Jakuń
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2019) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
231350 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 54°02′57″N 25°50′16″E/54,049167 25,837778 | |
Jakuń (biał. Якунь, ros. Якунь) – chutor na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie iwiejskim, w sielsowiecie Juraciszki
Dawniej folwark, siedziba starostwa jakuńskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nieistniejący dziś majątek Jakuń znajdował się w powiecie oszmiańskim w latach 1566-1795, ujeździe oszmiańskim w latach 1795-1915, a po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej w gminie Juraciszki w powiecie wołożyńskim. Po wojnie miejscowość leżała w BSRR, a od 1991 roku w niepodległej Białorusi.
Dwór jakuński został opisany w inwentarzu starostwa z września 1789 roku: „Budynek mieszkalny z drzewa brusowanego, dranicami kryty, z sufitami y podłogą z tarcic, w nim pokoiów siedm y sień duża, okien ze szkła ordynaryinego 12, drzwi na zawiasach sztuk 8, pieców z kafel zielonych 3. Z lewey strony tego budynku folwark z drzewa okrągłego, dranicami kryty […] daley ku sadzawce browar z drzewa okrągłego, dranicami kryty z słodownią”[2].
W 1772 roku w obrębie starostwa znajdowały się wsie: Jakuń, Soroki, Walki, Korkinięta, Piliponie, Szawiały, Zabłocie, Pasieka, Giełucie i Wasilewicze. W 1834 roku: Jakuń, Pasieka, Korkinięta, Małachy, Zabłocie, Wasilewicze, Giełucie, Szawiały, Piliponie, Tarucie, Zalesie[3].
Według pierwszego spisu ludności z 30 września 1921 roku, w folwarku Jakuń znajdowało się 5 budynków, w których mieszkały 63 osoby[4].
Zarządcami starostwa jakuńskiego, a później majątku Jakuń byli[5]:
- w 1633 roku Adam z Kazanowa Kazanowski (otrzymał go od Władysława IV Wazy)
- w 1674 roku Jan Teodor Dunin-Rajecki
- w 1711 roku Stefan Radzimiński Frąckiewicz
- w 1744 roku Jan Radzimiński Frąckiewicz
- w 1746 roku Mateusz Radzimiński Frąckiewicz
- w 1772 i 1789 roku Andrzej Zienkowicz i jego żona Helena
W późniejszych latach majątek nabył Samuel Wołk-Łaniewski. Przekazał go swojej wnuczce, Kazimierze Wołk-Łaniewskiej, która wyszła za Bolesława Dmochowskiego. Jakuń pozostał w rękach Dmochowskich (syna Bolesława, Jana, a także jego wnuka, Józefa) do wybuchu drugiej wojny światowej[6]. Majątek uległ całkowitemu zniszczeniu, najprawdopodobniej już po zakończeniu wojny.
W 1881 roku w majątku urodził się inżynier Franciszek Dmochowski.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 4 października 2019 roku.
- ↑ Inwentarze starostw, nazw, folwarków i wsi z drugiej połowy XVIII wieku [online], archive.org [dostęp 2023-06-22].
- ↑ Spis rewizyjny włościan posiadaczy na literę „W” powiatu oszmiańskiego za 1834 rok [online], familysearch.org [dostęp 2023-06-22].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 1, 1925, s. 85.
- ↑ Czesław Jankowski: Powiat oszmiański : materiały do dziejów ziemi i ludzi. Cz. 3. 1898, s. 41-42. [dostęp 2023-06-22].
- ↑ Spis członków Kresowego Związku Ziemian. 1938, s. 33. [dostęp 2023-06-19].