Kamienne bóstwo pogańskie z Małocina

Kamienne bóstwo pogańskie z Małocina

Data powstania	VI-VIII w.
Medium	rzeźba granitowa
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie

Kamienne bóstwo pogańskie z Małocina – kamienna rzeźba granitowa, pogański bożek z okresu wczesnośredniowiecznego przedpiastowskiego znajdujący się w zbiorach Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie.

Rzeźba jest wykuta w granicie, przedstawia popiersie, głowę męską z brodą i włosami rozczesanymi na boki, z lewej strony głowy znajduje się duży ubytek. Rzeźba jest datowana na prawdopodobnie VI – VIII wiek, odosobniony pogląd datuje rzeźbę na 700 lat przed Chrystusem. Rzeźba jest unikalnym znaleziskiem w skali kraju, jedynym tego typu na Mazowszu i dlatego trudno określić przez analogię jej przeznaczenie. Przeważa pogląd wyrażony w Dziejach Kultury Polskiej przez Aleksandra Brücknera, że jest to przedmiot kultu, bóstwo pogańskie jakie czciła miejscowa ludność.

Historia znaleziska

Rzeźba została odkryta w roku 1926 w Małocinie przez Antoniego Figurskiego podczas wydobywania torfu na należącej do niego łące, gdzie trafiła do bagna prawdopodobnie około 1300 roku na fali wprowadzania chrześcijaństwa i niszczenia śladów kultów pogańskich. W roku jej odnalezienia była prezentowana na Wystawie Mazurskiej i następnie trafiła do utworzonego w roku 1926 Miejskiego Muzeum Regionalnego w Mławie stając się jego najciekawszym eksponatem. Do dzisiaj jest eksponowana na stałe w dziale archeologicznym w będącym jego kontynuatorem Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie. W czasie okupacji niemieckiej rzeźba wraz z pozostałymi zbiorami muzeum mławskiego miała być wywieziona przez Niemców, jednak została wykradziona z przygotowanego transportu przez Wincentego Kruszyńskiego i Jana Bubrowieckiego ukryta w podziemiach kościoła pw. Św. Trójcy, gdzie doczekała końca wojny i ponownie trafiła na ekspozycję do reaktywowanego muzeum.

Bibliografia

• Dr. Józef Ostaszewski, Osobliwości Historyczne Mławy, Mława 1937, druk B. Kowalskiego
• Studia i materiały do Dziejów Ziemi Zawkrzeńskiej tom IV, praca zbiorowa, w: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Mławskiej, Mława 1998, ISBN 83-906454-3-2
• Andrzej Grzymkowski, Przewodnik po Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie, Mława 1989