; 110 m ppł.- 19,4 s.)
- 20 sierpnia – cesarz Wilhelm II dokonał otwarcia Zamku Cesarskiego w Poznaniu.
- Wrzesień – Narodziny Harcerstwa: uczniowie I Gimnazjum św. Anny w Krakowie zakładają „Zastęp Kruków” (zastępowy - Władysław Smolarski).
- 5 października – Częstochowa: ujawnienie zbrodni jasnogórskiego zakonnika Damazego Macocha.
- 10 października – otwarto Most Grunwaldzki we Wrocławiu.
- 1 listopada – uruchomiono elektrownię w Białymstoku.
- 10 listopada – Kraków: w kościele św. Mikołaja odbył się ślub Feliksa Dzierżyńskiego i Zofii Muszkat.
- 16 listopada – miasto Sopot zakupiło miejscowość Karlikowo.
- 25 listopada – w Łodzi powstało Towarzystwo Miłośników Rozwoju Fizycznego (obecnie Klub Sportowy Widzew Łódź).
- 29 listopada − lewicowi studenci nie dopuścili do wykładu ks. K. Zimmermanna, wydarzenie doprowadziło do strajku studentów na UJ, po którym uczelnia została tymczasowo zamknięta.
- 1 grudnia – władze austriackie oficjalnie zalegalizowały polską organizację paramilitarną – Towarzystwo Sportowo-Gimnastyczne „Strzelec”.
- 6 grudnia – w Krakowie ukazało się pierwsze wydanie dziennika Ilustrowany Kurier Codzienny.
- Założono kluby sportowe: Widzew Łódź, Radomiak Radom, Sandecja Nowy Sącz i Czarni Jasło.
- Tadeusz Garczyński (Pogoń Lwów) ustanowił rekord Galicji w skoku w dal wynikiem 6,35 m.
- Powstał Bank Ludowy w Sztumie.
- W Słupsku uruchomiono komunikację tramwajową.
Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]
- Styczeń – w Grecji wojskowi zmusili parlament i króla Jerzego I do zwołania Zgromadzenia Narodowego w celu skorygowania konstytucji.
- 8 stycznia – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Cygańska miłość Ferenca Lehára.
- 10 stycznia – z Mauritiusa wypłynął w rejs na Cejlon brytyjski statek pasażerski Loodiana ze 175 osobami na pokładzie, po czym zaginął bez śladu.
- 11 stycznia – francuska ekspedycja odkryła Wyspę Charcota w Antarktyce.
- 12 stycznia – pojawiła się Wielka Kometa Styczniowa.
- 13 stycznia – Nowy Jork: po raz pierwszy dokonano transmisji opery przez radio.
- 15 stycznia:
- w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii odbyły się przedterminowe powszechne wybory ze względu na to, że Izba Lordów odrzuciła budżet (1909). Wybory te zredukowały większość parlamentarną Partii Liberalnej do 275 głosów, Partia Pracy uzyskała 40 głosów, Irlandzka Partia Nacjonalistyczna uzyskała 82 mandaty, Partia Konserwatywna uzyskała 273 mandaty.
- powstała Francuska Afryka Równikowa.
- 16 stycznia – ciągłe opady deszczu w Paryżu spowodowały wylew Sekwany, zalane zostało między innymi paryskie metro co efektywnie odwodniło miasto.
- 17 stycznia – na Węgrzech powstał drugi rząd Károla Khuen-Héderváry’ego.
- 20 stycznia – rozpoczęła się wielka powódź w Paryżu.
- 6 lutego – założono węgierski klub piłkarski FC Tatabánya.
- 10 lutego:
- Emanuel Lasker wygrał z Karlem Schlechterem 10. partię meczu i obronił tytuł mistrza świata w szachach.
- do stolicy Tybetu Lhasy wkroczyło ok. 2 tys. chińskich żołnierzy. XIII dalajlama Thubten Gjaco uciekł do Indii.
- 20 lutego:
- Boutros Ghali, pierwszy premier pochodzenia egipskiego w Egipcie, zginął w zamachu.
- w Petersburgu odbyła się premiera baletu Karnawał z muzyką Roberta Schumanna.
- 24 lutego – założono szwedzki klub piłkarski Malmö FF.
- Marzec – w Albanii wybuchło powstanie przeciw Imperium Osmańskiemu.
- 1 marca – 96 osób zginęło po zasypaniu pociągu pasażerskiego przez lawinę w hrabstwie King w stanie Waszyngton.
- 3 marca – w Berlinie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma Der Sturm poświęconego sztuce ekspresjonizmu.
- 6 marca – założono niemiecką Postępową Partię Ludową (FVP).
- 8 marca:
- w Kopenhadze, podczas II Międzynarodowego Zjazdu Kobiet Socjalistek, ogłoszono dzień 8 marca Międzynarodowym Dniem Kobiet.
- szkolenie lotnicze ukończył pierwszy francuski pilot wojskowy (szkolenie pilotażowe prowadzono w prywatnych, przyfabrycznych szkołach lotniczych, m.in. w Châlons, Pau i Douzy).
- 12 marca – zwodowano grecki krążownik pancerny Georgios Averof.
- 18 marca – premiera amerykańskiego filmu Frankenstein w reżyserii Jamesa Searle Dawleya.
- 19 marca – w USA, partia republikańska ograniczyła wpływy Spikera Izby Reprezentantów celem wzmocnienia komisji parlamentarnych.
- 21 marca – Harry Houdini jako pierwszy odbył lot samolotem w Australii.
- 26 marca – w Norwegii powstał klub sportowy Bærum SK.
- 27 marca – w pożarze sali tanecznej w węgierskiej miejscowości Ököritófülpös zginęło 312 osób.
- 28 marca – pierwszy lot wodnosamolotu pływakowego (konstruktor: Henry Fabre, nazwa: Canard, konstrukcja: drewniany jednopłat w układzie kaczki, dystans: 500 m, wysokość lotu: 5 m, Francja)
- 30 marca – legislatura stanu Missisipi powołała do życia Uniwersytet Południa Missisipi.
- 31 marca – oddano do użytku wąskotorową linię kolejową łącząca chińską prowincję Junnan z wietnamskim Tonkinem.
- 6 kwietnia – statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej Prinzess Eitel Friedrich (późniejszy Dar Pomorza) wypłynął z Hamburga w swój pierwszy rejs.
- 20 kwietnia – można było obserwować Kometę Halleya.
- 27 kwietnia:
- Louis Botha i Barry Hertzog (James Barry Munnik Hertzog) założyli Partię Południowoafrykańską.
- po raz drugi Izba Gmin uchwaliła zbiór liberalnych reform (ang. People’s Budget), których zwolennikami byli David Lloyd George i Winston Churchill. Ustawa ta została zatwierdzona przez Izbę Lordów 28 kwietnia.
- 29 kwietnia – Andrew Fisher po raz drugi został premierem Australii.
- 6 maja – Jerzy V zasiadł na tronie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii po śmierci swego ojca Edwarda VII.
- 11 maja:
- prezydent USA William Taft odsłonił pomnik Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie.
- Kongres Stanów Zjednoczonych ustanowił Park Narodowy Glacier w stanie Montana.
- 15 maja:
- reprezentacja Włoch w piłce nożnej w swym pierwszym oficjalnym meczu pokonała w Mediolanie Francję 6:2.
- został założony klub piłkarski FC St. Pauli w Hamburgu.
- 16 maja – Kongres Stanów Zjednoczonych autoryzował powstanie Biura Kopalnictwa, agencji rządu USA.
- 18 maja – Ziemia przeszła przez ogon Komety Halleya.
- 21 maja – nowo wybudowanej żydowskiej osadzie nadano nazwę Tel Awiw.
- 31 maja – utworzono nowe dominium brytyjskie, Związek Południowej Afryki, w którego skład weszły Kraj Przylądkowy i Natal oraz dwie podbite dawne republiki burskie Transwal i Orania.
- 4 czerwca – w Paryżu odbyła się prapremiera baletu Szeherezada z muzyką Nikołaja Rimskiego-Korsakowa.
- 14-23 czerwca – odbyła się w Edynburgu w Szkocji Konferencja Protestanckich Misjonarzy, której przewodniczył John Mott – laureat pokojowej Nagrody Nobla. Konferencja ta zapoczątkowała protestanckie ruchy misyjne oraz ekumeniczne.
- 19 czerwca – w amerykańskim mieście Spokane pierwszy raz obchodzono Dzień Ojca.
- 22 czerwca – pierwszy lot pasażerskiego sterowca LZ 127 Graf Zeppelin.
- 24 czerwca:
- Japonia dokonała inwazji na Koreę.
- założono włoskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Alfa Romeo.
- 25 czerwca – w Paryżu w Théâtre National de l’Opéra odbyła się prapremiera baletu Ognisty ptak z muzyką Igora Strawińsiego i librettem oraz choreografią Michaiła Fokina.
- 26 czerwca – António Teixeira de Sousa został premierem Portugalii.
- 2 lipca – we Francji odbyły się demonstracje przeciw publicznym egzekucjom.
- 4 lipca – po zwycięstwie w walce w wadze ciężkiej czarnoskórego boksera Jacka Johnsona nad białym Jimem Jeffriesem, doszło do rozruchów na tle rasowym w USA.
- 16 lipca – Joseph Helffrich odkrył planetoidę Alauda.
- 22 lipca – bezprzewodowy telegraf przyczynił się do ujęcia groźnego przestępcy, jakim był lekarz Hawley Harvey Crippen, później skazany i powieszony w Anglii.
- 14 sierpnia – pożar na Wystawie Światowej w Brukseli zniszczył pawilony wystawiennicze Anglii i Francji.
- 22 sierpnia – cesarz koreański przekazał władzę nad Koreą cesarzowi japońskiemu.
- 28 sierpnia – Czarnogóra proklamowała swą niezależność jako królestwo pod panowaniem Mikołaja I Petrowicia-Niegosza.
- 1 września – Stolica Apostolska wprowadziła przymusową przysięgę dla wyświęcanych księży przeciw modernizmowi katolickiemu.
- 12-18 września – podczas tygodniowych ćwiczeniach armii francuskiej w Pikardii, po raz pierwszy użyto:
- sterowce (4): półsztywny Liberté, 2 ciśnieniowe: Colonel Renard i Clement Bayard (obj. 7000 m³) oraz niewielki Zodiak (700 m³). Wszystkie były wyposażone w pokładowe stacje radiotelegraficzne;
- samoloty (12): 8 dwupłatowców (5 typu Farman, po 1 – Wright, Sommer i Bréguet) i 4 jednopłatowce (po 2 – Blériot i Antoinette);
- wykonano zdjęcia rozpoznawcze (z pokładu samolotu lecącego na wysokości 300 m).
- 16 września – Australijskie Ministerstwo Skarbu zostało upoważnione do wyemitowania waluty (Dolar australijski), zastępującej brytyjskiego Funta szterlinga.
- 22 września – pilot Grzegorz Piotrowski na samolocie Bleriot IX, wraz z pasażerem – korespondentem dziennika „Russkoje Słowo”, wykonał 27-kilometrowy przelot nad morzem z Petersburga do twierdzy Kronsztad na wyspie Kotlin, gdzie wylądował na podwórzu koszar.
- 23 września – pilot Leo Chavez na samolocie Bleriot XI przeleciał nad Alpami.
- 29 września – Polak, pilot Stanisław Dorożyński dokonał pierwszego przelotu nad portem wojennym w Sewastopolu (francuski samolot Antoinette zakupiony dla lotnictwa morskiego przez rosyjskie Ministerstwo Marynarki).
- 1 października – bomba eksplodowała w budynku należącym do gazety Los Angeles Times, zostało zabitych 21 osób, kilka osób zostało rannych. Później zostali aresztowani i skazani, za podłożenie bomby, bracia pochodzenia irlandzkiego James B. McNamara i Joseph J. McNamara.
- 4 października – przyjęta została flaga Bermudów.
- 5 października – w Portugalii obalono dynastię Braganza oraz proklamowano republikę. Król Manuel II abdykował i uciekł z rodziną do Gibraltaru.
- 11 października – były prezydent USA Theodore Roosevelt odbył lot samolotem.
- 18 października – Elefterios Wenizelos został premierem Grecji.
- 20 października – zwodowano statek pasażerski RMS Olympic – starszego brata Titanica.
- 23 października – Vajiravudh (Rama VI) został koronowany na króla Syjamu (Tajlandia) po śmierci swego ojca, króla Chulalongkorna (Rama V).
- 29 października – powstał klub piłkarski Austria Wiedeń.
- 3 listopada – ukazał się pierwszy numer kwartalnika „Głos Polek”, oficjalnego organu Związku Polek w Ameryce – Polish Women‘s Alliance of America.
- 7 listopada – pierwszy lot samolotu z ładunkiem handlowym pomiędzy Dayton a Columbus w stanie Ohio, samolot był pilotowany przez braci Wright.
- 11 listopada – rosyjskie Ministerstwo Marynarki utworzyło w Sewastopolu pierwszą Wojskową Szkołę Lotniczą (Wojenno-Awiacjonnaja Szkoła).
- 14 listopada – z inspiracji sztabu US Navy, cywilny pilot Eugene Ely wykonał pokazowy start samolotem Curtiss D z podwoziem kołowym, ze specjalnej platformy na pokładzie krążownika USS Birmingham (CL-2), zakotwiczonego w bazie morskiej Norfolk.
- 15 listopada – Hermes de Fonseca został prezydentem Brazylii.
- 17 listopada – Ralph Johnstone, pilot szkolony przez braci Wright, poniósł śmierć w Denver w stanie Kolorado w czasie pokazów lotniczych, na oczach 5 tys. widzów, kiedy jego samolot rozleciał się w powietrzu. Johnstone był pierwszym pilotem, który zginął w katastrofie lotniczej w USA.
- 20 listopada:
- rewolucja meksykańska: Francisco Madero ogłosił się prezydentem Meksyku i wezwał do powstania przeciw rządowi prezydenta dyktatora Porfirio Díaza.
- powstał portugalski klub piłkarski Vitória Setúbal.
- 23 listopada – wykonano przy pomocy gilotyny ostatnią egzekucję w Szwecji, na bandycie i mordercy Johanie Alfredzie Ander’erze. Egzekucję tę przeprowadził ostatni kat szwedzki, Albert Gustaf Dahlman.
- 3 grudnia – u wejścia do Grand Palais w Paryżu, gdzie odbywała się wystawa motoryzacyjna, po raz pierwszy użyto do oświetlenia lamp neonowych, wynalazku Georges’a Claude’a.
- 10 grudnia – w nowojorskiej Metropolitan Opera odbyła się premiera opery Dziewczyna ze Złotego Zachodu Giacomo Pucciniego.
- 16 grudnia – Henri Coandă, rumuński inżynier i konstruktor lotniczy, odbył pierwszy lot samolotem z silnikiem odrzutowym.
- 26 grudnia – otwarto teatr London Palladium.
- 31 grudnia – zginęło dwóch pilotów, pionierów lotnictwa, John Moisant w Nowym Orleanie i Arch Hoxsey w Los Angeles, ten ostatni był szkolony przez braci Wright.
Urodzili się[edytuj | edytuj kod]
- 6 stycznia – Józef Kurzawa, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1940)
- 7 stycznia
- August Dickmann, niemiecki Świadek Jehowy, ofiara nazizmu (zm. 1939)
- Marian Eile, polski dziennikarz, satyryk, malarz i scenograf (zm. 1984)
- 9 stycznia – Wilhelm Pluta, sługa Boży, biskup gorzowski (zm. 1986)
- 12 stycznia
- Géry Leuliet, francuski duchowny katolicki (zm. 2015)
- Luise Rainer, niemiecka aktorka (zm. 2014)
- 15 stycznia – Tadeusz Krwawicz, polski lekarz, okulista, jeden z najwybitniejszych na świecie autorytetów w dziedzinie okulistyki XX wieku (zm. 1988)
- 23 stycznia – Django Reinhardt, belgijski gitarzysta pochodzenia cygańskiego (zm. 1953)
- 26 stycznia – Tamás Major, węgierski reżyser teatralny i aktor (zm. 1986)
- 27 stycznia – Aleksander Przyłucki, polski duchowny neounicki (zm. 1993)
- 28 stycznia – Maria Kozaczkowa, polska poetka (zm. 1982)
- 29 stycznia – Bogusław Kożusznik, polski lekarz, prof. medycyny, działacz polityczny i społeczny (zm. 1996)
- 31 stycznia – Giorgio Perlasca, Włoch, który udając hiszpańskiego konsula generalnego na Węgrzech ocalił 5016 Żydów (zm. 1992)
- 5 lutego – Francisco Varallo, argentyński piłkarz (zm. 2010)
- 9 lutego – Jacques Monod, francuski biochemik (zm. 1976)
- 10 lutego – Dominique Pire, belgijski zakonnik, dominikanin, laureat Pokojowej Nagrody Nobla 1958 za działalność na rzecz uchodźców (zm. 1969)
- 15 lutego – Irena Sendlerowa, polska działaczka społeczna (zm. 2008)
- 16 lutego – Jewgienij Gołubiew, rosyjski i radziecki kompozytor (zm. 1988)
- 17 lutego – Cecylia Eusepi, włoska, tercjarka, błogosławiona (zm. 1928)
- 1 marca – David Niven, angielski aktor (zm. 1983)
- 9 marca – Samuel Barber, amerykański kompozytor (zm. 1981)
- 11 marca – Hiacynta Marto, świadek objawienia w Fatimie, święta katolicka (zm. 1920)
- 12 marca – Zygmunt Szendzielarz, ps. „Łupaszko”, dowódca 5 Wileńskiej Brygady AK (tzw. Brygady śmierci) (zm. 1951)
- 19 marca
- Józef Wolski, polski historyk, wykładowca UJ (zm. 2008)
- Kazimierz Wyka, polski historyk i krytyk literatury (zm. 1975)
- 23 marca
- Jakob Bender, niemiecki piłkarz (zm. 1981)
- Akira Kurosawa, japoński reżyser filmowy (zm. 1998)
- 25 marca – Magda Olivero, włoska śpiewaczka operowa (zm. 2014)
- 2 kwietnia – Carlo Carretto, włoski eremita, pisarz (zm. 1988)
- 14 kwietnia – Stanisław Kowalski, polski stulatek, amatorski sportowiec
- 20 kwietnia – Jan Dobraczyński, polski pisarz (zm. 1994)
- 4 maja – Jerzy Waldorff, polski publicysta i krytyk muzyczny (zm. 1999)
- 6 maja – August Andrzej, hiszpański lasalianin, męczennik, święty katolicki (zm. 1934)
- 12 maja
- Roman Bocheński, polski pływak, olimpijczyk (zm. 1940)
- Gordon Jenkins, amerykański wokalista jazzowy (zm. 1984)
- Giulietta Simionato, włoska śpiewaczka operowa (zm. 2010)
- 23 maja – Artie Shaw, amerykański klarnecista jazzowy (zm. 2004)
- 27 maja – Alfons Sebastiá Viñals, hiszpański ksiądz katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
- 28 maja – T-Bone Walker, amerykański bluesman, prekursor gitary elektrycznej (zm. 1975)
- 30 maja – José de Jesús Garcia Ayala, meksykański duchowny katolicki (zm. 2014)
- 7 czerwca – Arthur Gardner, amerykański aktor i producent filmowy (zm. 2014)
- 10 czerwca – Howlin’ Wolf, amerykański bluesman, przedstawiciel bluesa chicagowskiego (zm. 1976)
- 11 czerwca – Jacques-Yves Cousteau, francuski badacz mórz i oceanów, znany zwłaszcza jako badacz głębin morskich (zm. 1997)
- 14 czerwca – Stefan Arski, polski dziennikarz, działacz komunistyczny, publicysta historyczny (zm. 1993)
- 16 czerwca – Adolf Mariano, hiszpański zakonnik, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
- 22 czerwca – John Hunt, angielski oficer, alpinista, kierownik wyprawy, która w 1953 r. jako pierwsza zdobyła Mount Everest (zm. 1998)
- 23 czerwca – Gordon Hinckley amerykański duchowny, prezydent i prorok (zm. 2008)
- 4 lipca – Gloria Stuart, amerykańska aktorka (zm. 2010)
- 10 lipca – Sancja Szymkowiak, polska serafitka, błogosławiona katolicka (zm. 1942)
- 13 lipca – Mojżesz Ajzner, działacz komunistyczny (zm. 1964)
- 14 lipca – William Hanna, autor filmów animowanych i współtwórca przedsiębiorstwa Hanna-Barbera (zm. 2001)
- 27 lipca – Lupita Tovar, meksykańska aktorka (zm. 2016)
- 8 sierpnia – Róbert Kubín, słowacki taternik i działacz taternicki (zm. 1980)
- 9 sierpnia – Fabian Waculik, polski franciszkanin, kapelan Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (zm. 1945)
- 14 sierpnia – Yvette Lebon, francuska aktorka (zm. 2014)
- 17 sierpnia – Jadwiga Żylińska, polska pisarka (zm. 2009)
- 19 sierpnia – Alfonsa Muttathupadathu, klaryska, pierwsza kanonizowana Hinduska, święta katolicka (zm. 1946)
- 20 sierpnia – Eero Saarinen, amerykański architekt i projektant wnętrz fińskiego pochodzenia (zm. 1961)
- 23 sierpnia – Giuseppe Meazza, włoski piłkarz (zm. 1979)
- 24 sierpnia – Eugeniusz Dacyl, polski mistrz kamieniarstwa (zm. 1990)
- 26 sierpnia – Agnes Gonxha Bojaxhiu, zwana później Matką Teresą z Kalkuty, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla 1979, święta Kościoła katolickiego (zm. 1997)
- 9 września – Wincenty Galbis Girones, hiszpański prawnik, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
- 14 września
- Ignacy Antoni II Hayek, syryjski patriarcha Antiochii (zm. 2007)
- Rolf Liebermann, kompozytor szwajcarski (zm. 1999)
- 18 września – Josef Tal, izraelski pianista, kompozytor i pedagog (zm. 2008)
- 22 września – Franciszek Dachtera, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1944)
- 7 października
- Piotr Mankiewicz, polski działacz społeczny (zm. 2016)
- Juliusz Żuławski, polski poeta, prozaik, tłumacz poezji anglojęzycznej, prezes polskiego Pen Clubu (zm. 1999)
- 19 października – Subramanyan Chandrasekhar, amerykański astrofizyk hinduskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla (zm. 1995)
- 20 października – Irena Górska-Damięcka, polska aktorka, reżyserka teatralna (zm. 2008)
- 21 października – Karol Herman Stępień, polski franciszkanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1943)
- 25 października – Tyrus Wong, amerykański artysta chińskiego pochodzenia (zm. 2016)
- 31 października:
- Benedykt od Jezusa, lasalianin, męczennik, święty katolicki (zm. 1934)
- Eduardo Ortiz de Landázuri, hiszpański lekarz, profesor medycyny, członek Opus Dei, Sługa Boży Kościoła Katolickiego (zm. 1985)
- Maurycy Tornay, szwajcarski kanonik laterański, misjonarz, błogosławiony katolicki (zm. 1949)
- 6 listopada – Lyman Alexander Swingle, amerykański działacz religijny, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (zm. 2001)
- 11 listopada – Marcin Martínez Pascual, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
- 14 listopada – Eric Malpass, brytyjski pisarz (zm. 1996)
- 17 listopada – Józef Jankowski, polski pallotyn, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1941)
- 22 listopada – Tadeusz Pawłowski, polski taternik, alpinista, ratownik górski (zm. 1992)
- 27 listopada – Władysław Maćkowiak, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
- 9 grudnia – Henry Lee Giclas, amerykański astronom (zm. 2007)
- 10 grudnia – Izabella Zielińska, polska pedagog i pianistka (zm. 2017)
- 16 grudnia – Ai Qing, chiński poeta i malarz (zm. 1996)
- 19 grudnia – Jean Genet, francuski pisarz i dramaturg (zm. 1986)
- 24 grudnia – Fritz Leiber, amerykański pisarz fantasy i science fiction (zm. 1992)
- 29 grudnia – Ronald Coase, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm. 2013)
Data dzienna nieznana:
- Ari Żabotyński, izraelski polityk (zm. 1969)
Zmarli[edytuj | edytuj kod]
- 20 stycznia – Józef Kwiatek, organizator demonstracji na placu Grzybowskim w Warszawie (ur. 1874)
- 28 stycznia – Alfredo Capelli, włoski matematyk (ur. 1855)
- 6 lutego – Alfons Maria Fusco, włoski ksiądz katolicki, święty (ur. 1839)
- 9 lutego – Michał Febres Cordero y Muñoz, ekwadorski lasalianin, święty katolicki (ur. 1854)
- 23 lutego – Józefina Vannini, włoska zakonnica, założycielka kamilianek, błogosławiona katolicka (ur. 1859)
- 7 marca – Jan Głogowski, polski lekarz, działacz endecki i oświatowy (ur. 1854)
- 10 marca:
- Karl Lueger, prawnik i prawicowy polityk austriacki, burmistrz Wiednia (ur. 1844)
- Carl Reinecke, niemiecki kompozytor, pianista, dyrygent i pedagog (ur. 1824)
- 20 marca – Feliks Tournachon, fotograf francuski (ur. 1820)
- 30 marca – Jean Moréas, poeta francuski (ur. 1856)
- 6 kwietnia – Michał Rua, włoski salezjanin, błogosławiony katolicki (ur. 1837)
- 14 kwietnia – Michaił Wrubel – rosyjski malarz i rzeźbiarz polskiego pochodzenia (ur. 1856)
- 21 kwietnia – Mark Twain, amerykański pisarz, satyryk i humorysta (ur. 1835)
- 23 kwietnia – Teresa Maria Manetti, włoska zakonnica, założycielka karmelitanek św. Teresy, błogosławiona katolicka (ur. 1846)
- 26 kwietnia – Bjørnstjerne Bjørnson, norweski powieściopisarz, dramaturg, poeta, publicysta, polityk (ur. 1832)
- 28 kwietnia – Edward Alexander, amerykański oficer, dyrektor wykonawczy i prezes kilku linii kolejowych, pisarz (ur. 1835)
- 1 maja – Teodor Talowski, polski architekt i malarz (ur. 1857)
- 6 maja – Edward VII, król Wielkiej Brytanii (ur. 1841)
- 12 maja – William Huggins, brytyjski astronom i fizyk, pionier spektroskopii (ur. 1824)
- 18 maja – Eliza Orzeszkowa, polska pisarka (ur. 1841)
- 22 maja – Jules Renard, pisarz francuski (ur. 1864)
- 27 maja – Heinrich Hermann Robert Koch, niemiecki lekarz i bakteriolog (ur. 1843)
- 11 czerwca – Maria Schininà, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1844)
- 4 lipca – Giovanni Schiaparelli, astronom włoski (ur. 1835)
- 10 lipca – Johann Gottfried Galle, niemiecki astronom (ur. 1812)
- 6 sierpnia – Klemens Bachleda, tatrzański przewodnik i ratownik (ur. 1851)
- 13 sierpnia – Florence Nightingale, pielęgniarka angielska, twórczyni nowoczesnego pielęgniarstwa (ur. 1820)
- 16 sierpnia – Zygmunt Gloger, polski etnograf, krajoznawca i historyk (ur. 1845)
- 20 sierpnia – August Robert Wolff, polski księgarz i wydawca prasy oraz książek (ur. 1833)
- 26 sierpnia – William James, psycholog amerykański (ur. 1842)
- 2 września – Henri Rousseau, francuski malarz-amator (ur. 1844)
- 11 września – Mieczysław Srokowski, polski powieściopisarz i poeta (ur. 1873)
- 29 września – Winslow Homer, amerykański malarz, grafik i ilustrator (ur. 1836)
- 8 października – Maria Konopnicka, polska poetka i nowelistka (ur. 1842)
- 11 października – Felicjan Faleński, polski poeta, dramatopisarz, prozaik, tłumacz (ur. 1825)
- 15 października – Stanley Ketchel, amerykański bokser pochodzenia polskiego (ur. 1886)
- 30 października – Henri Dunant, szwajcarski twórca Czerwonego Krzyża, pierwszy w historii laureat Pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1828)
- 7 listopada – Florencio Sánchez, poeta urugwajski (ur. 1875)
- 9 listopada – Piotr Wawrzyniak, ksiądz, znany działacz społeczny (ur. 1849)
- 20 listopada – Lew Tołstoj, rosyjski prozaik i myśliciel (ur. 1828)
- 23 listopada – Octave Chanute, amerykański konstruktor lotniczy (ur. 1832)
- 29 grudnia – Reginald Doherty, brytyjski tenisista (ur. 1872)
Zdarzenia astronomiczne[edytuj | edytuj kod]
- widoczna kometa Halleya.
Nagrody Nobla[edytuj | edytuj kod]
- z fizyki – Johannes Diderik van der Waals
- z chemii – Otto Wallach
- z medycyny – Albrecht Kossel
- z literatury – Paul Heyse
- nagroda pokojowa – Międzynarodowe Stałe Biuro Pokoju
Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]
- Tłusty czwartek: 3 lutego
- Ostatki: 8 lutego
- Popielec: 9 lutego
- Niedziela Palmowa: 20 marca
- Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 23 marca
- Wielki Czwartek: 24 marca
- Wielki Piątek: 25 marca
- Wielka Sobota: 26 marca
- Wielkanoc: 27 marca
- Poniedziałek Wielkanocny: 28 marca
- Wniebowstąpienie Pańskie: 5 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 15 maja
- Boże Ciało: 26 maja
|
|||||
