Aleksander Brückner
| ||
![]() Aleksander Brückner w 1939 r. | ||
Data i miejsce urodzenia | 29 stycznia 1856 Brzeżany | |
Data i miejsce śmierci | 24 maja 1939 Berlin | |
Miejsce spoczynku | Tempelhofer Parkfriedhof | |
![]() | ||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() |
Aleksander Brückner (ur. 29 stycznia 1856 w Brzeżanach, zm. 24 maja 1939 w Berlinie) – polski slawista, historyk literatury i kultury polskiej.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w spolszczonej i od trzech pokoleń osiadłej w Brzeżanach, a wcześniej w Stryju, rodzinie urzędnika skarbowego – Aleksandra Mariana Brücknera.
Studiował we Lwowie, a staże naukowe odbył w Lipsku, Berlinie i Wiedniu u znakomitych slawistów: Leskiena, Jagicia, Miklošiča. Doktoryzował się w 1876, a habilitację uzyskał na uniwersytecie w Wiedniu w 1878 na podstawie pracy Die slavischen Aussiedlungen in der Altmark und im Magdeburgischen. Był docentem Uniwersytetu Lwowskiego. W 1881 powołano Brücknera na katedrę slawistyki w Berlinie jako następcę profesora Jagicia, gdzie wykładał aż do przejścia na emeryturę w 1924 roku. W 1889/1890 Brückner odnalazł w Bibliotece Petersburskiej Kazania świętokrzyskie, które opracował i opublikował. Oprócz tego Brückner pod koniec XIX wieku opracował spuściznę literacką po barokowym poecie Wacławie Potockim. Po I wojnie światowej w 1924 roku władze uniwersytetu przeniosły profesora Brücknera na emeryturę. W 1929 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[1]. W 1933 otrzymał od społeczeństwa polskiego złoty medal zasługi.
Był członkiem Akademii Umiejętności, Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu i Towarzystwa Naukowego we Lwowie[2]. W 1929 roku Uniwersytet Warszawski przyznał mu tytuł doktora honoris causa[3]. W 1935 został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury[4].
Zmarł 24 maja 1939 w Berlinie[5]. Został pochowany 30 maja 1939[6] na berlińskim cmentarzu Tempelhofer Parkfriedhof, który znajduje się w stanie likwidacji (zostanie całkowicie zamknięty w roku 2027).
Z inicjatywy prof. Tadeusza Ulewicza umieszczono w Krypcie Zasłużonych Na Skałce tablicę upamiętniającą tego historyka literatury i językoznawcę[7].
Ważniejsze publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Geschichte der polnischen Literatur (1901)
- Dzieje literatury polskiej (t. 1 i 2, 1903)[8]
- Starożytna Litwa. Ludy i bogi. Szkice historyczne i mitologiczne (1904; wznowienie: 1985)
- Historia literatury rosyjskiej (1905)
- Mikołaj Rej i różnowiercy polscy (1906)
- Dzieje języka polskiego (1906)
- Zasady etymologii słowiańskiej (1917)
- Mitologia słowiańska (1918; wznowienie: 1980)
- Mitologia polska (1924; wznowienie: 1980)
- Słownik etymologiczny języka polskiego (1926–1927)
- Dzieje kultury polskiej (t. 1–4, 1930–1932; 1991)
- Encyklopedia staropolska (t.1–2, 1937–1939; reprint: 1990); wybór ilustracji Karol Estreicher jr
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 27 listopada 1929 „za zasługi na polu literackiem i naukowem” M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630
- ↑ Skład Towarzystwa Naukowego we Lwowie (odbitka ze sprawozdań TN rocznik XVII 1937, zeszyt III). lwow.com.pl. [dostęp 3 maja 2011].
- ↑ Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 21 lutego 2011].
- ↑ Rocznik Polskiej Akademii Literatury, Warszawa 1937, s. 255.
- ↑ Zmarł prof. A. Brueckner. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 117 z 26 maja 1939.
- ↑ Pogrzeb śp. A. Bruecknera. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 121 z 1 czerwca 1939.
- ↑ Aleksander Brückner, historyk kultury i literatury. Fundacja Panteon narodowy na Skałce. [dostęp 3 maja 2011].
- ↑ Kujawsko-pomorska Biblioteka Cyfrowa: Dzieje literatury polskiej w zarysie tom 1, tom 2.
Bibliografia przedmiotowa[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Berbelicki: Aleksander Brückner. 1856–1939, Warszawa 1989
- Witold Kosny (red.): Aleksander Brückner, ein polnischer Slavist in Berlin, Wiesbaden 1991, ISBN 3-447-03204-9.
- Alicja Nagórko (red.): Aleksander Brückner zum 60. Todestag. Beiträge der Berliner Tagung 1999, Frankfurt am Main 2001, ISBN 3-631-37433-X.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kolekcja dzieł A. Brücknera w zbiorach Biblioteki Narodowej – wersja cyfrowa na Polona.pl
- Utwory Aleksandra Brücknera w serwisie Wolne Lektury
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie
- Absolwenci Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Lwowskiego
- Ludzie związani z Berlinem
- Ludzie urodzeni w Brzeżanach
- Wykładowcy Uniwersytetu Lwowskiego
- Wykładowcy Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie
- Członkowie Akademii Umiejętności
- Członkowie Rosyjskiej Akademii Nauk
- Członkowie Towarzystwa Naukowego we Lwowie
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Wawrzynem Akademickim
- Polscy encyklopedyści
- Polscy historycy kultury
- Polscy leksykografowie
- Polscy slawiści
- Polscy teoretycy kultury
- Urodzeni w 1856
- Zmarli w 1939