Kaczuga birmańska
| Batagur trivittata[1] | |||
| (Duméril & Bibron, 1835) | |||
 Samica na XIX-wiecznym rysunku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kaczuga birmańska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Kaczuga birmańska[4] (Batagur trivittata) – gatunek słodkowodnego[2] żółwia skrytoszyjnego z rodziny batagurowatych (Geoemydidae)[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Gatunek zamieszkuje Mjanmę (rzeka Irawadi i Saluin)[2], liczebność szacuje się na ok. 900 osobników w czterech dozorowanych koloniach oraz w hodowli w zoo w Singapurze[5]. Nazywany jest uśmiechniętym żółwiem za sprawą kształtu pyska przypominającego uśmiech[6].
Samice są koloru bardziej przytłumionego, mają także większe rozmiary[6] (karapaks średnio 58 cm) niż samce (karapaks średnio 46 cm)[7], te zaś są mniejsze i jaśniejsze, a w okresie godowym mają jasne, zielonkawo-niebieskie i żółte ubarwienie[6].
Gniazduje na piaszczystych brzegach rzek w porze suchej[8].
Zasięg[edytuj | edytuj kod]
Historycznie zasiedlał dorzecza Irawadi, Czinduinu, Sittaung Myit i Saluinu, gdzie aż do lat 1930. był gatunkiem dość pospolitym. Gwałtowny spadek populacji spowodowany był spożywaniem jaj oraz młodych i dorosłych osobników w lokalnej kuchni, a także odławianiem żywych osobników w celu eksportu do wschodniej Azji[5].
Ostatnie siedliska były zagrożone przez eksplorację surowców (złota), projekty regulacji rzeki Czinduin w celu budowy hydroelektrowni oraz nielegalne połowy ryb z użyciem zatrutej przynęty lub materiałów wybuchowych[5].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Z czasem został uznawany za gatunek wymarły, ale w 2002 r.[6] natrafiono w Mjanmie na skorupę niedawno zabitego osobnika[9] i na żywego osobnika na targu dzikich zwierząt[6] w Chinach[9] i wdrożono program ochrony siedlisk i odtworzenia gatunku w ośrodkach hodowlanych[7], gdyż populację żyjącą na wolności w górze Czinduinu[8] oszacowano na mniej niż 10 samic[5] i dwa samce[9]. Odkryto wówczas dwa siedliska żółwia, z których jedna uległa z czasem zanikowi[8]. Batagur trivittata uznano wówczas za drugi najbardziej zagrożony wyginięciem gatunek żółwia na świecie[9].
Dzikie populacje zostały odtworzone w wyniku rozmnażania czterech samic trzymanych w niewoli, których potomstwo sukcesywnie wypuszczano na wolność od 2012 r.[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Batagur trivittata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-06-03] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h P. Uetz & J. Hallermann, Batagur trivittata, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-19] (ang.).
- ↑ Batagur trivittata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 55, 363, 366. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b c d e Burmese Roofed Turtle [online], Asian Species Action Partnership [dostęp 2021-06-03] (ang.).
- ↑ a b c d e „Uśmiechnięty żółw” ocalony przed wyginięciem. Pokazano zdjęcia młodych [online], www.national-geographic.pl [dostęp 2021-06-03] (pol.).
- ↑ a b Tint Lwin, Myo Min Win, Kalyar Platt, Sexual Dimorphism in Burmese Roofed Turtles (Batagur trivittata), „Herpetological Review”, 50 (3), 2019, s. 553–555 (ang.).
- ↑ a b c S.G. Platt i inni, Batagur trivittata (Burmese roofed turtle) nesting site and substrate, „Herpetological Review”, 42 (2), 2017, s. 420–422 (ang.).
- ↑ a b c d Back from the brink, baby Burmese roofed turtles make their debut [online], Mongabay Environmental News, 28 sierpnia 2020 [dostęp 2021-06-03] (ang.).