Jerzy Roman Lubomirski
 Herb Lubomirskich używany też przez przedstawicieli rodziny. Alternatywne nazwy Druszyna, Szreniawa bez Krzyża, Corrulus, Curvatura, Krzywaśnic, Krzywaśny | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Rodzeństwo |
Teofila Lubomirska (1800-1819)
|
Jerzy Roman Lubomirski (ur. 1799, zm. 1865) – polski książę, syn Franciszka Grzegorza Lubomirskiego i Anny Dobrzańskiej h. Sas[1], linii rzeszowsko – rozwadowskiej. Ożeniony z Felicją Mniszek (1810 – 1855). Zmarł bezpotomnie. Pochowany w krypcie klasztoru franciszkanów w Rozwadowie. Żona Felicja, zmarła 5 października 1855 roku w Dreźnie mając 45 lat i tam została pochowana[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po swoim ojcu, został posiadaczem majątku Lubomirskich, linii rzeszowsko – rozwadowskiej. Był ostatnim właścicielem Rzeszowa. Miastem zbytnio się nie interesował, a majątek rzeszowski w tym okresie został znacznie zaniedbany. W 1820 r. austriackie władze miasta wykupiły od właściciela prawa[3].
Dziedzic majątku w Charzewicach, znany był jako lokalny mecenas sztuki – przebudował pałac, nazywano go teraz „zamkiem ”, odnowił i ozdobił jego wnętrza oraz utworzył portretową galerię przodków (zatrudnił malarzy K. Stokowskiego i F. Hanusza). Wspólnie z żoną, zaaranżował park w stylu romantycznym i dworski ogród przy charzewickiej posiadłości: z klombami kwiatów, rzeczką i stawem z wysepką. Obok parku wybudował ogrody ze szklarniami, w których uprawiano nawet owoce południowe
Rozbudował budynki gospodarcze i mieszkalne, m.in. powstała oficyna zwana dworkiem myśliwskim, pałac gościnny zwany pawilonem, domy mieszkalne oficjalistów i pracowników. Pomnażał majątek w Charzewicach, skupując okoliczne ziemie, aby w ustanowić dużą ordynację rozwadowską, mającą na zawsze pozostawać w rękach męskich potomków Lubomirskich linii rzeszowskiej.
Sfinansował budowę dzwonnicy przy kompleksie klasztornym w Rozwadowie, sfinansował i urządził szkołę trywialną i przytułek dla ubogich. Jego żona Felicja, prowadziła i utrzymywała szkółkę parafialną, była kobietą wykształconą (znała kilka języków), utalentowaną artystycznie (malowała).
Byli niezwykle wrażliwi na los innych ludzi, co potwierdzają liczne fundacje i działania na rzecz chorych i ubogich[2].
W lutym 1846 roku zbrojne gromady chłopów galicyjskich, mordowały ziemian i urzędników dworskich. Miejscowi chłopi nie stanęli przeciwko Lubomirskim. Jerzy Roman Lubomirski, którego ominęła ta tragedia, postanowił upamiętnić te wydarzenia i z jego inicjatywy w rogu parku wzniesiono z granitowych głazów kopiec zwieńczony krzyżem[4].
Utworzył dwie fundacje naukowe; jedną finansującą zakup przyrządów naukowych, i drugą nagradzającą autorów wybitnych prac, zastrzegając przy tym, iż fundusze wspierać mają tylko naukę polską. Swego patriotyzmu jeszcze bardziej dowiódł w czasie powstań (1831 i 1864). W 1831 brał udział jako powstaniec, a w obu pomagał rannym powstańcom, organizując dla nich w pałacu szpitale[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sejm Wielki [online] [dostęp 2024-03-27].
- ↑ a b Tajemnice rodu Lubomirskich [online], www.muzeum.stalowawola.pl [dostęp 2023-05-04].
- ↑ Zespół – Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2023-05-04].
- ↑ Stalowa Wola – Kamienna Górka w Charzewicach. Atrakcje turystyczne Stalowej Woli. Ciekawe miejsca Stalowej Woli [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-05-04].
- ↑ Turystyczny szlak gniazd rodowych Lubomirskich – Stalowa Wola – Kompas Turystyczny [online], web.archive.org, 26 kwietnia 2012 [dostęp 2023-05-04] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- ks. Wilhelm Gaj – Piotrowski. Lubomirscy rodowej linii rzeszowsko- rozwadowskiej. Wyd. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 2002. ISBN 83-911733-2-1, 83-911733-8-0